Oresol (ORS) được sử dụng khá rộng rãi, nhất là trẻ em. Mỗi khi các cháu bị tiêu chảy, sốt, nôn... các bậc cha mẹ thường hay sử dụng oresol để bù nước và điện giải. Tuy nhiên, nếu việc sử dụng thuốc này không đúng sẽ gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho trẻ.
Cách pha ORS đúng
ORS là một hỗn hợp đặc biệt gồm các loại muối khô, khi hòa tan với nước sạch có thể uống để bù nước và điện giải cho cơ thể. Gói oresol thường bán ở các nhà thuốc được sản xuất theo công thức của UNICEF, gói chứa 27,9g thuốc để pha vào 1 lít nước sôi để nguội. Ngoài ra, còn có nhiều công thức mang tên thương mại khác nhau, nhiều người ưa dùng loại ORS có hương vị cam, gói chứa 5,63g pha vào 200ml nước nguội hoặc viên nén hydrit... Mỗi gói ORS theo tiêu chuẩn Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) gồm có 3,5g NaCl, 1,6g KCl, 2,5g NaHCO3 (ở xứ nhiệt đới ẩm như Việt Nam ta, NaHCO3 có thể bị hút ẩm hỏng, do đó được thay bằng 2,9g trinatri citrat) và 20g glucose.
Cấp cứu trẻ bị ngộ độc oresol.
Hiện nay, trong hướng dẫn của WHO, gói ORS loại mới có áp lực thẩm thấu thấp với thành phần giống như gói ORS thông thường nhưng có hàm lượng thay đổi để khi pha với nước có nồng độ đường và muối thấp hơn (mỗi gói có 2,6g NaCl, 1,5g KCl, 13,5g glucose). Sử dụng ORS loại mới đã được chứng minh có hiệu quả trong việc rút ngắn thời gian tiêu chảy và giảm nhu cầu truyền dịch ở bệnh nhân tiêu chảy. Nghiên cứu cho thấy, dùng dung dịch ORS mới có tỷ trọng thấp làm giảm 33% số trẻ phải truyền dịch, giảm 20% lượng phân bài tiết ra ngoài, giảm 30% số trẻ bị nôn ói.
Lưu ý gì khi pha ORS cho trẻ uống?
Dùng nước đun sôi để nguội để pha theo đúng hướng dẫn trên bao bì sản phẩm. Không được pha với sữa, nước khoáng, nước canh, nước trái cây hoặc nước ngọt... và tuyệt đối không cho thêm đường.
Phải pha toàn bộ gói ORS vào nước. Cần khuấy đều cho tới khi chất bột tan hoàn toàn trong nước. Không chia nhỏ để pha làm nhiều lần, bởi vì pha loãng muối quá sẽ bù nước không đủ, pha loãng đường quá sẽ kém hấp thu. Nếu pha đặc quá đối với trẻ sẽ không tốt do thừa muối gây ngộ độc muối, gây tổn thương tế bào do tăng độ thẩm thấu máu nặng, thừa đường có thể gây tiêu chảy. Pha không đúng sẽ làm cho tình trạng bệnh tiêu chảy càng trầm trọng hơn. Nguy hiểm hơn nữa là gây ngộ độc ORS để lại di chứng thần kinh không hồi phục, nặng hơn nữa có thể gây tử vong.
Dung dịch pha xong chỉ uống trong ngày, còn thừa qua ngày hôm sau phải bỏ vì dung dịch sau khi pha là môi trường tốt cho vi sinh vật phát triển, trong đó có các vi sinh vật gây bệnh.
Khi nào dùng dung dịch ORS cho trẻ?
Trẻ bị mất nước, chất điện giải do tiêu chảy, nôn nhiều, kéo dài và khi trẻ sốt cao cần được uống dung dịch ORS. Nên sử dụng đúng liều lượng để sau khi uống sẽ có tác dụng bù nước và chất điện giải làm cho trẻ tỉnh táo, hoạt động bình thường trở lại.
Liều dùng cho trẻ nhũ nhi, uống 50ml/lần, ngày cho uống khoảng 2 - 3 lần; trẻ từ 2 - 6 tuổi uống 100ml/lần, ngày cho uống 2 - 3 lần; trẻ 6 - 12 tuổi cho uống mỗi lần khoảng 150ml, ngày cho uống 2 - 3 lần. Trẻ trên 12 tuổi uống theo nhu cầu (khát là cho trẻ uống). Đối với trẻ nhỏ, cho uống liên tục nhiều ngụm nhỏ bằng thìa hoặc cốc nhỏ. Nếu trẻ nôn, chờ khoảng 10 phút rồi tiếp tục cho uống nhưng phải uống chậm hơn.
Cần theo dõi chặt chẽ trẻ, đặc biệt là trẻ tiêu chảy, nếu không giảm (số lần đi lỏng và số lượng phân), cần cho trẻ đi bệnh viện ngay.