Bỗng dưng muốn khóc

Có khi nào bỗng dưng nước mắt của bạn cứ tuôn trào cho dù chẳng cần phải xem một bộ phim lâm ly bi đát hoặc một cuốn tiểu thuyết diễm lệ, đa tình?

Thật ra, nước mắt là một “sản phẩm” rất cần thiết cho tiến trình bôi trơn mắt một cách tự nhiên và giúp mắt đuổi đi những phần tử “lạ” xâm nhập vào trong mắt hoặc nằm ở xung quanh mắt. Tuy nhiên, khi nuớc mắt tiết ra quá nhiều thì sẽ gây ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe của mắt. Chứng tiết quá nhiều nước mắt trong y văn gọi là Epiphora.

Những nguyên nhân gây tiết nước mắt quá mức thường gặp nhất bao gồm chứng khô mắt, nghẹt ống dẫn nước mắt, viêm màng kết, sự kích ứng mắt do môi trường, chẳng hạn như hóa chất, khói, sương, gió, bụi...

Ảnh minh họa

Sự tiết nước mắt quá mức cũng có thể do sự viêm mí mắt (blepharitis). Khi bị viêm mí mắt sẽ xuất hiện những mảnh trắng nhỏ (giống như gàu) rơi vào mắt và sẽ gây kích ứng mắt khiến mắt tiết ra nhiều nước mắt. Đôi khi mí mắt “ngẫu hứng” chĩa vào trong mắt hoặc chĩa ra ngoài mắt cũng sẽ gây chảy nhiều nước mắt. Một số dược phẩm cũng sẽ gây chảy nước mắt. Những dược phẩm tiêu biểu gây ra hiện tượng này bao gồm các loại thuốc kháng histamine (tuy nhiên cũng có một số loại kháng histamine có tác dụng trị chứng mắt tiết quá nhiều nước mắt), các thuốc chẹn beta (beta blockers), các thuốc kháng ung thư, các thuốc lợi tiểu, thuốc nhỏ mắt (nhất là thuốc nhỏ mắt có chứa phospholine iodide), một số loại thuốc ngủ, một số loại thuốc giảm đau... Ngoài ra, người cao tuổi cũng thường xuyên chảy nhiều nước mắt.

Nghịch lý ở chỗ là nguyên nhân chính gây chảy nhiều nước mắt chính là sự khô mắt. Khi mắt bị khô thì sẽ khiến cho mắt không thoải mái và thúc giục mắt cần phải tiết ra thêm nhiều nước mắt. Vì vậy, khi điều trị chứng mắt tiết nhiều nước mắt thì việc đầu tiên mà thầy thuốc làm sẽ là kiểm tra xem bệnh nhân có bị chứng khô mắt hay không rồi mới chẩn đoán đến các yếu tố gây bệnh khác. Điều cần lưu ý là đôi khi mắt chúng ta cũng tiết ra nhiều nước mắt hơn bình thường chẳng hạn như khi ngáp, khi cười, khi nôn mửa...

Để điều trị chứng khô mắt thì việc làm đầu tiên là xác định nguyên nhân gây ra bệnh (sẽ giúp bạn tiết kiệm được rất nhiều thời gian và tiền bạc khi tìm đúng nguyên nhân). Nước mắt nhân tạo cũng có thể giúp cải thiện mắt nếu mắt bị khô, kích ứng và bị ngứa. Khi chảy nước mắt nhiều kèm theo ngứa mắt thì đây là hậu quả của sự dị ứng. Trong trường hợp này, những dược phẩm kháng histamine sẽ là một giải pháp.

Thầy thuốc chẩn đoán bệnh thường kết hợp nhiều xét nghiệm, như Schirmer’s test. Đôi khi thầy thuốc cũng dùng thủ thuật thông thoáng tuyến lệ hoặc thậm chí những tiểu phẫu cải thiện tình trạng chảy quá nhiều nước mắt. Mí mắt đôi khi cũng được phẫu thuật để cải thiện tình trạng “vô tổ chức” (chĩa vào trong mắt hoặc chĩa ra ngoài mắt). Khi mắt tiết nhiều nước mắt do bị nhiễm trùng thì trong trường hợp này, kháng sinh sẽ là “vũ khí” cần thiết.

Rất nhiều người cao tuổi bị chảy nước mắt thường xuyên. Đây là hậu quả của sự lão hóa, vì vậy những người cao tuổi này thường phải được kiểm tra mắt thường xuyên.

Một việc quan trọng cần nên làm dù ở bất cứ lứa tuổi nào là cần bảo vệ mắt mọi lúc mọi nơi. Nếu đi ngoài trời, nên sử dụng kính mát nhằm bảo vệ mắt tránh khỏi tia UV cũng như ngăn chận những phần tử “lạ”, bụi bặm xâm nhập vào mắt.

Trẻ em và trẻ sơ sinh đôi khi cũng không thoát được tình trạng mắt tiết quá nhiều nước mắt. Một vài trẻ sơ sinh khi sinh ra đã bị hẹp ống dẫn nước mắt. Trong trường hợp này thì ống dẫn lệ của trẻ sẽ tự mở rộng khi trẻ được 2 tuổi, khi ấy sự chảy nước mắt quá mức sẽ tự động biến mất.

khi bị chảy nước mắt nhiều và bất thường, bệnh nhân cần tìm sự trợ giúp ngay của thầy thuốc. vì nếu không chữa trị thì về lâu dài sẽ gây ra những tổn thương vô cùng quan trọng cho mắt.

DS. NGUYỄN BÁ HUY CƯỜNG

(ĐH Dược Murdoch- Úc)