Họ tiếp tục tất bật vượt dông bão lẫn những cơn đau do di chứng chiến tranh để khám chữa bệnh miễn phí cho những người nghèo, người có hoàn cảnh đặc biệt, con em đồng đội.
Không ngại gian khổ
Những ngày đầu tháng 2, mặc cho những cơn mưa trái mùa ập xuống, các bác sĩ của phòng khám vẫn miệt mài chăm sóc, cấp thuốc miễn phí cho các bệnh nhân. BS. Trần Văn Đồng, Trưởng phòng khám cho biết: Cơ sở này đã thành lập được hơn 10 năm, khám và phát thuốc miễn cho mấy chục ngàn lượt người. Là cơ sở y tế từ thiện tiêu biểu trực thuộc Hội Cựu chiến binh Khánh Hòa. 15 bác sĩ, nhân viên y tế làm việc tại đây đều tự nguyện không lương, không thưởng... 90% là cựu chiến binh, từng làm nhân viên y tế chiến trường.
BS. Đồng bên những phác đồ điều trị bệnh đã nghiên cứu suốt bao năm để chữa bệnh miễn phí.
BS. Đồng kể: Những năm 1964, là học sinh xuất sắc của miền Bắc, nhiều người thân đều đinh ninh ý nghĩ Trần Văn Đồng sẽ học tập và nghiên cứu ở Hà Nội hoặc Liên Xô cũ nhưng đùng một cái, mùa xuân năm 1966, ông khoác ba lô xung phong vào mặt trận Quảng Nam - Đà Nẵng với khát vọng tuổi trẻ phải đến nơi gian khổ nhất, hiểm nguy nhất để chiến đấu vì Tổ quốc. Thông minh, nhanh nhẹn lại tháo vát trong việc băng bó vết thương cho đồng đội nên năm 1967, ông được cử về Trường Học viên Quân y Hà Nội học bác sĩ đa khoa. Hàng đêm, hình ảnh những chiến sĩ bị thương, những người dân ở các cơ sở cách mạng lên cơn co giật vì những căn bệnh quái ác thôi thúc Trần Văn Đồng phải vươn lên thành một bác sĩ giỏi để lại tiếp tục vào chiến trường Quảng Trị.
Là bác sĩ giỏi nhưng có dáng người nhỏ thó nên khi vào mặt trận Quảng Trị, Trần Văn Đồng liền khoác ba lô y cụ, thuốc men, máy móc nặng gấp đôi trọng lượng cơ thể chạy quanh đơn vị để thuyết phục cấp trên cho mình được trực tiếp sát cánh bên các chiến sĩ trong những trận đánh. Có lần cấp cứu cho đồng đội xong thì ông Đồng cũng ngất lịm vì bị bom găm vào người. Ông Đồng bảo: Ý chí tạo nên nhiều điều kỳ diệu, sau khi băng bó, tự khâu vết thương, mình cười tươi và chạy quanh đơn vị để lại được ra trận.
Cũng giống BS. Đồng, y tá Lê Văn Năm và nhiều nhân viên y tế là cựu chiến binh của phòng khám, từ ngày bước chân vào chiến trường đã dũng cảm vượt qua hàng chục trận càn của địch, kịp thời băng bó, chữa trị cho bộ đội.
Sau ngày giải phóng miền Nam, mang trong mình nhiều vết thương lẫn chất độc da cam nhưng BS. Đồng, y tá Năm vẫn hăng hái vào chiến trường Tây Nam đánh Pôn-pốt và cứu chữa cho đồng đội.
Y tá Năm vẫn luôn quan niệm: Luôn thấy rằng, nếu giỏi mà không đến nơi ác liệt nhất thì day dứt lắm. Mỗi lần gặp hiểm nguy, ý chí càng trở nên mạnh mẽ hơn. Mấy lần bị mìn nổ hất văng làm tai ù, ngực thắt, khó thở lại tự động viên có gục xuống cũng phải phẫu thuật, phải gượng dậy cấp cứu đồng đội.
Gắn bó với nghề
Mùa xuân năm 1980, nên duyên với một phụ nữ ở Khánh Hòa nên BS. Đồng về làm Chủ nhiệm quân y Trường Sĩ quan thông tin (nay là ĐH Thông tin liên lạc đóng ở Khánh Hòa). Bước vào giai đoạn mới, BS. Đồng tự quán triệt mình, không được lơ là, không được để xảy ra sai sót, không được vì cá nhân trong bất cứ hoàn cảnh nào.
Không chỉ điều hành, quản lý công tác khám chữa bệnh của toàn Trường Sĩ quan thông tin mà tất cả các ca bệnh khó BS. Đồng đều tham gia hội chẩn và chữa trị. Buổi tối hoặc những ngày cuối tuần ông lại thăm khám miễn phí cho những bộ đội phục viên có hoàn cảnh khó khăn. Trong trường, ông còn được nhiều cán bộ, chiến sĩ gán cho biệt danh “ông chủ nhiệm 3 trong 1” vì vừa làm bác sĩ khám chữa bệnh ông Đồng vừa làm giáo viên giảng về kiến thức y học, về những bài thuốc quý, những kinh nghiệm sơ, cấp cứu ông học được từ những năm lăn lộn trong chiến trường cho tất cả học viên, chiến sĩ trong toàn trường. Những chương trình ngoại khóa, BS. Đồng lại đóng vai trò là nhà tâm lý truyền cảm hứng, khát vọng cống hiến cho đất nước với các chiến sĩ trẻ. Những câu chuyện về các tấm gương quả cảm hy sinh vì đất nước luôn được ông chuyển tải xúc động.
