Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, tiếp thu ý kiến ĐBQH tại phiên thảo luận Tổ, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và không quy định trường hợp loại trừ, do chưa có cơ sở pháp lý, cơ sở chính trị và thực tiễn cụ thể để cho phép đầu tư kinh doanh loại hàng hóa này.
Đồng thời, dự thảo Luật cũng quy định việc xử lý chuyển tiếp đối với các dự án đầu tư sản xuất thiết bị điện tử cho thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Việt Nam chỉ để xuất khẩu và đã được chấp thuận đầu tư trước thời điểm Quốc hội ban hành Nghị quyết số 173/2024/QH15 về hoạt động chất vấn tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu giải trình, làm rõ ý kiến ĐBQH.
Bên cạnh đó, ông Nguyễn Văn Thắng cho biết: "Chúng tôi đã tiếp thu ý kiến của đại biểu Nguyễn Anh Trí và đại biểu Phạm Trọng Nhân, đồng thời điều chỉnh, bổ sung quy định liên quan đến khí N2O và các chất hướng thần. Đối với nội dung này, chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Y tế để rà soát, chỉnh sửa cho phù hợp và chặt chẽ, nhằm bảo đảm hiệu quả phòng ngừa và không bỏ sót các trường hợp cần thiết".
Tư lệnh ngành Tài chính cũng lý giải vì sao cần quy định "chuyển tiếp". Khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 173, đã có một số ít nhà máy đang sản xuất tại Việt Nam (dù Nghị quyết 173 quy định cấm sản xuất). Sau đó, các doanh nghiệp này có nhiều đơn kiến nghị và cho rằng nếu không có phương án xử lý thì họ sẽ kiện.
"Kiện thì đương nhiên mình thua, bởi vì chúng ta quy định cấm trong khi các nhà máy này đang sản xuất và xuất hàng đi nước ngoài", ông Thắng nói.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng giải trình, làm rõ ĐBQH nêu.
"Không còn con đường nào khác là phải có điều khoản chuyển tiếp cho những nhà máy đã hoạt động trước đây, cho đến khi hết thời hạn họ phải dừng. Còn chúng ta tuyệt đối không cấp mới", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.
Trong phiên thảo luận, ĐBQH Phạm Trọng Nhân – Đoàn ĐBQH TP.HCM nêu bài học từ thuốc lá điện tử, một sản phẩm từng bị xem nhẹ, bị đưa ra rồi lại đưa vào trong dự thảo luật, và cho rằng khí cười N2O đang đi đúng con đường đó nhưng với tốc độ nhanh hơn và hậu quả nặng nề hơn.
Tại Việt Nam, tồn tại nghịch lý đối với N2O – một sản phẩm được ngành y tế cảnh báo, công an truy quét, báo chí liên tục lên tiếng, nhưng lại nằm ngoài vòng pháp luật, chưa được quy định trong các điều khoản cấm đầu tư kinh doanh. Theo đại biểu Nhân, sản phẩm này đang tạo ra một thị trường "5 không": không phép, không tiêu chuẩn chất lượng, không kiểm định độc tính, không truy xuất nguồn gốc và không báo cáo y tế định kỳ.
Từ đó, ông đề nghị bổ sung quy định cấm tuyệt đối bóng cười, khí N2O dùng cho mục đích giải trí và các chất hướng thần mới vào Điều 6 của dự thảo luật. Đồng thời, ông kiến nghị giao Chính phủ xây dựng tiêu chí nhận diện các chất hướng thần mới để kịp thời cập nhật; rà soát toàn bộ khí công nghiệp và khí thực phẩm nhằm ngăn chặn việc lợi dụng vỏ bọc thương mại để đầu độc giới trẻ.
