Kế hoạch hành động toàn diện cho ngành Phục hồi chức năng
Ngày 27/5/2025, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 1768/QĐ-BYT, phê duyệt Kế hoạch chi tiết nhằm thực hiện Quyết định số 569/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Kế hoạch này đặt ra một lộ trình toàn diện để phát triển hệ thống phục hồi chức năng giai đoạn 2023-2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Mục tiêu tổng thể của chương trình là bảo đảm người khuyết tật và mọi người dân có nhu cầu đều được tiếp cận dịch vụ phục hồi chức năng có chất lượng, toàn diện, liên tục và công bằng. Kế hoạch này được xem là một bước đi chiến lược, nhằm giảm tỷ lệ khuyết tật trong cộng đồng, góp phần quan trọng vào sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân và đảm bảo an sinh xã hội.
Phạm vi thực hiện của kế hoạch là trên toàn quốc, tác động đến toàn bộ hệ thống từ các bệnh viện phục hồi chức năng chuyên biệt; các khoa phục hồi chức năng tại bệnh viện đa khoa, chuyên khoa; cho đến các trạm y tế xã, phường, thị trấn.
8 nhóm nhiệm vụ trọng tâm được Bộ Y tế phê duyệt
Để cụ thể hóa các mục tiêu, Quyết định 1768/QĐ-BYT đã vạch ra 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm mà Bộ ngành, ngành y tế và địa phương và các cơ quan liên quan phải tập trung thực hiện, trong đó có giao nhiệm vụ cụ thể cơ quan đầu mối, cơ quan phối hợp và thời gian thực hiện.
Một là, hoàn thiện thể chế, chính sách. Đây là nhiệm vụ nền tảng, trong đó tập trung vào việc rà soát, sửa đổi các quy định pháp luật về phục hồi chức năng. Đặc biệt, kế hoạch nhấn mạnh việc nghiên cứu xây dựng chính sách chi trả bảo hiểm y tế đối với các dụng cụ phục hồi chức năng, công nghệ trợ giúp, và hoạt động phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng.
Hai là, thực hiện chương trình phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng. Nhiệm vụ này bao gồm việc phát triển mạng lưới phục hồi chức năng cộng đồng trên toàn quốc, đẩy mạnh phòng ngừa khuyết tật trước sinh, sơ sinh, phát hiện sớm và can thiệp sớm khuyết tật.
Ba là, củng cố và phát triển hệ thống phục hồi chức năng. Kế hoạch yêu cầu duy trì, kiện toàn các bệnh viện phục hồi chức năng hiện có, đồng thời củng cố năng lực cho trạm y tế xã, phường để bảo đảm cung cấp dịch vụ phục hồi chức năng theo phân cấp.
Nâng cao chất lượng đào tạo tại các cơ sở giáo dục và đào tạo liên tục cho đội ngũ nhân viên y tế là 1 trong 8 nhiệm vụ, giải pháp cho kế hoạch phát triển hệ thống phục hồi chức năng giai đoạn 2023-2030.
Bốn là, đảm bảo nguồn nhân lực. Kế hoạch đặt ra yêu cầu xây dựng các mã ngành, mã nghề đào tạo mới về phục hồi chức năng như Vật lý trị liệu, Hoạt động trị liệu, Ngôn ngữ trị liệu để đảm bảo số lượng và chất lượng nguồn nhân lực mà Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt tại Quyết định số 569. Song song đó là nâng cao chất lượng đào tạo tại các cơ sở giáo dục và đào tạo liên tục cho đội ngũ nhân viên y tế.
Năm là, ứng dụng công nghệ thông tin. Xây dựng hệ thống thông tin về phục hồi chức năng và cơ sở dữ liệu chăm sóc sức khỏe người khuyết tật, kết nối với hệ thống thông tin sức khỏe cá nhân.
Sáu là, đẩy mạnh nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế, đặc biệt là nghiên cứu các mô hình can thiệp sớm tại khoa hồi sức tích cực, khoa cấp cứu, đột quỵ, chấn thương chỉnh hình.
