Từ năm 1958 - 2002, sắc vàng xanh bao phủ thế giới túc cầu. Hơn 10 kỳ World Cup được tổ chức và đội tuyển quốc gia nước này có tới 5 lần đăng quang, gần như đều bước vào mọi giải đấu với vị thế ứng cử viên vô địch và khiến mọi đối thủ e sợ. Chỉ có chuyện các đội tính toán để tránh Brazil chứ Brazil chẳng ngán đối thủ nào. Để có được vị thế ấy, bóng đá ở Brazil chẳng khác nào một thứ tôn giáo. Những chú bé cầu nguyện hằng đêm và chơi bóng hằng ngày. Mọi nơi chốn đều có thể biến thành sân bóng. Pele, Garrincha, Zico, Ronaldo đều lớn lên trong cái nôi văn hóa thấm đẫm niềm đam mê túc cầu đó rồi đi vào lịch sử bóng đá. Và ví von một cách hình ảnh, Brazil như một đỉnh núi cao sừng sững khiến tất cả phải ngước nhìn.

Neymar không đáp ứng được sự trông đợi của người hâm mộ.

HLV Tite của Brazil dường như đã tự tin thái quá vào nhân sự, vào “phương án A” chiến thuật để dẫn tới sự lúng túng khi đối thủ buộc họ phải thay đổi...

Rất nhiều người đang dùng cách miêu tả “Nam Mỹ bị đì” để nói về việc Brazil nói riêng và các đội bóng Nam Mỹ nói chung kết thúc World Cup 2018 ở vòng tứ kết, tuy nhiên, cũng phải thấy rằng, họ đã không linh hoạt về mặt nhân sự lẫn chiến thuật...

Có một điểm chung giữa Uruguay (thua Pháp 0-2) và Brazil (thua Bỉ 1-2) ở các trận tứ kết là đều mất một quân bài quan trọng để rồi không thể thích nghi với điều đó. Hậu quả thì không phải nói thêm nữa. Với Brazil, chính sách xoay vòng đội trưởng mà HLV Tite thực hiện là phương pháp hay, đòi hỏi trách nhiệm của mọi cầu thủ. Thế nhưng, nó cũng không thay đổi được một điều - Casemiro quá quan trọng với Selecao. Ngay khi tiền vệ CLB Real Madrid nhận thẻ vàng ở trận đấu với Mexico tại vòng 1/8 để chắc chắn vắng mặt tại tứ kết vì treo giò, đương nhiên là Tite đã nghĩ tới Fernandinho cho phương án thay thế. Thực tế đúng vậy, nhưng có vẻ như HLV 57 tuổi đã quá tự tin vào sức mạnh của đội nhà mà thiếu đi phần đánh giá đối thủ. Thiếu đi tấm lá chắn trước hàng phòng ngự này, tuyến giữa của Brazil dễ dàng bị một De Bruyne đẳng cấp và xuất thần đột phá. Fernandinho không đủ mạnh mẽ để chặn đứng đồng đội tại Man City mà pha làm bàn của De Bruyne chính là bằng chứng nhãn tiền. Bên cạnh đó, hãy nhìn cách hành xử của Neymar khi đội nhà bị dẫn bàn để thấy thủ lĩnh Selecao hiện tại chưa đủ tầm để dẫn dắt đội bóng qua thời điểm khó khăn. Nói cách khác, trận thua 1-2 trước Bỉ phản ánh điều ràng rằng, Brazil chưa đủ mạnh về con người lẫn ý chí để trở lại đỉnh thế giới. Hoặc nói cách khác, Brazil sẽ luôn là ứng cử viên vô địch World Cup với nguồn lực hùng hậu nhưng nếu muốn xóa đi ba chữ ứng cử viên, Brazil phải tìm lại chính mình của ngày xưa cũ, một Brazil ngẫu hứng, bất ngờ nhưng cũng đầy bản lĩnh.

Nhưng, trong thời đại thế giới phẳng, bóng đá cũng trở nên phẳng dần và khoảng cách giữa Brazil và các nền bóng đá khác cũng dần bị san lấp. Các công nghệ đào tạo, phương pháp huấn luyện hay đấu pháp chiến thuật dần bão hòa giữa các nền bóng đá. Bên cạnh đó, yếu tố bất ngờ trong bóng đá cũng dần mất đi, bởi các tài năng đã được soi từ thuở thiếu thời chứ không phải đợi đến lúc lên đội một. Đấy chính là một trong những trở lực lớn đối với riêng nền bóng đá Brazil. Đầu tiên, cách đào tạo bài bản giáo trình làm mai một chất ngẫu hứng đã trở thành thương hiệu (Joga Bonito) trong cách chơi của các cầu thủ xứ sở Samba. Ronaldo năm 1994 (dù không ra sân) hay Ronaldinho năm 2002 cũng là những trường hợp như vậy. World Cup 2018 này, Brazil có cầu thủ được trông đợi nhất là Neymar, cầu thủ ngẫu hứng nhất của nền bóng đá Brazil hiện tại cũng chưa thể đem đến cảm hứng như Ronaldo, Ronaldinho hay Garrincha. Tiếp đến, một trong những yếu tố đặc biệt giúp Selecao thống trị World Cup là sự bất ngờ. Pele và Garrincha bây giờ là huyền thoại vĩ đại, nhưng trước khi World Cup 1958 diễn ra, liệu bao nhiêu đội bóng biết hai chàng trai đôi mươi này là ai. Vậy nên khi Brazil luôn được coi là ứng cử viên của mỗi kỳ World Cup nhưng đến năm nay họ lại tiếp tục gây thất vọng khi một lần nữa các cầu thủ vàng xanh chưa thể xưng vương như các bậc tiền bối mình làm được

Tam Nguyên