Bộ Y tế xây dựng gói dịch vụ y tế cơ bản thuộc phạm vi miễn viện phí

Chiều 1/12, Bộ Y tế tổ chức hội thảo xin ý kiến định hướng xây dựng đề án từng bước thực hiện chính sách miễn viện phí theo Nghị quyết số 72 của Bộ Chính trị. Đây là lần đầu tiên Bộ Y tế lấy ý kiến chuyên gia, hướng tới hiện thực hóa chính sách khám bệnh định kỳ và miễn viện phí toàn dân.

Chính sách miễn viện phí: Giảm gánh nặng chi phí cho người dân, đặc biệt là người nghèo, tăng công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế

Phát biểu tại hội thảo, Uỷ viên dự khuyết Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Vũ Mạnh Hà nhấn mạnh rằng những năm qua Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe.

Năm 2024, tỷ lệ bao phủ BHYT của Việt Nam đã đạt 94,29% dân số, mạng lưới khám, chữa bệnh rộng khắp đến cấp xã, năng lực chuyên môn của cấp chuyên sâu, cấp cơ bản, cấp ban đầu đều được nâng lên đáng kể, danh mục thuốc, thiết bị y tế thuộc phạm vi, quyền lợi của người bệnh có thẻ BHYT ngày càng mở rộng. 

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Thường trực Vũ Mạnh Hà, bên cạnh thành tựu, chúng ta cũng phải đối mặt với những thách thức lớn, đó là chi tiêu tiền túi của người dân ước tính khoảng trên 40% chi phí khám chữa bệnh, vẫn ở mức cao theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới; Nguy cơ nghèo hóa do bệnh tật vẫn hiện hữu, nhất là đối với người nghèo, nhóm yếu thế, người mắc bệnh mạn tính hoặc điều trị dài ngày.

Cùng đó áp lực tài chính lên hộ gia đình càng lớn nếu không có giải pháp mạnh mẽ từ chính sách công.

"Chính vì vậy, chủ trương từng bước tiến tới miễn viện phí là yêu cầu khách quan, cấp thiết, vừa thể hiện bản chất tốt đẹp của hệ thống chính sách xã hội Việt Nam, vừa bảo đảm quyền được chăm sóc sức khỏe của Nhân dân"- Thứ trưởng Thường trực Vũ Mạnh Hà nói.

Theo Thứ trưởng Thường trực Vũ Mạnh Hà, chính sách miễn viện phí không chỉ là một giải pháp tài chính y tế, mà còn mang ý nghĩa xã hội nhân văn, sâu sắc: Giảm gánh nặng chi phí cho người dân, đặc biệt là người nghèo và các nhóm dễ tổn thương; tăng công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế, bảo đảm "không ai bị bỏ lại phía sau"; nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe, bởi khi rào cản tài chính được gỡ bỏ, người bệnh sẽ được khám chữa bệnh sớm hơn, hiệu quả hơn; thúc đẩy hoàn thiện hệ thống y tế theo hướng bền vững, giảm nguy cơ người dân trì hoãn hoặc bỏ điều trị do chi phí.

Thứ trưởng Thường trực Vũ Mạnh Hà cũng cho hay, trên thế giới, nhiều quốc gia áp dụng chính sách y tế miễn phí hoặc BHYT toàn dân đã đạt kết quả tích cực: giảm tỷ lệ nghèo hóa do y tế, tăng khả năng tiếp cận dịch vụ, kiểm soát bệnh tật hiệu quả và giảm chi phí điều trị muộn. 

"Đây là những kinh nghiệm đáng tham khảo để Việt Nam xây dựng mô hình phù hợp với điều kiện phát triển, nguồn lực và cấu trúc hệ thống y tế trong nước"- Thứ trưởng Vũ Mạnh Hà nói.

Chính sách này vẫn phải dựa trên nền tảng trụ cột là BHYT, có sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước, đồng thời thực hiện có lộ trình. Ngân sách nhà nước và quỹ BHYT sẽ chi trả các chi phí y tế cơ bản, thiết yếu, giảm tối đa gánh nặng tài chính cho người dân - trước hết là đối với đối tượng chính sách xã hội, người yếu thế, người có thu nhập thấp và một số đối tượng cần ưu tiên khác. 

Phần dịch vụ y tế theo yêu cầu, vượt mức cơ bản thì người bệnh vẫn phải chi trả một phần để nâng cao ý thức sử dụng dịch vụ hợp lý, tiết kiệm chi phí. 

Chính sách miễn viện phí vì thế phải gắn chặt với bao phủ BHYT toàn dân, mọi người đều tham gia BHYT để chia sẻ rủi ro, người có điều kiện lo cho người nghèo, người khoẻ đỡ người yếu; cùng với hỗ trợ của ngân sách nhà nước và nguồn huy động xã hội hoá để người bệnh không phải trả thêm chi phí khi không may mắc bệnh.

Bộ Y tế kỳ vọng hội thảo sẽ thống nhất nhận thức và định hướng về mục tiêu, phạm vi, đối tượng, lộ trình cũng như các nội dung trọng tâm của đề án, bảo đảm tính đồng bộ, khả thi và phù hợp với thực tiễn. 

