Sáng ngày 19/12, Câu lạc bộ Nhà báo Khoa học và Công nghệ tổ chức công bố 10 sự kiện khoa học và công nghệ nổi bật năm 2025.
Năm 2025 ghi dấu bước chuyển mạnh mẽ của khoa học và công nghệ Việt Nam, từ hoàn thiện thể chế, làm chủ công nghệ lõi đến những đột phá trong y học, văn hóa và hợp tác quốc tế. Mười sự kiện tiêu biểu dưới đây phản ánh rõ vai trò ngày càng trung tâm của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong phát triển đất nước và hội nhập toàn cầu.
Công bố những sự kiện khoa học và công nghệ tiêu biểu năm 2025.
1. Quyết liệt triển khai Nghị quyết 57, tạo đột phá phát triển khoa học – công nghệ
Năm 2025 đánh dấu bước chuyển chiến lược khi toàn hệ thống chính trị vào cuộc triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực tăng trưởng chủ đạo. Hàng loạt văn bản quan trọng được ban hành như Nghị quyết 03 của Chính phủ, Nghị quyết 193 của Quốc hội, Luật Khoa học, công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Danh mục công nghệ chiến lược và đặc biệt là Luật Trí tuệ nhân tạo. Việt Nam trở thành một trong số ít quốc gia sở hữu khung pháp lý tương đối toàn diện cho AI và công nghệ chiến lược.
2. Vận hành hệ thống quản lý nhiệm vụ khoa học – công nghệ theo thời gian thực
Cuối tháng 11-2025, Bộ Khoa học và Công nghệ khai trương hệ thống quản lý trực tuyến các nhiệm vụ KH-CN do NAFOSTED vận hành. Đây là bước tiến quan trọng trong đổi mới quản trị khoa học, chuyển mạnh từ quản lý đầu vào sang quản lý kết quả, khoán chi theo sản phẩm. Hệ thống giúp rút ngắn quy trình xét duyệt, tăng tính minh bạch và tạo "thị trường nhiệm vụ KH-CN" chuyên nghiệp, được cộng đồng khoa học đánh giá cao.
3. Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ được UNESCO ghi danh bảo vệ khẩn cấp
Ngày 9-12-2025, UNESCO chính thức ghi danh nghề làm tranh dân gian Đông Hồ (Bắc Ninh) vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. Sự kiện không chỉ ghi nhận giá trị lịch sử, nghệ thuật của nghề tranh hơn 500 năm tuổi, mà còn cảnh báo nguy cơ mai một do thiếu nghệ nhân kế cận. Việc ghi danh mở ra cơ hội bảo tồn, phục hồi và truyền dạy di sản gắn với bản sắc văn hóa Việt.
Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ được UNESCO ghi danh bảo vệ khẩn cấp.
4. Viettel làm chủ công nghệ 5G, phủ sóng 30.000 trạm trên toàn quốc
Năm 2025, Viettel trở thành doanh nghiệp Đông Nam Á duy nhất được Gartner ghi nhận về thương mại hóa trạm gốc 5G Open RAN. Với 30.000 trạm 5G, mạng lưới của Viettel phủ 90% không gian ngoài trời và 70% trong nhà, sử dụng công nghệ 5G SA hoàn chỉnh. Hệ sinh thái 5G "Make in Vietnam" đã được xuất khẩu sang nhiều thị trường quốc tế, khẳng định năng lực công nghệ cao của Việt Nam.
5. Ca phẫu thuật "lấy thận ra ngoài sửa chữa rồi ghép lại" đầu tiên tại Việt Nam
Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 lần đầu thực hiện thành công ca phẫu thuật đặc biệt: lấy thận bị phình mạch ra ngoài cơ thể để tái tạo mạch máu rồi ghép trở lại. Ca mổ đánh dấu bước tiến vượt bậc của y học Việt Nam trong phẫu thuật mạch máu – tiết niệu, mở ra cơ hội bảo tồn thận cho nhiều bệnh nhân thay vì phải cắt bỏ như trước đây.
Bác sĩ sửa thận bên ngoài cơ thể, ghép lại thành công cho bệnh nhân.
6. Mô hình kinh tế tuần hoàn ngành giấy của Miza được vinh danh quốc gia
Mô hình tái chế giấy phế liệu của Công ty CP Miza được vinh danh Top 10 doanh nghiệp ESG Việt Nam Xanh và nhận Giải thưởng Hành động vì Cộng đồng 2025. Với tỷ lệ tái sử dụng chất thải rắn lên tới 95% và tiết kiệm hàng tỷ lít nước mỗi năm, mô hình này cho thấy vai trò ngày càng rõ nét của khoa học – công nghệ trong phát triển bền vững.
7. GS Trần Thanh Vân và GS Lê Kim Ngọc được Pháp trao Huân chương Bắc đẩu Bội tinh
Chính phủ Pháp thăng hạng Huân chương Bắc đẩu Bội tinh bậc Sĩ quan cho GS Trần Thanh Vân và GS Lê Kim Ngọc, ghi nhận những đóng góp xuất sắc cho khoa học và hợp tác quốc tế. Hai giáo sư không chỉ có sự nghiệp khoa học lẫy lừng, mà còn để lại dấu ấn sâu đậm qua Trung tâm ICISE tại Quy Nhơn – điểm đến khoa học quốc tế uy tín của Việt Nam.
8. GS.VS Châu Văn Minh được bầu làm Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Nga
Tháng 5-2025, GS.VS Châu Văn Minh, Chủ tịch Viện Hàn lâm KH-CN Việt Nam, được bầu làm Viện sĩ Viện Hàn lâm Khoa học Nga. Đây là sự ghi nhận quốc tế đối với những đóng góp nổi bật của ông trong nghiên cứu hóa sinh hợp chất thiên nhiên và thúc đẩy hợp tác khoa học Việt – Nga.
9. Việt Nam làm chủ công nghệ giám định ADN thế hệ mới
Năm 2025, Việt Nam lần đầu làm chủ và triển khai thành công công nghệ giám định ADN NGS-SNP, cho phép xác định danh tính hài cốt liệt sĩ trong điều kiện ADN phân hủy nặng. Công nghệ mới đã giúp xác định chính xác danh tính các liệt sĩ tại Nghĩa trang Trà Lĩnh (Cao Bằng), mở ra bước đột phá trong công tác đền ơn đáp nghĩa.
10. Ký kết Công ước Hà Nội của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng
Cuối tháng 10-2025, Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng được mở ký tại Hà Nội, với sự tham gia của hơn 110 quốc gia. Sự kiện khẳng định vai trò, uy tín và năng lực của Việt Nam trong lĩnh vực an ninh mạng, đồng thời đánh dấu bước tiến quan trọng trong hợp tác toàn cầu bảo vệ không gian số an toàn.
