Theo Đông y, cá ngựa vị ngọt, mặn, tính ấm; vào can thận. Tác dụng ôn thận tráng dương, điều khí hoạt huyết, tán kết tiêu viêm. Dùng cho trường hợp liệt dương, di tinh di niệu, trưng hà tích tụ, chấn thương bầm dập, thần kinh suy nhược, đẻ khó, nam giới bất lực về sinh lý.
Cách dùng phổ biến nhất là ngâm một cặp cá ngựa trong rượu để uống hàng ngày. Cũng có thể kết hợp với các vị thuốc bắc hoặc chế biến thành món ăn.
Một số thực đơn chữa bệnh có cá ngựa
Cá ngựa 30g, nhân sâm 30g, cốt toái bổ 20g, long nhãn 20g. Tất cả cắt nhỏ, ngâm với 1 lít rượu trong 7 – 10 ngày, càng lâu càng tốt. Ngày uống 20 – 40ml, có thể pha thêm mật ong. Chữa liệt dương, phụ nữ chậm có con do dương khí suy.
Cá ngựa 1 con, bầu dục lợn 1 quả. Cá ngựa rửa sạch, chặt nhỏ, rang chín vàng giòn, tán thành bột; bầu dục lợn bổ đôi, rửa sạch, cho bột cá ngựa vào. Hấp cách thuỷ. Ăn một lần trong ngày, dùng liền 15 – 20 ngày. Chữa viêm thận mạn tính.
Cá ngựa 2 con, gà sống non 1 con, nấm hương 10g. Cá ngựa chế biến, gà sống giò làm sạch, nấm hương ngâm nước cho nở. Gà luộc, rút bỏ xương, đặt cá ngựa, nấm hương, hành hoa hoặc hành củ thái lát, gừng tươi thái lát lên trên và xung quanh, thêm muối, rượu, gia vị. Hầm nhừ trong khoảng 30 phút, gắp bỏ hành, gừng, thêm tiêu, ớt, gia vị. Dùng cho trường hợp liệt dương, di tinh, tảo tiết, bạch đới khí hư (huyết trắng).
Cá ngựa 1 đôi, rượu 500ml, ngâm 7 ngày. Mỗi lần uống 20ml, ngày 2 – 3 lần. Dùng cho trường hợp liệt dương, chấn thương đụng đập, suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh.
Cá ngựa 1 đôi, gạo tẻ 50g. Cá ngựa rửa sạch, chặt nhỏ, nấu chín, cho gạo tẻ vào nấu thành cháo, thêm gia vị thích hợp. Dùng cho trường hợp liệt dương, viêm sưng hạch, u bướu vùng bụng, sưng tấy do chấn thương.
Cá ngựa một đôi, đại hồi 6g, dâm dương hoắc 20g, kỷ tử 12g, đương quy 20g. Ngâm các vị trên vào 1 lít rượu trắng, ngâm trong vòng 1 tháng là dùng được. Mỗi ngày uống 30ml. Dùng cho trường hợp di tinh, liệt dương, yếu sinh lý.
Lưu ý: Những người âm hư hoả vượng, cảm cúm, sốt và phụ nữ có thai không nên sử dụng cá ngựa.
Lương y: Vũ Quốc Trung