Sau khi sinh, phụ nữ thường bị suy yếu, mệt mỏi, kém ăn, đau nhức, ít sữa hoặc mất sữa, đôi khi dẫn đến sản hậu. Để khắc phục tình trạng này, ngoài chế độ ăn uống thích hợp, đủ dinh dưỡng, trong dân gian, nhiều cây thuốc, vị thuốc đã tạo thành những phương thuốc đơn giản và có tác dụng bồi bổ tốt cho phụ nữ sau sinh.
Thuốc làm tăng tiết sữa
Bài 1: rau đay 150-200g, nấu canh ăn hàng ngày trong tuần đầu tiên sau khi sinh, các tuần sau cứ mỗi tuần ăn 2 lần với liều 200-250g.
Gà ác hầm tốt cho phụ nữ sau sinh.
Bài 2: lõi thông thảo 10-20g bào mỏng thành sợi, chân giò lợn 1 cái hoặc móng giò lợn 2-5 cái, gạo nếp 30-50g. Chân giò hoặc móng đem chặt nhỏ, nấu thật nhừ rồi cho thông thảo và gạo nếp vào. Tiếp tục nấu trong một giờ đến khi nhừ nhuyễn, thêm gia vị để nguội, ăn trong ngày. Dùng 3-5 ngày.
Bài 3: hoa chuối hột (phần đầu ngọn của hoa chưa nở hết gọi là bắp chuối) rửa sạch, thái nhỏ, luộc chín hoặc trộn với muối vừng, lạc làm nộm để ăn. Dùng vài ngày.
Bài 4: lá sung có tật (lá sung vú, lá vã) 100g, chân giò lợn 1 cái, quả mít non 50g. Quả đu đủ non 50g, hạt mùi 5g để sống, gạo nếp 50-60g. Tất cả thái nhỏ, trộn đều, nấu thành cháo cho thật nhừ, ăn làm 1-2 lần trong ngày. Dùng 2-3 ngày. Nếu không có đủ các vị, có thể dùng lá sung, đu đủ và chân giò cũng được.
Thuốc phòng và chống sản hậu
Bài 1: nghệ vàng 300g, giã nát trộn với 3-4 lít nước, ngâm trong vài giờ, thỉnh thoảng khuấy đều rồi gạn lấy nước. Lấy 1kg gạo nếp đã vo kỹ ngâm vào nước nghệ trong 5-7 ngày đêm (ngày phơi đêm ngâm), vớt gạo ra, hong khô, rang giòn, tán bột, rây mịn. Ngày uống 3-4 lần, mỗi lần 1-2 thìa cà phê.
Bài 2: thanh ngâm 100g, sâm đại hành 100g, nghệ vàng 200g. Thanh ngâm thái nhỏ, sắc lấy nước đặc, sâm và nghệ sấy riêng từng thứ, tán bột, rây mịn. Ngày uống 20g bột sâm và 20g bột nghệ với nước sắc thanh ngâm.
Bài 3: mần tưới, mạch môn, mỗi vị 20g, ngải cứu 10g, nhân trần 6g, rẻ quạt 4g, vỏ bưởi đào 4g. Sắc uống ngày 1 thang.
Bài 4: rễ bướm bạc, lá chuối, mỗi vị 4g, củ gấu (hương phụ), chỉ xác (sao) mỗi vị 3g, hạt tía tô (sao) 2g, trần bì (bỏ màng trắng) 2g, riềng sống 3 lát. Sắc uống làm 1 lần vào sáng sớm.
Bài 5: vỏ thân hoặc rễ hồng bì 30g, rễ bồ quân, 2 cành khế rừng tuốt bỏ lá, rửa sạch (cành nhỏ để nguyên, cành to chỉ dùng vỏ) thái mỏng, phơi khô, sao vàng. Khi dùng, lấy 20-40g dược liệu giã nhỏ, hãm với nước sôi, uống đều hàng ngày thay nước chè trong vài tuần (kinh nghiệm của dân tộc Tày và Dao).
Bài 6: gà ác 1 con 0,5kg, làm thịt, bỏ phủ tạng, rồi nhồi vào bụng các dược liệu: hạt sen 50g, hoài sơn 20g, đương qui 20g đã thái nhỏ cùng với ít muối. Ninh cho thật nhừ. Ăn cả cái lẫn nước trong 1 ngày.
Bài 7: cá diếc 1 con, hoàng kỳ, khởi tử, mỗi vị 20g, thêm rượu vang, gừng sống, hành, hồ tiêu, giấm và đường, lượng vừa đủ, nấu thành món ăn-vị thuốc rồi ăn cái, uống nước. Thuốc có tác dụng dưỡng da làm cho da hồng hào, sắc mặt tươi tắn.