Xây dựng cụ thể gói dịch vụ y tế cơ bản để thực hiện theo lộ trình

Trao đổi tại hội thảo, bà Trần Thị Trang - Vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế) nêu rõ hiện nay gánh nặng chi phí y tế rất lớn, ước tính người dân tự trả khoảng 40% chi phí. Tổng phần Quỹ BHYT chưa chi trả ước tính khoảng 24.800 tỉ đồng/năm. 

Mức đóng BHYT còn thấp, ở mức 4,5% mức lương/mức tham chiếu làm căn cứ đóng. Về phạm vi của chính sách "miễn viện phí", bà Trang cho hay mục tiêu bao phủ BHYT toàn dân, đồng thời giảm dần, tiến tới miễn tỉ lệ cùng chi trả.

"Về gói dịch vụ y tế cơ bản thuộc phạm vi miễn phí, chúng tôi sẽ xác định gói dịch vụ y tế cơ bản thuộc phạm vi miễn phí bao gồm danh mục dịch vụ, bệnh, thuốc, thiết bị y tế. Bao phủ các bệnh thông thường, ưu tiên bệnh cần thiết trước, mở rộng dần phạm vi theo yêu cầu chuyên môn phù hợp khả năng ngân sách Nhà nước, Quỹ BHYT, kết hợp huy động xã hội hoá. Đồng thời, xây dựng mức chi phí tối đa cho một lần khám chữa bệnh"- bà Trang nói. 

Cụ thể, mức chi phí khám chữa bệnh nội trú/ngoại trú bình quân của toàn quốc, được điều chỉnh hằng năm hoặc theo từng giai đoạn và trừ một số bệnh và kỹ thuật có chi phí lớn; Trước mắt, dự kiến sẽ áp dụng tại các cơ sở khám chữa bệnh cấp ban đầu, cấp cơ bản, cơ sở khám bệnh, chữa bệnh công lập và tư nhân. 

"Việc triển khai theo lộ trình, đối tượng ưu tiên, phù hợp với mức đóng, khả năng cân đối của Quỹ BHYT, điều kiện kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn"- bà Trang nêu rõ. 

Về nguồn kinh phí chi trả, bà Trang cho hay sẽ dựa trên trụ cột BHYT ngân sách, quỹ phòng bệnh, huy động xã hội. Trong đó, dự kiến sẽ tăng chi ngân sách, tăng mức đóng BHYT theo lộ trình 2027-2030, Ngân sách nhà nước hỗ trợ đóng BHYT cho các đối tượng ưu tiên. 

Sử dụng Quỹ Phòng bệnh. Đồng thời, đa dạng hóa nguồn tài chính như BHYT bổ sung, bảo hiểm sức khỏe thương mại, chương trình hỗ trợ bệnh nhân; các nguồn tài chính mới từ thuế đối với các sản phẩm ảnh hưởng đến sức khỏe.

Theo đề xuất này giai đoạn 2026-2026 sẽ tập trung vào tăng tỉ lệ, mức thanh toán. Lộ trình từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần theo nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên; tổ chức phối hợp giữa các hoạt động khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc miễn phí, kiểm tra sức khỏe của học sinh, sinh viên, khám bệnh nghề nghiệp, khám sức khỏe cho người lao động theo quy định và khám chữa bệnh BHYT để khám bệnh miễn phí và hoàn thành việc tạo lập sổ sức khỏe điện tử cho toàn bộ người dân. 

Nhóm ưu tiên từ năm 2026, người tham gia BHYT là đối tượng thuộc hộ gia đình cận nghèo, đối tượng người cao tuổi từ đủ 75 tuổi trở lên đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội được áp dụng mức hưởng 100% chi phí KBCB trong phạm vi quyền lợi BHYT. Tăng tỉ lệ, mức thanh toán BHYT đối với thuốc, TBYT, dịch vụ kỹ thuật. 

Đồng thời, tăng mức đóng BHYT từ năm 2027 (khoảng 5,1%), ngân sách đóng, hỗ trợ đóng cho đối tượng chính sách xã hội. 

Đến giai đoạn 2028 - 2030, mục tiêu giảm chi tiền túi xuống ≤30%. Tiếp tục tăng tỉ lệ, mức thanh toán BHYT đối với thuốc, thiết bị y tế, dịch vụ kỹ thuật; thí điểm sàng lọc 2-3 bệnh có chi phí hiệu quả; thanh toán từ quỹ BHYT cho dịch vụ phòng bệnh; tăng bao phủ BHYT lên trên 95% dân số; tăng mức đóng BHYT từ năm 2030 lên 5,4% và thí điểm BHYT bổ sung, đa dạng các gói BHYT,… Sau năm 2030 sẽ bao phủ được BHYT toàn dân, mở rộng sàng lọc 3-5 bệnh có chi phí hiệu quả. 

Miễn viện phí toàn dân trong phạm vi gói dịch vụ cơ bản, mở rộng theo lộ trình và nguồn lực; tăng mức đóng BHYT từ năm 2032 lên 6%. Hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở và hệ thống thanh toán BHYT thông minh, đa tầng, đa gói quyền lợi.

Bộ Y tế đề xuất gì về thực hiện miễn viện phí, khám sức khoẻ định kỳ cho người dân?

SKĐS - Bộ Y tế đề xuất miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi BHYT theo lộ trình, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Từ năm 2027, tăng mức hưởng BHYT từ 95% lên 100% cho người thuộc hộ cận nghèo, người đủ từ 75 tuổi trở lên hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.