Thiếu tá Trần Văn Nam và nhiều người từng học tại Trường Sĩ quan thông tin cảm kích cho biết: Có những ca giảng bài thấy mồ hôi của BS. Đồng bỗng túa ra, biết bác đang lên cơn đau trong người vì bác là bác sĩ, chiến sĩ nhưng cũng là thương binh nặng, nhưng vì sợ học viên, chiến sĩ phân tâm nên ông vẫn giảng giải hăng say, sôi nổi”.
BS. Đồng và lương y Nguyễn Trung Kiên bên phác đồ điều trị Đông y để điều trị miễn phí cho người nghèo, cựu chiến binh khó khăn.
Còn sức còn khám miễn phí
Sau những ngày tháng miệt mài cống hiến cho các cơ quan, tổ chức, năm 2000, BS. Đồng nghỉ hưu. Được ví như kho tư liệu sống về kinh nghiệm khám chữa bệnh nên nhiều nơi đặt vấn đề và sẵn sàng mời ông phụ trách một phòng khám hoặc một bệnh viện tư nhân với thu nhập mấy trăm triệu mỗi năm nhưng ông đều gạt đi và bùng cháy khát vọng phải tiếp tục đi cứu chữa bệnh miễn phí cho người nghèo, cho nạn nhân chất độc da cam, bộ đội phục viên có hoàn cảnh khó khăn đến lúc không còn tí sức khỏe nào mới thôi.
Khát vọng của BS. Đồng đã được hiện thực hóa khi Hội Cựu chiến binh tỉnh Khánh Hòa quyết định thành lập một phòng khám đa khoa chỉ để khám bệnh và cấp thuốc miễn phí. Tất cả bác sĩ, nhân viên vào làm trong phòng khám cũng tự nguyện, không lương.
Không quản ngày đêm, lễ Tết, BS. Đồng cùng nhiều y, bác sĩ khác trong phòng khám làm việc miệt mài. BS. Đồng tâm tình rằng: Hiện tại Phòng khám đa khoa Cựu chiến binh Khánh Hòa có 15 người, trong đó có 3 bác sĩ, còn lại là y sĩ, y tá, lương y thực hiện khám nội tổng hợp, khám ngoại, tư vấn sức khỏe, chuyên khoa tai mũi họng, chuyên khoa răng hàm mặt, y học cổ truyền... Tất cả đều xác định cống hiến đến cuối đời. Mỗi tháng trung bình khám chữa bệnh và cấp thuốc miễn phí cho khoảng 300 đối tượng là người nghèo, cựu chiến binh có hoàn cảnh khó khăn. Nguồn thuốc của phòng khám do Hội Cựu chiến binh tỉnh Khánh Hòa đi vận động các hội viên có điều kiện hỗ trợ. Sổ sách cấp phát thuốc được theo dõi, kiểm duyệt chặt chẽ. Hàng tháng, hàng quý phòng khám còn lên kế hoạch đến các buôn làng vùng sâu khám và phát thuốc miễn phí cho người dân nghèo.
Hơn 20 năm bán quán nước ở gần Phòng khám đa khoa Cựu chiến binh Khánh Hòa, ông Nguyễn Văn Hải ngỡ ngàng: Lạ thật, họ đi xe cà tàng, có người đi xe đạp, có người vừa đi vừa ôm ngực, có người điều kiện kinh tế cũng không giàu có gì vậy mà từ chối nguồn thu nhập vài chục triệu một tháng để đi làm việc không công, ngày cuối tuần còn lặn lội đi cơ sở nữa.
Giải tỏa những hiếu kỳ của người dân, BS. Đồng hiền từ: Đúng là có người vừa đi khám chữa bệnh miễn phí vừa ôm ngực vì đau thật như trường hợp của y sĩ Cao Thị Soa vừa mổ sỏi mật xong là gượng dậy đi làm ngay vì thấy có nhiều người nghèo, cựu chiến binh bị nhiễm chất độc da cam đang chờ. Trường hợp các bác sĩ, y sĩ, lương y; Phan Văn Liêm, Nguyễn Văn Toại, Nguyễn Trọng Khánh, Nguyễn Trung Kiên... đều vừa là thương binh vừa mang trong mình chất độc da cam và nhiều bệnh tật khác nhưng vẫn miệt mài đi cứu người miễn phí. Tất cả chúng tôi đều nói với nhau rằng, sống vì người khác là hạnh phúc.
Suốt bao năm kể từ ngày về hưu, miệt mài tham gia khám chữa bệnh miễn phí ở Phòng khám đa khoa Cựu chiến binh Khánh Hòa, những bác sĩ, nhân viên y tế ở đây đã hồi sinh, tiếp sức cho bao hoàn cảnh vượt qua bệnh tật.
Một trong những điều trăn trở lớn nhất của các bác sĩ cựu chiến binh là nhiều người đã già, sức khỏe gần như suy kiệt mà lực lượng kế cận thì khan hiếm quá trong khi bệnh nhân nghèo, nạn nhân chất độc da cam, cựu chiến binh khó khăn vẫn còn nhiều.