Suốt nhiều thế kỷ qua, các gia đình ở hầu hết các nước Trung Âu như Slovakia, Ba Lan, CH Czech, Đức, Áo, Croatia… đều chia sẻ một tục lệ lâu đời vào bữa tối đêm trước Giáng sinh với món cá chép “tắm bồn”. Theo truyền thống, cá chép Giáng sinh trước tiên phải bơi lội trong bồn tắm của gia đình ít nhất 1-2 ngày trước khi… lên thớt.
Thông thường, bọn trẻ trong nhà sẽ đặt tên và kết bạn với cá nên cũng xảy ra lắm trường hợp không đành lòng thấy “bạn” bị dọn lên bàn ăn mà chúng tìm cách giải cứu! Một số cư dân ở Bratislava, thành phố lớn nhất Slovakia, thừa nhận sau vài ngày cho cá “tắm bồn”, họ quyết định phóng sinh bởi không chịu được hình ảnh con cá vừa có khoảng thời gian gắn bó ngắn ngủi với họ bị xẻ thịt!
Tục nhường bồn tắm cho cá chép xuất phát từ việc người ta muốn nó có thời gian tẩy sạch trước khi phục vụ bữa tối trước Giáng sinh. Để cá bơi trong nước cũng là biện pháp giữ cá tươi tốt nhất trước khi tủ lạnh trở nên thông dụng. Dù ngày càng nhiều người chọn mua cá chế biến sẵn thay vì phải “vật lộn” để giết một con cá tại nhà nhưng họ cũng cố gắng giữ tục lệ cắt miếng cá theo hình móng ngựa để cầu may trong năm mới theo tục lệ xưa. Truyền thuyết kể rằng cá chép mang lại may mắn và đó chính là lý do nó được chọn làm món ăn Giáng sinh.
Theo Người Lao động