Cà chua - Solanum lycopersicum, thuộc họ Cà (Solanaceae), là một loại rau quả làm thực phẩm. Quả ban đầu có màu xanh, chín ngả màu từ vàng đến đỏ. Cà chua có vị hơi chua và là một loại thực phẩm bổ dưỡng, giàu vitamin C và A, đặc biệt là giàu lycopene tốt cho sức khỏe.
Dinh dưỡng cho sức khỏe
Cà chua tính hơi hàn, vị ngọt, chua. Có tác dụng sinh tân giải khát, kiện vị tiêu thực, thanh nhiệt giải độc, lương huyết bình can, giảm huyết áp, đối với người bệnh tăng huyết áp, bệnh thận, có tác dụng hỗ trợ điều trị tốt.
Cà chua chứa lycopene có tác dụng bảo vệ tim mạch. Khả năng đặc biệt của lycopene là chống oxy hóa, loại bỏ các gốc tự do, bảo vệ tế bào, làm cho DNA và gien không bị phá hủy, tăng cường sức miễn dịch cơ thể, ngăn chặn quá trình biến hóa ung thư. Cà chua ngoài tác dụng dự phòng ung thư tuyến tiền liệt ra còn giúp giảm bớt nguy cơ mắc chứng ung thư tuyến tụy, ung thư trực tràng, ung thư hầu họng, ung thư phổi, ung thư tuyến vú... có hiệu quả.
Ăn nhiều cà chua có tác dụng chống lão hóa, dưỡng da.
Cà chua giúp phòng trị bệnh xơ vữa động mạch, tăng huyết áp và bệnh mạch vành.Cà chua chứa nhiều nước, thanh nhiệt lợi niệu, giúp ích cho người bệnh viêm thận giảm nhẹ các triệu chứng.
Cà chua có chứa pectin, có tác dụng dự phòng táo bón.
Chế biến - bảo quản
- Cà chua dùng khăn lau sạch, để nơi râm mát (cuống hướng lên), trong trạng thái bình thường, có thể bảo quản khoảng 10 ngày.
- Cà chua còn xanh không nên dùng.
- Có nhiều phương pháp chế biến cà chua, làm gỏi, xào với trứng, nấu canh... Cà chua chế thành tương cà, được người dùng cả thế giới ưa chuộng.
- Chất lycopene trong cà chua sẽ kết hợp với protid, có chất xơ bao bọc xung quanh, chỉ khi nấu chín thì mới phóng thích ra ngoài. Cho nên cà chua ăn sống sẽ không có hiệu quả chống ung thư. Tốt nhất là dùng: cà chua chiên trứng, cà chua nấu canh trứng...
- Không nên nấu lâu.
- Khi nấu nêm ít giấm, giúp phá hỏng chất có hại trong cà chua, để bảo vệ sức khỏe.
Lời khuyên
- Thích hợp dùng cho người bệnh tim mạch, tăng huyết áp; bệnh đái tháo đường, viêm gan, xơ vữa động mạch, chứng thiếu vitamin C.
- Người thừa acid dịch vị không ăn cà chua lúc bụng đói, phụ nữ đang hành kinh không ăn cà chua.
- Người bệnh viêm ruột cấp tính, kiết lỵ và đường ruột đang viêm loét không nên ăn cà chua.
Khám phá những lợi ích cho sức khỏe
Cà chua giúp giảm huyết áp: Kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học thuộc Đại học Negev (Israel) cho biết, một chế độ ăn có bổ sung nhiều cà chua có thể giúp điều trị bệnh huyết áp cao. Nghiên cứu một loại gia vị chế từ cà chua có tên Lye-O-Mato, nhóm chuyên gia phát hiện trong đó có chất lycopene - một chất chống oxy hóa mà theo một số nghiên cứu có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Các chất chống oxy hóa như lycopene, vitamin C và E trong cà chua có thể làm trung hòa các phân tử gốc oxy tự do thường gây hại cho các tế bào trong cơ thể, từ đó giúp giảm một loạt các bệnh mạn tính như bệnh tim.
Cà chua giúp ngừa bệnh phổi: Các nhà khoa học thuộc Đại học Y khoa Juntendo (Nhật Bản) thông tin, cà chua có thể giúp bảo vệ những người nghiện thuốc lá khỏi nguy cơ bị bệnh phổi. Các chuyên gia nhận thấy rằng, những con chuột được cho uống nước ép cà chua đã tránh được nguy cơ bị khí phế thũng (ứ khí ở phổi) - vốn thường do khói thuốc lá gây ra. Khí phế thũng thường gây rối loạn chức năng phổi dẫn đến khó thở và ho hen.Cùng với bệnh viêm phế quản kinh niên thì đây là một trong những nguyên nhân gây bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).Theo các nhà khoa học, chất chống oxy hóa lycopene có nhiều trong cà chua đã giúp ngăn ngừa hiện tượng khí phế thũng.Hiện phương pháp này đang được thử nghiệm trên người.
Cà chua có thể thay thế aspirin: Một số nhà khoa học Scotland vừa phát hiện chất trong suốt xung quanh hạt cà chua có thể thay thế aspirin trong việc ngăn chặn các cơn nhồi máu cơ tim và đột quỵ một cách an toàn, theo trang tin Newkerala.com.
