Hay nói cách khác phụ nữ sớm ý thức về những thay đổi này hơn nam giới và đã khéo léo che giấu nó đi để làm chậm bước tiến của thời gian. Những người lao động chân tay vất vả trông cũng sớm già hơn. Rèn luyện thể chất, ăn uống kiêng cữ, dùng mỹ phẩm đúng cách, trang phục khéo léo sẽ giúp che giấu những phần nào về dáng vóc của mỗi người. Phần nào thôi vì tuổi chớm già dễ mập ra, dễ lên cân. Các lớp mỡ tích lũy ở phần bụng và đùi làm cho bụng to ra, đùi to ra, người tròn trĩnh lại, lùn xuống.
Ở đàn ông, chứng hói đầu xuất hiện. Râu, lông mày cũng thưa hơn. Ở phụ nữ, đôi khi còn thấy như có râu mép xuất hiện. Do kích thích tố nữ cạn dần. Da đã bắt đầu nhăn nheo, vài nếp gấp ở mặt, ở cổ, cánh tay, và bàn tay dần dần thấy rõ những nếp nhăn. Vai tròn lại, dáng đã hơi còng... Các khớp xương cũng bắt đầu sinh chuyện, dễ đau nơi này nơi khác. Có trường hợp viêm đa khớp, đặc biệt ở các khớp ngón tay. Và răng đã chiếc rụng chiếc lung lay. Có khi thêm một hàm răng giả, gỡ ra gắn vào như là món phụ tùng quen thuộc. Xương cũng loãng và giòn hơn. Đặc biệt ở phụ nữ khi các kích thích tố giảm dần, xương giòn dễ gãy hơn đàn ông từ hai đến ba lần. Mắt sệ xuống, có quầng thâm, nét nhìn bớt long lanh, bớt tinh anh và thỉnh thoảng thấy ghèn xuất hiện ở khóe mắt. Nhìn gần không rõ nữa, phải mang kính hội tụ để điều tiết. Các bệnh về mắt như: cườm già, cườm nước, dễ xuất hiện ở tuổi này. Nguy hiểm nhất là cườm nước. Không biết để mổ ngay sẽ đưa đến mù lòa đáng tiếc. Tai nghe đã kém tinh. Nhiều lúc phải lắng nghe. Và cũng do tai nghe bớt thính, người chớm già bắt đầu nói to tiếng, cộc lốc, đều đều. Mũi ngửi cũng tệ đi. Nếm cũng dở đi, nhất là ở đàn ông. Do vậy mà ăn mất ngon. Cảm giác xúc giác cũng bớt nhạy, đã bớt nhột như ngày xưa còn bé. Nhiều khi bị thọc lét chẳng buồn cười. Mạch máu như các ống nước xài lâu năm đã bị sét hoặc bị cứng lại, không co giãn dễ dàng nữa cũng sinh nhiều thứ chuyện. Dễ bị cao huyết áp, dễ bị nhồi máu cơ tim, nghẽn mạch não, đặc biệt ở người béo phệ, ăn quá nhiều chất béo, làm cho xơ vữa đóng trong lòng động mạch. Cũng vậy, các tuyến tiêu hóa, gan mật, dịch vị cũng hoạt động tệ hơn nên dễ bị bón, khó tiêu, trĩ. Dễ mệt, leo cầu thang đã thở dốc. Đi bộ không khỏe như xưa, dễ cảm thấy: “Mệt quá đôi chân này tìm đến chiếc ghế nghỉ ngơi”. Hay chóng mặt, đôi khi lùng bùng lỗ tai. Dễ đau nhức chỗ này chỗ khác. Đã phải đấm lưng, xoa dầu nóng thường hơn, thỉnh thoảng còn bị mất ngủ trong đêm, nhưng lại thức dậy rất sớm. Ngày như dài ra, năm như ngắn lại. Khác với lúc trẻ, ngày thì ngắn, năm thì dài.
Dĩ nhiên, tất cả những điều miêu tả trên không xảy ra cùng lúc và không phải ai cũng thế. Có người thế này, người thế khác. Có người chưa bốn mươi mà tóc đã bạc nhiều, đã phải mang kính lão. Người lao động tay chân trông sớm già với những vết nhăn trên mặt, trên tay, nhưng lại ít thấy nhức mỏi, đau lưng, ít thấy bụng sệ, ít bị bệnh tim mạch: trái với người làm việc tĩnh tại, ít hoạt động, lại tiệc tùng nhậu nhẹt liên miên thì bụng dễ to, cơ bắp dễ nhão và cũng dễ đau lưng nhức mỏi, dễ mắc bệnh tim mạch hơn.
Tập dưỡng sinh phù hợp với tuổi tác có kết quả rất rõ ràng.
Rèn luyện thể chất là biện pháp tốt nhất để giữ gìn sức khỏe và làm chậm bước tuổi già. Tập dưỡng sinh phù hợp với tuổi tác có kết quả rất rõ ràng tránh béo mập, tránh đau khớp. Chăm sóc tốt bộ răng. Năng tắm rửa, tránh mồ hôi đóng bám. Phụ nữ có thể dùng thêm calcium, vitamin D theo hướng dẫn của thầy thuốc, thận trọng tránh những va chạm dễ dẫn tới gãy xương. Dinh dưỡng có một vai trò rất quan trọng. Ăn nhiều chất xơ thì tránh được táo bón, trĩ, giảm được bệnh ung thư đường ruột. Nên cân thường xuyên để tránh lên cân. Bớt ngọt, bớt béo, bớt mặn là những nguyên tắc nên theo. Nên ăn nhiều cá hơn thịt và tránh những loại da gà vịt vì cho quá nhiều cholesterol. Dĩ nhiên rau trái là những thức ăn lý tưởng. Thức ăn càng tươi càng tốt, mùa nào thức đó, tránh những thứ đồ hộp không sao bảo đảm chất lượng. Giảm rượu, tuyệt đối tránh thuốc lá nếu được. Theo dõi sức khỏe định kỳ thì tốt hơn che giấu bệnh, để bệnh bộc phát đột ngột.
Người căng thẳng nhiều stress, hăng say lao vào công việc để quên những thay đổi… của tuổi chớm già thì dễ bị những bệnh nguy hiểm hơn là người có nếp sống yên ổn, biết chấp nhận, biết thích nghi với tiến trình già nua của cơ thể mình.
BS. ĐỖ HỒNG NGỌC
