Cùng với việc hình thành thị trường phát điện cạnh tranh và công khai cơ cấu giá thành, người dân sẽ có điều kiện lựa chọn giá hợp lý đối với mình, theo Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng.
Trong chương trình Dân hỏi - Bộ trưởng trả lời ngày 11/5, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng giải thích vấn đề minh bạch giá điện, giá xăng dầu cũng như việc đảm bảo không thiếu điện trong mùa khô.
- Thưa Bộ trưởng, thị trường phát điện cạnh tranh đã được hình thành, vậy người dân sẽ được hưởng lợi thế nào?
- Vận hành theo nguyên tắc cạnh tranh có nghĩa là các nhà máy điện phải phấn đấu giảm chi phí trong sản xuất để giảm giá thành, qua đó sẽ được ưu tiên tham gia việc cung cấp điện. Hiện nay, giá sản xuất điện chiếm khoảng 70% trong tổng giá thành điện đến người tiêu dùng. Nếu giá điện bán cho EVN càng thấp thì người tiêu dùng sẽ được hưởng lợi.
Tuy nhiên, thời gian vừa qua, việc công bố công khai những nội dung liên quan đến giá điện cũng như tình hình hoạt động sản xuất, kinh doanh của ngành điện nói chung vẫn còn một số bất cập, hạn chế. Chính vì vậy người tiêu dùng có nhu cầu cần phải được nắm rất rõ những chi phí, những yếu tố liên quan đến giá thành điện. Đây chính là một trong những nguyên nhân Bộ Công Thương ban hành Chỉ thị số 11 ngày 22/4/2014 về công khai, minh bạch giá điện.
- Bộ trưởng giải thích thế nào khi một số người dân thắc mắc, quyền lợi của họ sẽ được đảm bảo ra sao trước chỉ thị công khai minh bạch giá điện?
- Trong Chỉ thị 11 của Bộ Công Thương có 3 nội dung chính, một là, phải công khai những quy định về mặt pháp luật về giá điện, giá xăng dầu. Thứ hai, công khai về chi phí của ngành điện cũng như các cơ sở sản xuất và kinh doanh xăng dầu, trong đó có cả thông tin về tình hình tài chính, sản xuất kinh doanh và thu nhập của cán bộ công nhân viên ngành điện, xăng dầu. Thứ ba, quy định những cơ quan, những thiết chế, phương tiện thực hiện việc công khai hóa, minh bạch hóa. Qua những thông tin này, người dân biết được có quy định pháp luật về vấn đề này, từ đó có điều kiện kiểm tra, giám sát.
Việc công bố công khai cơ cấu giá điện, giá xăng dầu làm cho người dân có điều kiện lựa chọn giá hợp lý đối với mình. Với việc công khai này, người dân có thể tự xem xét, tự quyết định việc mình sử dụng điện, xăng dầu tiết kiệm và hiệu quả. Tôi nghĩ rằng đó là những lợi ích mà Chỉ thị 11 này mang lại.
- Chỉ thị 11 không nói đến thời gian áp dụng vậy người dân có thể cùng tham gia giám sát giá điện của EVN bằng cách nào thưa ông?
- Với cơ chế công khai minh bạch sẽ tạo điều kiện cho người tiêu dùng giám sát được hoạt động của các đơn vị kinh doanh điện, xăng dầu cũng như hoạt động của các cơ quan quản lý Nhà nước.
Vừa qua chúng ta đã làm một số việc, tuy nhiên chưa có hệ thống, liên tục, đầy đủ nên Chỉ thị 11 nhằm khắc phục những khiếm khuyết, bất cập trong công tác công khai, minh bạch giá điện, xăng dầu trước đây, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận một cách đầy đủ, khách quan tình hình sản xuất kinh doanh của ngành điện, xăng dầu và nhất là biết được vì sao phải mua điện, mua xăng dầu với giá như vậy.
Chỉ thị 11 quy định rất rõ là việc công bố thực hiện trên các trang web của Bộ Công Thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam. Ngoài ra có thể sử dụng những phương tiện truyền thông khác để đưa thông tin cũng như phản ánh nguyện vọng, yêu cầu của người dân. Trong Chỉ thị 11 cũng quy định rất rõ việc định kỳ và thường xuyên cung cấp những thông tin này.
- Sắp vào cao điểm mùa khô, nhu cầu dùng điện sẽ tăng cao trong khi có nhiều thông tin cho rằng khả năng cấp khí cho Nhà máy Cà Mau ở phía Nam bị suy giảm. Nguy cơ bị cắt điện luân phiên trong mùa hè này thế nào thưa Bộ trưởng?
- Tôi xin khẳng định là chưa khi nào ngành điện vận hành trong trạng thái tốt như hiện nay, nghĩa là chúng ta có dự phòng. Bình quân hiện nay, hệ số dự phòng khoảng 20% trên tổng nhu cầu điện. Như vậy có nghĩa là trong tình hình bình thường, khi nhu cầu điện tăng bình quân chừng 10-11%, ngành điện hoàn toàn có khả năng đáp ứng nhu cầu, và điều này cũng đúng với năm 2014 và năm 2015.
Nói như vậy nhưng nếu không may xảy ra sự cố lớn thì cũng có thể có thời điểm việc cung cấp điện khó khăn nhưng nhìn chung sẽ được đảm bảo.
