Giá dịch vụ y tế sẽ được điều chỉnh tăng vào cuối năm 2015 đang là vấn đề liên quan sát sườn đến cuộc sống của người dân và được công đồng hết sức quan tâm. Vậy giá dịch vụ y tế sẽ được điều chỉnh tăng như thế nào, điều này có ảnh hưởng ra sao đến cuộc sống của người dân, nhất là người dân nghèo. Giá dịch vụ y tế tăng liệu có đi đôi với việc nâng cao chất lượng phục vụ hay không? Những thắc mắc trên đã được PGS.TS Nguyễn Thị Kim Tiến- Bộ trưởng Bộ Y tế giải đáp trong Chương trình: “Dân hỏi Bộ trưởng trả lời” tối ngày 1/11/2015
Mời các bạn nghe Bộ trưởng Bộ Y tế trả lời tại đây
Vì sao phải điều chỉnh giá dịch vụ y tế?
PV: Thưa Bộ trưởng, vừa qua liên bộ Tài Chính, Y tế và Bảo hiểm xã hội đã đưa ra dự thảo Thông tư về việc điều chỉnh tăng giá viện phí vào cuối năm nay Bộ trưởng có thể cho biết dựa trên cơ sở nào mà liên Bộ quyết định tăng giá như vậy?
Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Liên bộ Tài chính, Y tế và Bảo hiểm xã hội dự kiến ban hành thông tư về điều chỉnh giá dịch vụ y tế dự định thực hiện vào cuối năm 2015 dựa trên những căn cứ như sau:
Thứ nhất, Luật Bảo hiểm y tế (BHYT) sửa đổi đã quy định là liên bộ Tài chính, Y tế phải ban hành 1 thông tư điều chỉnh giá dịch vụ y tế thống nhất đối với các BV đồng hạng trên toàn quốc.
Thứ hai, Dựa vào Nghị quyết Trung ương số 63 của Trung ương 11 là điều chỉnh giá dịch vụ y tế tính đúng, tính đủ và chuyển ngân sách của nhà nước từ chỗ cấp cho BV thì chuyển sang mua thẻ BHYT và ủng hộ hỗ trợ, chính sách cho người nghèo, người thuộc diện chính sách
Cùng với đó, dựa vào Nghị định 16 của Chính phủ ban hành vào tháng 2/2015 là giao quyền tự chủ cho các BV và giá dịch vụ phải điều chỉnh trong lộ trình từ năm 2015, và đến 2020 thì tất cả các yếu tố giá dịch vụ phải tính đúng, tính đủ.
Đấy là những căn cứ về pháp lý, ngoài ra thực tế là khi chúng ta không tính giá dịch vụ đúng, đủ thì chất lượng dịch vụ y tế không thể đảm bảo. Cũng như một cái cốc giá 100 đồng, nhưng mà chỉ cho phép thanh toàn 50 đồng. Như vậy còn 50 đồng nữa là người dân và BV không thể bỏ vào đấy được đầy đủ. Chính vì vậy, trả giá dịch vụ y tế đúng với giá trị thực của nó thì mới tạo ra được giá trị thực của chất lượng khám chữa bệnh
Người chưa có thẻ BHYT chịu tác động lớn nhất trong việc điều chỉnh giá dịch vụ y tế
PV: Thưa Bộ trưởng, tôi là người dân nghèo ở vùng nông thôn, tôi được biết sắp tới đây thì sẽ tăng giá dịch vụ y tế vào cuối năm nay. Vậy Bộ trưởng có thể cho biết mức điều chỉnh tăng giá dịch vụ y tế dự kiến là bao nhiêu. Và việc điều chỉnh này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến các đối tượng, nhất là những người dân nghèo như chúng tôi?
Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Giá dịch vụ y tế bao gồm 7 yếu tố chính với các chi phí trực tiếp như thuốc, vật tư tiêu hao điện, nước, xử lý chất thải, sửa chữa, bảo hành, bảo trì cũng như lương, phụ cấp, khấu hao tài sản cố định, đào tạo nghiên cứu khoa học.