Bảy là, tăng cường truyền thông và vận động xã hội. Kế hoạch chỉ rõ nhiệm vụ của Báo Sức khỏe và Đời sống trong việc phối hợp tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách về phục hồi chức năng.
Tám là, kiểm tra, giám sát và đánh giá việc thực hiện chương trình.
Yêu cầu khẩn trương lập kế hoạch ngân sách 2026
Bên cạnh yêu cầu các Vụ, Cục trực thuộc Bộ Y tế khẩn trương lập kế hoạch ngân sách, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh cũng nhấn mạnh vai trò then chốt của các địa phương trong việc hiện thực hóa Chương trình.
Theo Quyết định 1768/QĐ-BYT, tại mục "Tổ chức thực hiện", Bộ Y tế đã phân cấp rõ ràng trách nhiệm cho Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố. Cụ thể, các địa phương phải căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ để triển khai thực hiện hiệu quả các giải pháp đã được Thủ tướng Chính phủ phân công tại Quyết định số 569/QĐ-TTg.
Cục Khám, chữa bệnh khai mạc lớp tập huấn chuyên môn về phát hiện sớm, can thiệp sớm khuyết tật trẻ em tại TPHCM.
Đáng chú ý, Kế hoạch 1768/QĐ-BYT quy định rõ thời gian thực hiện là hằng năm. Điều này đồng nghĩa với việc phát triển Phục hồi chức năng không phải là một chiến dịch nhất thời, mà là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục. Các tỉnh, thành phố phải chủ động đưa các nội dung Phục hồi chức năng vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương từng năm, tự cân đối và bố trí kinh phí, nguồn lực tương ứng để đảm bảo tính bền vững và hiệu quả xuyên suốt từ trung ương xuống cơ sở.
Để đảm bảo kế hoạch được triển khai ngay, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh - đơn vị được giao làm đầu mối tổ chức thực hiện đã có động thái quyết liệt.
Ngày 23/6/2025, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh đã ban hành CV số 920/KCB-PHCN&GD gửi các Vụ, Cục và các đơn vị liên quan. Công văn yêu cầu các đơn vị khẩn trương triển khai các nhiệm vụ đã được phân công tại Quyết định 1768/QĐ-BYT.
Điểm mấu chốt là Cục Quản lý Khám, chữa bệnh yêu cầu các đơn vị, dựa trên nhiệm vụ được giao, phải nhanh chóng xây dựng kế hoạch hoạt động và dự toán ngân sách để triển khai nhiệm vụ cho năm 2026 và kế hoạch tài chính - ngân sách nhà nước 3 năm 2026-2028.
Điều này thể hiện sự phân công trách nhiệm rõ ràng. Phụ lục kèm theo Công văn 920 đã chỉ định cụ thể từng đơn vị chủ trì các nhiệm vụ:
- Vụ Bảo hiểm y tế làm đầu mối nhiệm vụ liên quan đến chính sách chi trả BHYT cho dụng cụ phục hồi chức năng.
- Cục Khoa học công nghệ và Đào tạo làm đầu mối các nhiệm vụ về mã ngành đào tạo và chuẩn chương trình.
- Cục Dân số chủ trì các hoạt động sàng lọc trước sinh và sơ sinh.
- Viện Chiến lược và Chính sách y tế chủ trì các nghiên cứu về chính sách, đánh giá chi phí - hiệu quả.
- Báo Sức khỏe và Đời sống được giao nhiệm vụ phối hợp trong các hoạt động truyền thông về phòng ngừa khuyết tật và nâng cao nhận thức về vai trò của phục hồi chức năng
Toàn bộ kế hoạch và dự toán ngân sách của các đơn vị được yêu cầu gửi về Cục Quản lý Khám, chữa bệnh trước ngày 27/6/2025 để tổng hợp, trình Lãnh đạo Bộ phê duyệt, cho thấy sự khẩn trương trong việc đưa chương trình vào thực tiễn.
