Loài Buthus martensi Karsch., nước ta đang phải nhập; ở Việt Nam có một số loài thuộc chi Buthirus hay Heteronectrus cũng được dùng làm thuốc.
Bọ cạp là loại côn trùng có đốt. Thân dài được chia làm 2 phần: phần đầu ngực ngắn, rộng, hơi dẹt, có giáp cứng ở mặt lưng, có 4 chân và đôi càng khỏe; phần bụng dài, chia đốt, thót dần lại thành đuôi có móc nhọn mang tuyến độc, uốn cong về phía trước. Bộ phận dùng làm thuốc là toàn bộ con bọ cạp phơi khô hoặc lấy phần đuôi.
Bọ cạp chứa protid, lipid, acid amin cần thiết, còn có một chất độc buthotoxin - chất này cũng là protid nhưng rất độc với hệ thần kinh. Theo Đông y, bọ cạp vị mặn, hơi cay, tính bình, có độc; vào kinh can. Tác dụng khu phong định kinh (trừ phong tà, cắt cơn kinh giật). Chữa kinh giật co quắp, miệng mắt méo xệch, bán thân bất toại, phá trương phong (uốn ván), tràng nhạc, sang độc (mụn nhọt độc). Liều dùng: 2 - 4g (1 - 4 con hoặc 3 - 8 đuôi bọ cạp).
Con bọ cạp - vị thuốc trị kinh giật, viêm khớp, mụn nhọt độc sưng tấy...
Một số bài thuốc có bọ cạp:
Tức phong, cắt cơn kinh giật
Bài 1: bọ cạp 4g, tằm vôi 12g, bạch phụ tử 12g. Nghiền chung thành bột mịn. Mỗi lần uống 4g, ngày 2 - 3 lần, uống với rượu trắng. Trị trúng phong, mắt miệng méo xệch.
Bài 2: bọ cạp 10g, giun đất 15g, xích thược 20g, ngưu tất 20g, hồng hoa 15g. Sắc uống trong ngày. Chữa trúng phong.
Bài 3: bọ cạp 1 con, rết 1 con, thấu cốt thảo 15g. Tất cả sao vàng tán bột. Cách 6 giờ uống 7 - 8g. Chữa trúng phong.
Bài 4 - Thuốc bột toát phong: bọ cạp 4g, chu sa 4g, rết 6g, xạ hương 2g, câu đằng 16g, tằm vôi 8g. Tán thành bột. Mỗi lần uống 4g, ngày 2 - 3 lần, uống với nước đun sôi. Trị động kinh và sài giật uốn ván.
Bài 5: bọ cạp tồn tính 15g, bạch cương tằm 15g, phụ tử 15g. Tán bột. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 5g với nước sôi để nguội. Trị tê liệt thần kinh mặt.
Bài 6: bọ cạp 1 con, giun đất 8g, tằm vôi 12g. Sắc uống. Trị trẻ kinh quyết.
Bài 7: bọ cạp sao giòn 12g, răng lợn đốt cháy 12g, kinh giới 40g, câu đằng 12g, thuyền thoái 8g, phèn phi 8g. Tán nhỏ mịn, luyện với hồ làm viên bằng hạt đỗ xanh. Trẻ em 5 - 6 tháng tuổi, mỗi lần uống 2 viên; 1 năm tuổi uống 3 viên; 2 năm tuổi uống 5 viên. Nghiền thuốc với nước ép của cây tre non nướng. Ngày 2 - 3 lần. Chữa trẻ lên cơn kinh giật, nghiến răng, trợn mắt.
Hoạt lạc giảm đau
Bài 1 - Thuốc bột bọ cạp nhũ hương: xuyên ô đầu chế 12g, mã lan tử 8g, bọ cạp 4g, vẩy tê tê 8g, nhũ hương 6g, thương truật 12g. Nghiền thành bột. Mỗi lần uống 8g, ngày 2 lần, uống với nước đun sôi. Có thể sắc uống hoặc làm cao dán ngoài da. Trị viêm khớp mạn tính.
Bài 2: bọ cạp 4g, xạ hương 0,8g. Nghiền chung thành bột mịn, trộn đều. Mỗi lần uống 2g, uống với rượu hâm nóng. Cũng có thể dùng riêng bọ cạp nghiền bột, mỗi lần uống 2g với rượu. Trị các chứng phong thấp, đau cứng khớp xương.
Giải độc, chữa mụn lở
Bài 1: bọ cạp 3 phần, chi tử 7 phần. Rán chín bằng dầu vừng; thêm sáp ong vàng chế thành cao. Dán hoặc đắp vào chỗ đau. Trị mụn nhọt độc sưng tấy.
Bài 2 - Thuốc bột bọ cạp: bọ cạp 4g, bạch chỉ 12g, đảng sâm 12g. Nghiền chung thành bột. Mỗi lần uống 8 - 12g. Ngày uống 2 - 3 lần, uống với rượu trắng. Trị phong hủi.
Kiêng kỵ: Người bị kinh giật do huyết hư, phụ nữ có thai và người yếu mệt háo khát không uống.