Hiện nay giá dịch vụ y tế mới tính 3/7 yếu tố đó. Ngay một số địa phương chỉ đạt 60 - 70% giá trị thực trong 3 yếu tố đó. Vì thế thì Liên Bộ xây dựng điều chỉnh giá dịch vụ thống nhất các BV đồng hạng trên toàn quốc với 1.800 giá dịch vụ và chủ yếu điều chỉnh ở giá tiền khám bệnh và tiền giường sẽ phân ở các hạng BV khác nhau. Như vậy, theo lộ trình này thì trước mắt chỉ điều chỉnh giá dịch vụ đối với những bệnh nhân có thẻ BHYT, chưa phải với người chưa có thẻ BHYT. Tiếp theo, từ nay đến hết năm thì phải điều chỉnh giá dịch vụ để tính đủ chi phí trực tiếp mà chi phí điều chỉnh này đã ban hành từ năm 2012 đến nay vẫn chưa đủ, cộng thêm phụ cấp đặc thù như tiền trực 24/24h, phụ cấp phẫu thuật, thủ thuật. Từ năm 2016 thì giá đó cộng thêm tiền lương của người lao động và đến năm 2020 thì phải đính đúng 7 yếu tố giá dịch vụ đó.
Như vậy, khi điều chỉnh giá dịch vụ tác động như thế nào, thứ nhất là đối với người dân, đặc biệt đối với người nghèo thì việc tăng giá này được hưởng lợi rất nhiều. Thay vì trước kia tất cả các cầu thành không được kết cấu vào giá thì người bệnh và người nghèo phải trả thêm phần chưa được tính già và tự bỏ tiền túi ra. Hiện này đối với Luật BHYT sửa đổi vì người nghèo thì được nhà nước mua 100% thẻ BHYT và không phải đồng chi trả. Tất cả những mức chi ở trong BHYT được thanh toán 100%. Còn đối với các đối tượng diện chính sách và trẻ em dưới 6 tuổi, đồng bào dân tộc thiểu số và người sống vùng biển đảo, vùng núi, vùng sâu, vùng xa thì cũng được hưởng như người nghèo. Đối với người cận nghèo, nhà nước đã hỗ trợ mua 70% và rất nhiều địa phương đã mua nốt 30% cho người cận nghèo. Như vậy, đồng chỉ trả hiện nay cũng chỉ còn 5%. Cho nên tác động này cũng không ảnh hưởng nhiều đến người cận nghèo.
Tác động lớn nhất trong việc điều chính này là đối với người chưa có thẻ BHYT đến năm 2016 và cuối năm 2016 tùy theo tình hình nếu như điều chỉnh cả giá dịch vụ đối với những người không có thẻ BHYT thì đây là vấn đề lớn. Chúng tôi nghĩ rằng sức khỏe là vốn quý nhất của con người và tham gia bảo hiểm là sự chia sẻ cộng đồng giữa người bệnh và người khỏe, giữa những thành viên trong gia đình thì cách tốt nhất là tham gia BHYT để xây dựng một nền y tế công bằng, hiện đại và phát triển.
Đối với BV khi giá dịch vụ tính đúng, tính đủ mới có đủ nguồn để chi phí trực tiếp và các chi phí khác thì chất lượng khám chữa bệnh bắt buộc phải tăng lên và có điều kiện để đầu tư máy móc và mua đủ trang thiết bị, không bắt buộc người dân phải đi mua bổ sung thêm phần mà không được tính. Tiếp đến, thay vì phải bao cấp nhưng cái chi phí chưa được tính vào giá cho cả người giàu và người nghèo thì dùng tiền đó để mua thẻ BHYT cho người nghèo, cận nghèo và những đối tượng chính sách xã hội khác. Như vậy cũng làm tăng thêm quyền lợi cho những người nghèo, người diện chính sách và những đối tượng cần được bảo trợ khác.
Điều chỉnh giá dịch vụ y tế, chất lượng KCB sẽ nâng lên?
PV: Thưa Bộ trưởng, khi tăng giá dịch vụ y tế thì chất lượng dịch vụ có được tăng hay không. Được biết Bộ Y tế đang triển khai đề án đổi mới phong cách và thái độ phục vụ của cán bộ y tế hướng tới sự hài lòng của người bệnh. Vậy Bộ trưởng có thể cho biết một số giải pháp để nâng cao chất lượng dịch vụ trong đề án này?
Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Khi điều chính giá dịch vụ tăng lên theo phương hướng tính đúng, tính đủ thì chắc chắn là chất lượng dịch vụ y tế sẽ tăng thêm. Đồng thời, Bộ Y tế cũng sẽ quyết liệt đã và đang thực hiện những giải pháp đồng bộ để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh.
