Cá diếc còn có tên khác là tức ngư, phụ ngư. Họ cá chép (Cyprinidda).Tên khoa học Carassius auratus L.
Trong y học cổ truyền cá diếc còn có tên lý ngư có vị ngọt, tính bình, không độc. Tác dụng kiện tỳ, lợi thấp, khai vị, hạ khí thông nhũ, thanh nhiệt giải độc... Trị tỳ vị hư ăn kém, ho tức ngực, tiểu tiện không lợi, đái tháo đường, tăng huyết áp và các chứng liên quan hư nhược do khí huyết hư. Thịt cá giàu protid; có lipid, canxi, phosphor, sắt; vitamin B1, B6… đều là dưỡng chất cần thiết với mọi lứa tuổi. Xin giới thiệu một số món ngon - dược thiện có cá diếc:
Chữa phụ nữ có thai, ăn kém hay nôn: Ăn cá diếc hằng ngày tác dụng kiện tỳ mát gan, dưỡng khí huyết.
Chữa phụ nữ sau sinh thiếu sữa: Ăn các món chế biến từ cá diếc bổ khí huyết, thông sữa.
Chữa tinh hoàn sưng đau, sốt nóng. Dùng bài Cá diếc om với đậu đỏ: cá diếc, đậu đỏ, hành tây, hành ngò, tiêu, mắm muối gia vị vừa đủ om ăn. Tác dụng: thanh thấp nhiệt, tiêu ứ trệ.
Chữa sinh lý yếu, ăn ngủ kém. Dùng bài Lẩu cá diếc bông súng: cá diếc, đậu phụ, dứa, me, rau đắng, hoa lý, bông súng, giá đậu xanh, gừng, hành ngò gia vị vừa đủ nấu lẩu ăn. Tác dụng: kiện tỳ dưỡng tâm, ích khí bổ huyết.
Chữa chứng tỳ hư đầy bụng, chậm tiêu. Dùng bài Cá diếc kho củ cải: cá diếc, củ cải, thịt ba chỉ, hành, gừng, tiêu, đường, mắm muối gia vị vừa đủ kho ăn. Tác dụng bổ tỳ vị, dưỡng khí huyết thông trệ.
Chữa viêm đại tràng mạn. Dùng bài: Cá diếc kho dưa: Cá diếc, dưa chua, cà chua, hành gừng mắm muối gia vị vừa đủ kho ăn. Tác dụng: bổ huyết, ích tỳ vị, thanh thấp nhiệt.
Chữa ho tức ngực, đờm vàng. Dùng bài Canh cá diếc cải cúc: cá diếc nướng lấy thịt chao mỡ, rau cải cúc, gừng, hành ngò gia vị vừa đủ nấu canh ăn. Tác dụng: bổ phế mát can, kiện tỳ hóa đờm.
Chữa đái tháo đường người nóng. Dùng bài: Canh cá diếc hoa thiên lý: Cá diếc, hoa thiên lý, hành, gừng mắm muối gia vị vừa đủ nấu ăn. Tác dụng: ích khí sinh huyết, lợi ngũ tạng.
Chữa tiểu ít, phù nhiều nửa người dưới. Dùng bài: Cá diếc kho dứa: cá diếc, dứa chín, củ cải, hành lá, ớt, mắm muối đường, tiêu, dầu ăn gia vị vừa đủ kho ăn. Hoặc bài Cá diếc kho thịt: cá diếc, thịt ba chỉ, gừng ớt, hành, tiêu, đường, mắm muối, gia vị vừa đủ kho ăn. Tác dụng: thanh thấp nhiệt, ích tỳ thận.
Chữa da khô sần ngứa. Dùng bài Canh cá diếc rau má: Cá diếc nướng lấy thịt, rau má, gừng, hành ngò gia vị vừa đủ nấu canh ăn nhiều lần. Tác dụng: dưỡng huyết, thanh thấp nhiệt, tiêu độc.
Chữa tăng huyết áp, đau đầu chóng mặt. Dùng bài Canh cá diếc nấu cần: Cá diếc, rau cần ta, cà chua, thì là, rau ngổ, hành, ngò gia vị vừa đủ nấu ăn. Tác dụng: bổ âm thanh hỏa, hạ áp.
Chữa viêm gan, tiểu vàng do thấp nhiệt. Dùng bài Lẩu cá diếc: cá diếc, cà chua, đậu phụ, dứa, me, rau đắng, dọc mùng, bông chuối, gừng, hành, ngò gia vị vừa đủ nấu lẩu ăn. Hoặc bài Cá diếc kho mộc nhĩ: cá diếc, mộc nhĩ, nấm hương, nghệ, dầu ăn, hành tím, đường gia vị vừa đủ kho ăn. Tác dụng: thanh can, lợi thấp nhiệt.
Chữa bệnh trĩ, kiết lỵ ra máu. Dùng bài Canh cá diếc rau răm: cá diếc, cà chua, rau răm, thìa là, gừng, hành, ngò gia vị vừa đủ nấu canh nhúng rau diếp ăn. Tác dụng: kiện tỳ, thanh thấp nhiệt.
