Hiện là giai đoạn đen tối đối với thị trường chứng khoán Thượng Hải, chỉ số trên thị trường này có phiên giảm tới 8,48%. Chính quyền Trung Quốc thông báo tiếp tục chính sách mua lại cổ phiếu để giữ ổn định thị trường. Tuy nhiên, thông báo này không đủ để tái lập lòng tin của giới đầu tư. Bong bóng chứng khoán tại Trung Quốc là chủ đề trên trang nhất của tờ Le Monde.
Trung Quốc có đến 90 triệu người chơi chứng khoán.
Từ cuối tháng 6 vừa qua, chỉ số chứng khoán chính tại Thượng Hải đã mất 30% giá trị và gây ảnh hưởng tới các thị trường lân cận, trong đó có thị trường Thâm Quyến. Chưa đầy một tháng, hơn 3.000 tỷ USD vốn hóa trên thị trường đã bị thổi bay. Tình hình trong tháng 7 này cũng đầy biến động. Bắc Kinh đã dốc mọi biện pháp có trong tay nhằm tránh để thị trường tụt dốc thêm và trấn an các nhà đầu tư. Thế nhưng, tâm lý bất an vẫn hiện hữu và đây chính là biểu hiện nghi ngờ về sự tăng trưởng của Trung Quốc. Nhận định của các nhà tài chính quốc tế lo ngại chứng khoán Thượng Hải tuột dốc ngay khi Chính phủ Trung Quốc ngừng mọi hỗ trợ. Mức tăng trưởng thật sự trong quý II vừa qua của nền kinh tế thứ hai thế giới khó có thể đạt tới 7% như thống kê của Bắc Kinh. Giám đốc Viện Văn hóa, Kinh tế và Địa - Chính trị Pháp cho biết, những con số thống kê của Trung Quốc nằm trong số những thống kê ít tin tưởng nhất trên thế giới. Theo thăm dò của Bank of America Merrill Lynch, 75% các nhà đầu tư tin rằng tỷ lệ tăng trưởng thật sự của Trung Quốc đạt chưa tới 6%.
Những hạn chế chính của hình mẫu tăng trưởng Trung Quốc là: lượng cầu của nước ngoài giảm (trong đó có cả châu Âu), chi phí lao động tăng (người dân có tuổi thọ dài hơn và hết thặng dư nhân lực nông thôn), bất cân bằng xã hội tăng, củng cố các quy tắc về môi trường, sản xuất dư thừa do chính sách đầu tư ép buộc (đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng). Trước những hạn chế trên, Thủ tướng Lý Khắc Cường đã và đang tiến hành một loạt biện pháp cải cách mạnh tay, như: dành nhiều chỗ hơn cho thị trường và tiêu thụ nội địa. Thế nhưng, các giải pháp này vẫn chưa đủ thuyết phục.
Trung Quốc chính thức đưa vào hoạt động các sàn chứng khoán Thượng Hải và Thâm Quyến vào năm 1990. Nhưng người dân thật sự bắt đầu ồ ạt đổ vào đầu tư trong hoạt động này từ năm 2007, vào lúc mà niềm hân hoan chuẩn bị đón Thế vận hội Olympic lan tỏa khắp xã hội Trung Quốc và thúc đẩy mức tăng trưởng. Giờ đây, tại Trung Quốc, chơi chứng khoán cũng là một môn thể thao quốc gia, tiếng lóng được gọi là “sao cổ”. Nghĩa là, bán đi rồi mua lại nhanh chóng các cổ phiếu, đôi khi diễn ra trong cùng một ngày. Đó là do hệ thống khuyến khích cách ứng xử ngắn hạn như vậy. Tại Trung Quốc, lượng hoạt động giao dịch do các nhà mua bán trung gian chuyên nghiệp trên các sàn giao dịch chỉ chiếm có 0,01%, thấp hơn cả trăm lần so với Hồng Kông (1%) và 200 lần tại Hoa Kỳ (2%).
Đối với các hộ gia đình Trung Quốc, hoạt động mua bán chứng khoán còn trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết khi smartphone ra đời, cùng với các ứng dụng môi giới miễn phí của các tập đoàn lớn. Lượng giao dịch của các nhà đầu tư chứng khoán nhỏ này chiếm đến 80% hoạt động mua bán chứng khoán thường nhật tại Trung Quốc. Ngoài việc giải trí, đối với nhiều người dân Trung Quốc, chơi chứng khoán còn là phương cách kiếm thêm nhu nhập, đặc biệt đối với những lao động trẻ tuổi có bằng cấp nhưng thu nhập thấp, hay những người có lương hưu ít ỏi, những người bị thất thu do khủng hoảng địa ốc... Số người học chơi chứng khoán tại Trung Quốc chiếm đến 80% các hoạt động giao dịch. Theo ước tính, hiện Trung Quốc có đến 90 triệu người chơi chứng khoán. Riêng trong năm 2014, chứng khoán đã tạo cơ hội cho hơn 1 triệu người trở thành triệu phú (bằng đồng nhân dân tệ). Người dân Trung Quốc nghiện chơi chứng khoán, bởi vì hiện tượng này tác động lên mọi thành phần xã hội, từ công chức cho đến thợ cắt tóc, tài xế taxi, sinh viên hay người về hưu...
Giám đốc công ty chuyên phân tích DeMark Analytics Tom Demark, người đã dự đoán chính xác quy mô cú sụt giảm của chỉ số Shanghai Composite vào năm 2013, quả quyết rằng, trong 3 tuần tới đây, chỉ số này sẽ giảm thêm 14% nữa và tình hình trên thị trường chứng khoán sẽ lặp lại đúng sự kiện ở New York năm 1929 vốn khơi mào cho một cuộc Ðại khủng hoảng (còn được gọi là Thứ ba đen tối).
(Theo Liberation)
Quỳnh Anh
