PV: Xin Bộ trưởng cho biết đâu là lý do dẫn đến tình trạng thiếu thuốc, vật tư và trang thiết bị y tế?
Bộ trưởng Đào Hồng Lan: Từ năm 2022, tại các bệnh viện cũng như trên thị trường đã xuất hiện tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế trong khám, chữa bệnh cho người dân. Ngay sau đó, Quốc hội, Chính phủ cùng Bộ Y tế và các bộ, ngành đã rất nỗ lực, cố gắng để giải quyết vấn đề này.
Qua phân tích, đánh giá liên quan, chúng tôi cho rằng, nguyên nhân của vấn đề này bao gồm cả khách quan và chủ quan. Trong đó, nguyên nhân khách quan là do sau 3 năm chống dịch COVID-19, nguồn cung về thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế trên thị trường thế giới, trong đó có Việt Nam đều bị ngắt quãng.
Mặt khác, sau khi kiểm soát được dịch COVID-19, số lượng người bệnh đi khám chữa bệnh tăng lên đột biến. Chính vì vậy, công tác dự trù, đấu thầu của các cơ sở y tế cũng có những thời điểm chưa đáp ứng được nhu cầu này.
Về nguyên nhân chủ quan, quy định mua sắm thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế có rất nhiều văn bản pháp luật chi phối, từ Luật Đấu thầu, Luật Giá, Luật Tài sản công, Luật Dược và các nghị định, thông tư hướng dẫn, nên có những vướng mắc liên quan đến thể chế không thể sửa đổi được ngay, vì vậy thời gian bị kéo dài.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan - Ảnh: Trần Minh
Một nguyên nhân nữa là trong thời gian qua, có nhiều sai phạm liên quan tới lĩnh vực mua sắm vật tư, thuốc, trang thiết bị y tế, chính vì vậy, việc rà soát, đánh giá lại để triển khai là một trong những việc phải làm để có thể mua được vật tư, thuốc, trang thiết bị y tế đúng quy định của pháp luật.
Trong thời gian qua, một số trường hợp đã gây tâm lý lo lắng cho đội ngũ cán bộ làm công tác đấu thầu, đặc biệt, các y bác sĩ không có chuyên môn về tài chính khi phải thực hiện nhiệm vụ này. Do vậy, trong quá trình thực hiện cũng còn ách tắc chậm trễ.
Nghị định tháo gỡ về quản lý trang thiết bị y tế có thể ban hành ngay trong tháng 2/2023
PV: Vậy Bộ trưởng có thể chia sẻ về những nỗ lực của Bộ Y tế trong thời gian qua để gỡ rối những vướng mắc, khó khăn của ngành, đặc biệt tình trạng thiếu thuốc, vật tư và trang thiết bị y tế?
Bộ trưởng Đào Hồng Lan: Để giải quyết tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế, theo đúng tinh thần không ảnh hưởng đến chất lượng khám chữa bệnh, đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh của người dân, trong thời gian qua, Quốc hội, Chính phủ, trong đó có Bộ Y tế và các bộ, ngành đã rất cố gắng, nỗ lực giải quyết.
Cụ thể, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 80/2023/QH15 về việc tiếp tục thực hiện một số chính sách trong phòng, chống dịch COVID-19 và sử dụng giấy đăng ký lưu hành thuốc, nguyên liệu làm thuốc hết thời hạn hiệu lực từ ngày 1/1/2023 đến ngày 31/12/2024, đã cho phép Bộ Y tế kéo dài thời gian đăng ký lưu hành thuốc, đáp ứng số lượng thuốc cung ứng thị trường.
Sau khi nghị quyết được ban hành, Bộ Y tế đã ngay lập tức triển khai và gia hạn giấy đăng ký lưu hành cho gần 9.000 mặt hàng thuốc.
Song song đó, Bộ Y tế cùng với các bộ, ngành tiếp tục tập trung tham mưu, sửa đổi hàng loạt các nghị định, thông tư và văn bản liên quan. Cụ thể, Bộ Y tế tích cực phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đưa nội dung liên quan tới các quy định đặc thù ngành Y tế trong quá trình sửa đổi Luật Đấu thầu. Nội dung này sẽ được trình Quốc hội trong thời gian tới, do đó, chưa giải quyết được ngay một số tình huống vướng mắc trong thực tiễn thời gian qua.
Bên cạnh đó, Bộ Y tế cùng với các bộ, ngành thảo luận, tích cực, sửa đổi nghị định về quản lý trang thiết bị y tế; nghị định liên quan đến thanh toán bảo hiểm y tế; các quy định, văn bản khác để có thể giải quyết ngay những tình huống trước mắt.