Thứ nhất, là quyết liệt giảm tải và nâng cao cơ sở vật chất cũng như trang thiết bị. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi sự đầu tư của nhà nước, chính quyền các cấp và huy động mọi nguồn lực của xã hội, kể cả y tế tư nhân và kết hợp công tư. Thứ hai, là ban hành những tiêu chuẩn về chất lượng và các bệnh viện phải tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng này. Thứ ba, là cải cách các thủ tục hành chính, giảm bớt thời gian chờ đợi và bớt giảm tải cho bệnh nhân. Tiếp nữa, là phải đổi mới toàn diện thái độ phong cách phục vụ của cán bộ y tế hướng tới sự hài lòng của người bệnh như đổi mới cả về trang phục để người bệnh có thể nhận rõ chức danh của người cán bộ y tế. Thứ năm, là tập huấn toàn bộ hệ thống từ giám đốc BV cho đến nhân viên thu tiền và bảo vệ về cái quy tắc ứng xử, đạo đức nghề nghiệp trên tinh thần "bệnh nhân đến niềm nở, bệnh nhân ở tận tình, bệnh nhân về phải chu đáo". Tổ chức các đợt cán bộ trẻ tình nguyện cũng như thầy thuốc trẻ hướng dẫn các thủ tục khám chữa bệnh cho người bệnh. Thành lập các phòng công tác xã hội, các đơn vị chăm sóc khách hàng để hướng dẫn và thực hiện các công tác xã hội cho người bệnh.
Bộ Y tế tiếp tục triển khai công tác giám sát để lắng nghe phản ánh từ đường dây nóng đã triển khai được hơn 2 năm và có những hiệu quả rất tốt. Đồng thời Bộ Y tế tiếp tục thực hiện thông tư thùng thư góp ý và tăng cường công tác kiểm tra giám sát, khen thưởng cũng như kỷ luật nghiêm minh các trường hợp sai phạm nếu bị phát hiện qua phản ứng của bệnh nhân và cán bộ y tế.
Thêm giải pháp khá cơ bản đó là khi điều chỉnh giá dịch vụ y tế trong đó tính tiền phụ cấp đặc thù cũng như là tiền lương thì phải nâng cao trách nhiệm của cán bộ y tế vì đã có thu nhập của họ được cải thiện và tăng thêm để tái tạo sức lao động. Như vậy, trách nhiệm tăng thêm và khi BV tự chủ sẽ tạo nên sự cạnh tranh lành mạnh giữa các đơn vị y tế công lập và ngoài công lập, nên bặt thuộc BV phải nâng cao chất lượng thì mới thu hút bệnh nhân. BV nào phục vụ tốt thì công ty bảo hiểm mới ký hợp đồng. Khi cán bộ y tế được trả lương từ nguồn thu của BHYT thì bắt buộc phải đổi mới toàn bộ để phục vụ và đổi mới tư duy từ chỗ ban ơn trở thành người phục vụ bệnh nhân và coi bệnh nhân là trung tâm của sự phục vụ và chúng tôi cũng hi vọng rằng việc này không thể một sớm một chiều, nhưng chặc chắn là chất lượng dịch vụ y tế ngày càng tốt hơn hướng tới sự hài lòng của người bệnh.
PV: Như vậy có thể thấy khi mà tăng viện phí thì việc tính đúng, tính đủ sẽ tạo áp lực lên một số BV muốn thu hút bệnh nhân thì sẽ phải nâng cao chất lượng phục vụ để lương của nhân viên y tế sẽ cao, nhưng như vậy có tạo lên áp lực chủ trương của Bộ Y tế từ trước đến giờ là chúng ta đang muốn giám quá tải BV hay không?
Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến: Đối với giảm tải BV, điều đầu tiên phải tăng số giường bệnh trên 10 nghìn dân. Thứ hai, là phải có chuyển giao kỹ thuật cho tuyến dưới để các tuyến bệnh viện tỉnh, huyện làm được các ca đòi hỏi kỹ thuật cao thì bệnh nhân sẽ không phải đi xa, đỡ tốn thời gian phiền phức và cả tiền bạc mà vẫn được thụ hưởng các dịch vụ cao ngay tại địa phương mình. Tiếp đến, là phân tuyến kỹ thuật, thông thường mà chất lượng tốt thì người ta có thể khám chữa bệnh ngay ở trạm y tế xã, phường và BV huyện. Ví dụ như sinh đẻ thường không cần phải chuyển lên tuyến trên này, vừa tốn kém, vừa mất thời gian, vừa nhiễm trung chéo bệnh viên và đặc biệt là nhiễm khuẩn chéo BV là một trong những nguyên nhân gây tử vong và kéo dài thời gian điều trị như hiện nay. Đây là vấn đề không phải là thách thức đối với các nước đang phát triển mà còn đối với các nước đã phát triển thì vấn đề nhiễm trùng chéo, nhiễm khuẩn chéo.
PV: Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng
Thái Bình (ghi)
