Nguyên do là cách đây mấy năm, nhân dịp sinh nhật tôi, một bà bạn Mỹ có sáng kiến tung tin này lên mạng. Thế là tôi nhận được qua email lời chúc mừng của nhiều bạn bè trong và ngoài nước, cả những bạn không quen biết, trong đó có Bookworm với lời chúc bằng tiếng Anh: “Từ khi chúng tôi mua lại cửa hàng Bookworm ở phố Ngô Văn Sở (tháng 8/2006), đến nay dọn đến số 46 phố Yên Thế, tác phẩm tiếng Anh tuyệt vời của ông Wandering through Vietnamese culture (Lãng du trong văn hoá Việt Nam) là sách bán chạy nhất trong loại sách không hư cấu, thực ra là sách chạy nhất trong mọi thể loại”.
Quả là với một tác giả, không có lời mừng sinh nhật nào tốt đẹp hơn! Tôi đoán chủ nhân hiệu sách là người nước ngoài mà chưa có dịp đến thăm, tuy mình cũng là… mọt sách. Khi hiệu sách ở Ngô Văn Sở thì cứ nghĩ lúc nào mình đến chả được. Lần lữa, Bookworm dọn đến Yên Thế thì lại quá xa. Đến khi nhận được bức điện thì cửa hàng lại dọn đến phố Châu Long.
Rồi tôi cương quyết dứt mọi công việc, tìm đến 44 phố Châu Long. Trước tiên, đó là phố có vị trí thuận lợi, tuyệt vời! Du khách nước ngoài đi vãn cảnh Hồ Tây, từ phố Quan Thánh rẽ vào cũng tiện. Phố Châu Long ngày nay khá hiện đại, có nhiều cửa hàng ăn, khách sạn, trụ sở công ty. Nhưng hấp dẫn nhất là chùa với cảnh hồ và chợ. Cửa hàng Bookworm ở một nơi “thâm nghiêm… cao tường” nhưng không “kín cổng”. Đi theo một cái ngách hẹp, hai bên có tường cao của hai nhà thì tới một sân uống cà phê, rồi mới đến cửa hàng. Không gian yên tĩnh, cây xanh, tương phản cảnh xe cộ nhộn nhịp bên ngoài. Sân uống cà phê còn gắn với Trung tâm nấu ăn Hà Nội (Hanoi Cooking) bên cạnh. Liên doanh Úc-Việt chuyên dạy nấu những món ăn Việt cho người nước ngoài, nhất là khách du lịch.
 Một góc hiệu sách Bookworm. |
Chủ nhân Bookworm ai ngờ lại là một chàng trai Việt, cao hơn 1,7m, thân hình cân đối, mặt mũi khôi ngô, tuổi mới 31. Anh Hoàng Văn Trường quê ở Tĩnh Gia (Thanh Hoá) thuộc một gia đình chuyên nghề chài lưới. Nhà chỉ đủ tiền để mình anh ăn học đến khi tốt nghiệp tiếng Anh trường Đại học Sư phạm ngoại ngữ. Hiếu học, anh lại học tiếp Đại học Ngoại thương đến năm 2007. Đột nhiên, anh trở thành chủ nhân Bookworm vào năm 2006.
Người đầu tiên có sáng kiến mở cửa hàng sách tiếng Anh, cả mua bán và trao đổi, là nữ nhà văn Úc Pam Scott. Năm 2001, Bookworm ra đời ở Ngô Văn Sở. Sau 2 năm, bà nhượng lại cho bà Maria cũng người Úc, sang VN giúp ta về sức khoẻ cộng đồng. Đến 2006, trước khi về nước, bà nhượng lại cho anh Trường cùng cha mẹ nuôi của anh: vợ chồng chuyên gia Úc Robert Boulden (dạy tiếng Anh trường Đại học Nông nghiệp). Ông bà này gặp Trường khi anh sinh viên này dạy ông bà tiếng Việt, cảm mến tính cách của anh, bèn nhận làm con nuôi. Cửa hàng có diện tích không rộng, ba tầng ấm cúng, ngăn nắp, xếp sắp khoa học. Bookworm chuyên bán sách tiếng Anh đủ loại, trên vạn đầu sách. Qua mạng, một khách hàng cho biết: “Tôi đã tìm sách ở các quầy nhỏ phố Tràng Tiền và cửa hàng lớn Fahasa và Xunhasaba, số sách tiếng Anh quá ít! Số đọc được còn ít hơn. “Số lượng và chủng loại sách ở Bookworm thật đáng nể đối với một hiệu sách ở Đông Nam Á. Có hai mảng sách đặc biệt ở đây: sách về Việt Nam và sách thiếu nhi. Mua bán ở đây rất văn hoá, có tính trao đổi hơn là chỉ chạy theo lợi nhuận. Có sách mới và sách cũ (đọc xong mang trả, được nhận về 60% giá mua). Nhân viên thạo tiếng Anh, lịch thiệp, lương cao hơn bình thường để phục vụ tốt. Khách hàng khoảng 30% người Việt, 40% người nước ngoài đang ở Việt Nam, 30% là khách du lịch (Tây ba lô cũng mò đến vì địa chỉ Bookworm có trong sách hướng dẫn du lịch). Có người ngạc nhiên vì cuốn sách họ đã tìm ở nhiều nước không thấy, lại có ở Bookworm. Ý kiến của khách hàng (qua mạng) cũng phong phú: “Chúng tôi lãng du trong hiệu sách, sau khi thưởng thức bữa trưa ở Trung tâm nấu ăn Hà Nội, uống vài ly bia và đọc sách trên các giá. Một chuyến đi như đi… ăn cướp, mà mang về một chồng sách khá nặng”; “Tôi rất mê khung cảnh ấm cúng của hiệu sách!”; “Nếu bạn vừa qua một ngày vất vả, khuyên bạn hãy đến Bookworm phố Châu Long để thư giãn”; “Thượng đế hãy ban phúc lành cho cậu Trường!... Hãy tán gẫu với cậu ta về bất cứ vấn đề gì!”.
Đặc biệt, tiền bán sách của Bookworm còn có phần dành cho nhiều tổ chức từ thiện và làm học bổng cho sinh viên nông thôn nghèo của trường Đại học Nông nghiệp. Thật đáng mừng cho anh Trường, con nhà thuyền chài vươn lên thành một trí thức sống có văn hoá, được khách nước ngoài yêu quý! Tôi không thể nào quên được cuộc họp mặt, Bookworm mời tôi đến nói chuyện về văn hoá Việt Nam cho các khách quen của cửa hàng. Hơn 70 độc giả thuộc nhiều quốc tịch ngồi chen nhau thành hình bán nguyệt, thiếu ghế, có mấy người phải đứng suốt buổi. Tôi thu gọn để chỉ nói trong hơn một tiếng, để sau đó còn phải ký vào cuốn Wandering through Vietnamese culture, độ hai chục người mua.
Xin đa tạ và giới thiệu một địa chỉ văn hoá đáng quý của người Hà Nội!
Hữu Ngọc