Năm 2023, trong hơn 20 trường đại học (ĐH) có đào tạo ngành sức khỏe, có đến 4 trường sử dụng tổ hợp có môn Văn để xét tuyển vào ngành y khoa. Đó là Trường ĐH Văn Lang (TP HCM) với tổ hợp học bạ D12 (văn, hóa, anh); Trường ĐH Duy Tân có tổ hợp A16 (toán, khoa học tự nhiên, văn) khi xét kết quả thi tốt nghiệp; Trường ĐH Võ Trường Toản (Hậu Giang) và Trường ĐH Tân Tạo (Long An) cũng thêm tổ hợp khối B03 (toán, văn, sinh) khi xét điểm thi tốt nghiệp THPT.
Một số trường ĐH giải thích việc đưa môn văn vào tuyển sinh phù hợp với định hướng phát triển đội ngũ bác sĩ có kỹ năng tiếp xúc với người bệnh. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng cách thực hiện này không phù hợp.
Trước thông tin một số trường dùng điểm môn Văn để xét tuyển ngành Y, bà Nguyễn Thu Thủy, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GDĐT cho biết, trước hết cần khẳng định Bộ GDĐT thực hiện công tác quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo, có trách nhiệm xem xét, xử lý khi có những dấu hiệu, hành vi vi phạm chính sách, quy chế của Nhà nước thuộc phạm vi quản lý.
Với những vấn đề chuyên sâu về chuyên môn như tổ hợp tuyển sinh đại học, các môn tuyển sinh đầu vào,… cần lắng nghe các đơn vị đào tạo, các chuyên gia trong lĩnh vực cụ thể tương ứng.
Trong cuộc bàn luận về môn Văn trong tổ hợp tuyển sinh Y khoa ở một số trường đại học tư thục, các chuyên gia, các trường đào tạo về Y khoa đã lên tiếng trong vấn đề chuyên môn này là rất quan trọng, là tín hiệu rất tích cực.
Các phản biện từ xã hội, cộng đồng, từ báo chí, từ các chuyên gia…; các trường cũng tiến hành trao đổi, giải trình với xã hội, với thí sinh, với cơ quan quản lý nhà nước… tất cả đều thể hiện tính tích cực, toát lên tinh thần tự chủ đại học, đi đôi với trách nhiệm giải trình.
Bà Nguyễn Thu Thủy - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GDĐT.
Theo bà Thủy, Bộ GDĐT luôn lắng nghe, tiếp thu để có thể có những điều chỉnh chính sách phù hợp với chức năng, nhiệm vụ QLNN, do vậy, đánh giá rất cao việc cơ quan báo chí đã truyền tải tiếng nói chuyên môn của các chuyên gia, ý kiến từ các trường đào tạo y khoa…
Đây là các góc nhìn rất quan trọng đối với các cơ quan hoạch định chính sách. Bên cạnh đó, qua các ý kiến, tiếng nói của các cơ quan chuyên môn, của các chuyên gia, gia đình, phụ huynh và thí sinh có thêm các thông tin đa chiều để nghiên cứu, lựa chọn.
Ngoài ra, vai trò của Bộ Y tế cũng đặc biệt quan trọng. Quyết định số 436/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (ban hành Kế hoạch thực hiện khung trình độ quốc gia Việt Nam đối với các trình độ của giáo dục đại học giai đoạn 2020-2025) đã giao Bộ Y tế chủ trì xây dựng chuẩn chương trình đào tạo của khối ngành Sức khỏe.
Thực hiện Luật Giáo dục đại học và Quyết định số 436/QĐ-TTg, Bộ GD&ĐT đã ban hành Thông tư số 17/2021/TT-BGDĐT quy định về chuẩn chương trình đào tạo, về xây dựng, thẩm định và ban hành chuẩn chương trình đào tạo các trình độ của giáo dục đại học, trong đó đã quy định rõ: chuẩn chương trình đào tạo của các ngành, nhóm ngành ở từng lĩnh vực (như lĩnh vực/khối ngành Sức khỏe do Bộ Y tế chủ trì xây dựng) phải bao gồm không chỉ những quy định về chuẩn đầu vào, mà còn các yêu cầu khác về điều kiện bảo đảm chất lượng và chuẩn đầu ra cho từng lĩnh vực, nhóm ngành, ngành đào tạo.
Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học cho biết, chuẩn đầu vào của chương trình đào tạo phải xác định rõ những yêu cầu tối thiểu về trình độ, năng lực, kinh nghiệm phù hợp với từng trình độ, ngành và định hướng đào tạo mà người học cần đáp ứng để có thể học tập thành công và hoàn thành tốt chương trình đào tạo. Khi quy định về chuẩn đầu vào, cần có quy định rõ các yêu cầu về kiến thức, năng lực… của người học, trong đó có thể có yêu cầu về kiến thức các môn trong tổ hợp xét tuyển hay bài thi đánh giá năng lực đầu vào.
Có thể thấy, chuẩn chương trình đào tạo là rất quan trọng đối với các lĩnh vực ngành đào tạo cụ thể; khi xây dựng chuẩn này phải có sự tham gia tích cực và đóng góp hiệu quả của các bên liên quan, trong đó có đại diện các cơ sở đào tạo, giới sử dụng lao động và hiệp hội nghề nghiệp, các chuyên gia trong lĩnh vực chuyên môn; cần có tham khảo, đối sánh với mô hình, chuẩn hoặc tiêu chuẩn đối với các chương trình đào tạo của các nước hoặc các tổ chức quốc tế liên quan; đồng thời bảo đảm quyền tự chủ về xây dựng chương trình đào tạo của các cơ sở đào tạo".
Quy chế tuyển sinh hiện hành (ban hành kèm theo Thông tư số 08/2022/TT-BGDĐT) của Bộ GD&ĐT đã quy định rõ mỗi phương thức tuyển sinh (mà cơ sở đào tạo quyết định sử dụng) phải quy định rõ các tiêu chí đánh giá, xét tuyển và cách thức sử dụng kết hợp các tiêu chí để phân loại, xếp hạng và xác định điều kiện trúng tuyển đối với thí sinh theo yêu cầu của chương trình, ngành đào tạo. Tiêu chí đánh giá, xét tuyển phải dựa trên yêu cầu về kiến thức nền tảng và năng lực cốt lõi mà thí sinh cần có để theo học chương trình, ngành đào tạo.
Theo bà Thủy, suy cho cùng, yếu tố quan trọng nhất mà tất cả các bên liên quan đều quan tâm, đó chính là chất lượng đào tạo của các trường. Các trường nào mà có hình thức, cách thức tuyển sinh không phù hợp, có đầu vào tuyển sinh quá thấp… thì sẽ chịu ảnh hưởng đến chính uy tín, thương hiệu, chất lượng đào tạo của mình, và về lâu về dài chắc chắn thí sinh sẽ không lựa chọn vào học. Do vậy, một lần nữa khẳng định các kênh thông tin và các hệ quả lâu dài dự báo sẽ có tác dụng tích cực, giúp các trường tự điều chỉnh, hoàn thiện.
"Trong thời gian tới, Bộ GD&ĐT sẽ rà soát tổng thể phương thức tuyển sinh của các trường, trong trường hợp cần thiết sẽ yêu cầu các cơ sở đào tạo liên quan báo cáo, giải trình về những vấn đề mà xã hội quan tâm", Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học, Bộ GDĐT nhấn mạnh.
