Các món ăn từ cá ba sa được nhiều người ưa chuộng như cá ba sa chiên giòn, cá ba sa nấu măng chua, nướng muối ớt, kho tộ, cá ba sa hầm đu đủ, canh đậu phụ cá ba sa... Không chỉ thơm ngon, cá ba sa cũng là vị thuốc quý phòng trị nhiều bệnh.
Cá ba sa còn gọi cá tra, tên khoa học: Pangasius hypophthalmus, thuộc họ (Pangasiadae). Cá ba sa giàu protein, ít lipid và carbohydrat, nhiều muối vô cơ: Ca, P, Fe; sinh tố B, PP... Trong 100g thành phẩm ăn được có 23,42g chất đạm, 3,42g chất béo, trong đó chất béo chưa bão hòa có 1,78g, 0,025mg cholesterol và 70,6mg natri, cung cấp 124,52 calo.
Chất béo chưa bão hòa có ích trong bảo vệ màng tế bào, làm giảm cholesterol máu. Bên cạnh các acid béo hữu ích, còn có ADH (acid docohexanoic), AEP (acid écosapentaenoic) hay còn gọi là omega-3, giúp làm giảm lượng triglyceride cao trong máu, giảm nguy cơ xơ cứng động mạch, chống loạn nhịp, từ đó giảm các bệnh về tim mạch, giảm nguy cơ đột quỵ.
Theo Đông y, cá ba sa vị ngọt, tính bình; vào phế, vị. Tác dụng hòa trung, khai vị, bổ hư nhược, nhuận da cơ, khu phong trừ thấp. Dùng rất tốt cho người bị hư lao, suy nhược, ăn kém chậm tiêu, sản phụ ít sữa, trẻ em thiểu dưỡng gầy còm.
Mỗi ngày có thể dùng 200 - 500g cá, bằng cách nấu, kho, hầm, chiên rán. Sau đây là một số thực đơn chữa bệnh có cá ba sa:
Cá ba sa kho mặn: cá ba sa (bỏ vây, bỏ ruột) 500g-1.000g, nước dừa tươi 0,5 lít, tỏi 50g, ớt sừng 5 trái, hành 50g, nước mắm 3 thìa, gia vị vừa ăn. Cá cắt thành 4 - 5 khúc, để ráo nước, cho vào chảo chiên hai mặt hơi vàng, để ráo dầu, ướp nước mắm và tỏi ớt băm nhỏ. Cho vào nồi đất, tiếp tục cho nước, đun sôi 15 phút, tiếp cho thêm nước dừa, đun đến vừa cạn, rắc hành lá, ớt cắt khoanh lên là được. Ăn với cơm nóng rất ngon. Món này rất tốt cho người ăn uống kém, rối loạn tiêu hóa.
Canh chua cá ba sa là món ăn rất tốt cho người tỳ vị hư nhược, ăn uống kém, rối loạn tiêu hóa.
Cá ba sa hầm đu đủ: cá ba sa (bỏ vây, bỏ ruột) thái lát, đu đủ xanh 200g gọt lớp vỏ xanh ngoài và loại bỏ hạt, thái lát to. Thêm gia vị, nước liều lượng thích hợp, đun nhỏ lửa hầm nhừ, dùng tốt cho sản phụ sau đẻ ít sữa.
Canh chua cá ba sa: cá ba sa 500g (loại bỏ vây, ruột) thái lát to, thêm khế chua hoặc me, ớt, hành, gia vị, nấu canh chua. Món này rất tốt cho người tỳ vị hư nhược, ăn uống kém, rối loạn tiêu hóa.
Canh đậu phụ cá ba sa: cá ba sa 500g (loại bỏ vây, ruột) thái lát to, đậu phụ 2 - 3 bìa (khoảng 200g) thái lát, cho thêm mắm, tương, tiêu ớt, gia vị, liều lượng thích hợp. Nấu chín nhừ, thêm nước chanh hoặc nước me tương ớt. Món này thích hợp cho người tỳ vị hư nhược, ăn uống kém, rối loạn tiêu hóa.
Kiêng kỵ: Không dùng cá có biểu hiện ôi thiu. Không dùng gừng làm gia vị, sẽ tạo ra mùi vị khó chịu, khó ăn.