Một chiết xuất từ chất trong suốt xung quanh hạt cà chua được gọi là fruitflow có công dụng giúp giảm nguy cơ đông máu một cách hiệu quả. Các nhà khoa học tại Viện Nghiên cứu Rowett, Scotland đưa ra kết luận trên sau khi theo dõi và so sánh hiệu quả của fruitflow và aspirin ở 43 người trong 7 tháng. Họ còn thấy rằng fruitflow không gây ra bất kỳ tác dụng phụ nào trong khi aspirin gây ra loét và chảy máu bao tử, nên fruitflow có thể được xem là nguyên liệu mới và an toàn cho việc ngăn chặn nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
Uống 2 ly nước cà chua ép mỗi ngày có thể giúp củng cố xương và ngừa bệnh loãng xương
Nước cà chua ngừa bệnh loãng xương: Các nhà khoa học thuộc Đại học Toronto (Canada) cho biết, uống 2 ly nước cà chua ép mỗi ngày có thể giúp củng cố xương và ngừa bệnh loãng xương. Theo báo Daily Mail (Anh) dẫn kết quả nghiên cứu, đó là nhờ lycopene, chất chống oxy hóa có trong cà chua. Để rút ra kết luận này, nhóm nghiên cứu đã yêu cầu 60 phụ nữ từ 50 - 60 tuổi giảm dùng cà chua cũng như các chế phẩm từ cà chua trong 1 tháng. Điều này đã dẫn tới việc hàm lượng N-telopeptide trong máu tăng đáng kể.Chất N-telopeptide này được sản sinh vào dòng máu khi mật độ chất xương giảm. Sau đó, những tình nguyện viên trên được yêu cầu bổ sung lycopene từ cà chua hoặc giả dược trong 4 tháng. Kết quả là ở những ai bổ sung lycopene, lượng N-telopeptide giảm đáng kể. Còn ở nhóm giả dược, lượng N-telopeptide không giảm.
Ích lợi của cà chua đối với tuyến tiền liệt: Ăn cà chua có thể giúp bảo vệ nam giới khỏi nguy cơ bị ung thư tuyến tiền liệt. Các nhà khoa học thuộc Đại học Naples (Ý) cho biết thêm cà chua còn có tác dụng trì hoãn sự tăng trưởng của khối u ở những bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt. Theo báo Daily Mail, sau khi nghiên cứu trên loài chuột, nhóm nghiên cứu nhận thấy những con chuột được nuôi bằng chế độ dinh dưỡng có bổ sung cà chua có tỷ lệ ung thư thấp hơn và sống thọ hơn những con chuột không bổ sung cà chua.
Tiến sĩ J.Erdman thuộc Trường Đại học Illinois (Mỹ) nhận định muốn có hiệu quả, cánh mày râu nên ăn từ 7 - 10 trái cà chua mỗi tuần.Bên cạnh cà chua thì bông cải xanh và các sản phẩm từ đậu nành cũng nằm trong danh sách thực phẩm chống ung thư tuyến tiền liệt.
Cà chua giúp giảm béo: Các nhà khoa học thuộc Đại học Tokyo (Nhật Bản) vừa công bố một nghiên cứu cho biết trong cà chua, đặc biệt là nước ép cà chua đã qua xử lý nhiệt, có chứa một lượng lớn acid 13-OXO-ODA. Đây là loại acid có thể đốt cháy chất béo, giúp giảm béo hiệu quả.
Theo Tân Hoa Xã, các nhà khoa học đã thí nghiệm với hai nhóm chuột mắc bệnh béo phì. Một nhóm được cho dùng những thức ăn giàu calo có chứa 0,002g acid 13-OXO-ODA, nhóm còn lại chỉ được dùng thức ăn giàu calo đơn thuần. Kết quả sau 4 tuần, chất béo trung hòa có trong dịch vị và gan của những con chuột ở nhóm dùng thức ăn có chứa acid 13-OXO-ODA ít hơn khoảng 30% so với nhóm còn lại, giá trị đường huyết cũng thấp hơn khoảng 20%. Trên cơ sở này, các nhà khoa học khuyến cáo chúng ta nên ăn từ 2 - 3 quả cà chua/ngày hoặc uống 200ml sinh tố cà chua sẽ rất có tác dụng trong việc giảm béo.
Da bớt rám nắng nhờ cà chua: Cà chua có thể bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời và duy trì làn da tươi trẻ. Theo báo Daily Mail, các cuộc thử nghiệm cho thấy, ăn cà chua giúp chống cháy rám nắng và chống lão hóa da do tiếp xúc với các tia cực tím. Thành phần lycopene, với hàm lượng cao nhất trong cà chua đã được nấu chín hoặc đã qua chế biến, giúp chống lão hóa da.Để rút ra kết luận trên, các chuyên gia so sánh làn da của 20 phụ nữ từ 21 - 47 tuổi.Một nửa trong số này dùng 5 muỗng (55g) cà chua cùng với 10g dầu ô liu mỗi ngày trong 12 tuần.Một nửa còn lại chỉ dùng dầu ô liu.Kết quả là ở nhóm ăn cà chua, khả năng bảo vệ da khỏi bị cháy rám nắng lên tới 33%.
Ăn nhiều cà chua giảm nguy cơ đột quỵ:Một nghiên cứu mới xác định cà chua hoặc các sản phẩm có nguồn gốc từ cà chua có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ ở những người đàn ông sử dụng thực phẩm này. Các nhà nghiên cứu thuộc Trường ĐH miền Đông (Kuopio, Phần Lan) đã đo nồng độ lycopene trong máu của hơn 1.000 người đàn ông độ tuổi 46 - 65 và theo dõi tình trạng đột quỵ trong vòng 12 năm. Sau khi loại trừ các yếu tố làm sai lệch kết quả cho thấy những người đàn ông có nồng độ lycopene trong máu cao giảm 55% nguy cơ bị đột quỵ nếu so với những người có nồng độ chất này trong máu thấp.Lycopene là chất chống oxy hóa có nhiều trong cà chua và một số trái cây khác như bưởi ruột hồng, dưa hấu và ổi.