Từ tháng 11/2022, Bộ Y tế trình Chính phủ ban hành Nghị quyết số 144/NQ-CP về việc bảo đảm thuốc, trang thiết bị y tế và thanh toán chi phí khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế (Nghị quyết 144); là văn bản cứu cánh ngành giải quyết vướng mắc, đặc biệt liên quan tới việc huy động nguồn lực xã hội để đáp ứng đủ nhu cầu máy móc phục vụ khám, chữa bệnh cho người dân.
Sau 3 tháng thực hiện, Bộ Y tế đã có văn bản tới các bệnh viện, các sở y tế, địa phương để đánh giá Nghị quyết 144 này, ý kiến của các Bệnh viện: Bạch Mai, Việt Đức, Chợ Rẫy trong thời gian vừa qua cũng, để xem còn khó khăn, vướng mắc nào, từ đó rà soát, đánh giá, phân tích các vấn đề còn vướng mắc trong thực tiễn, từ đó sẽ báo cáo Chính phủ để có những chỉ đạo tiếp theo.
Đặc biệt, ý kiến kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại hội nghị triển khai nhiệm vụ năm 2023 của ngành y tế vừa qua cũng đã chỉ ra những nhiệm vụ ngành y tế cần phải tập trung.
Trong những nhiệm vụ trọng tâm năm 2023, ngành Y tế ưu tiên giải quyết ngay vướng mắc về vấn đề máy móc, để đảm bảo đáp ứng cho người dân trong quá trình xét nghiệm, điều trị.
Trong đó, tinh thần trước mắt, ngành còn 2 nội dung "nóng" đang vướng. Trước hết, về vấn đề máy móc để phục vụ người dân khám chữa bệnh, Bộ Y tế sẽ tiếp tục tham mưu Chính phủ quy định, đối với những máy sau thời điểm ngày 5/11/2022 mới triển khai ký hợp đồng thì sẽ tiếp tục được sử dụng để đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của người dân. Nội dung này cũng sẽ đưa vào Nghị quyết của Chính phủ để ban hành và có hiệu lực ngay trong tháng 2 hoặc đầu tháng 3 này.
Vấn đề thứ 2 liên quan đến những vướng mắc trong quá trình thực hiện giá của các gói thầu, các quy định liên quan đến 3 báo giá, liên quan quá trình triển khai Luật Đấu thầu, Nghị định 63, Nghị định 151 và Thông tư 68 của Bộ Tài chính. Quan điểm của Chính phủ là sẽ cho phép Bộ Y tế phối hợp cùng các bộ, ngành tổng hợp các vướng mắc để đưa vào Nghị quyết của Chính phủ nhằm giải quyết vấn đề cấp bách.
Đây là giải pháp cấp thiết và Bộ Y tế đang tập trung triển khai. Ngay chiều 25/2, Bộ Y tế sẽ thống nhất nội dung cùng các bộ, ngành liên quan và đầu tuần tới sẽ trình Chính phủ ban hành Nghị quyết này.
Bộ Y tế cũng đã chủ động sửa đổi Nghị định số 98/2021/NĐ-CP về quản lý trang thiết bị y tế; trình Chính phủ xin sửa đổi nghị định vào cuối năm 2021 nhằm nhanh chóng giải quyết vấn đề thiếu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế; sửa đổi theo hình thức rút gọn, có hiệu lực ngay trong thực tiễn.
Khi Chính phủ ban hành Nghị quyết 144 (sửa đổi) vào thời điểm cuối tháng 2, đầu tháng 3 sẽ giúp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho ngành y tế.
Đến thời điểm này, Nghị định đã được xin ý kiến Chính phủ và các bộ, ngành liên quan hai lần; cơ bản đáp ứng được những vấn đề cần giải quyết; có thể ban hành ngay trong tháng 2/2023.
Với tinh thần quyết tâm và trách nhiệm cao nhất trước nhân dân, cùng với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế sẽ cùng các bộ ngành thực hiện sớm nhất các nội dung này để các vấn đề nóng, bức xúc dần dần được giải quyết.
PV: Như vậy, thưa Bộ trưởng, trong cuối tháng 2 đến đầu tháng 3/2023, những vướng mắc liên quan đến thiếu thuốc, hoá chất và vật tư y tế sẽ được giải quyết?
Bộ trưởng Đào Hồng Lan: Ngay thời điểm này, các bộ, ngành đang tiếp tục làm việc để trình Chính phủ dự thảo Nghị quyết 144 (sửa đổi) trong ngày mai (26/2), xin ý kiến thành viên Chính phủ ban hành trong thời điểm sớm nhất.
Tôi hy vọng các thành viên Chính phủ, bộ, ngành sẽ ủng hộ ngành Y tế - một ngành hết sức đặc thù. Khi Chính phủ ban hành Nghị quyết 144 (sửa đổi) vào thời điểm cuối tháng 2, đầu tháng 3 sẽ giúp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc cho ngành y tế, để chúng tôi làm tốt hơn nữa công tác phục vụ chăm sóc sức khỏe cho người dân.
PV: Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!
