Trước hết phải khẳng địnhrằng22 phiên thảo luận với nhiều phiên họp toàn thể đã cho thấy sức nóng của hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN năm nay. Và cũng không phải ngẫu nhiên, vấn đề Biển Đông lại được đề cập như một thách thức an ninh chung trong phần lớn các phiên thảo luận;đặt ra những đòi hỏi và những nỗ lực chung để thúc đẩy sự ổn định, phát triển và thịnh vượng của ASEAN và các nước đối tác trong khuôn khổ hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần này.
Hội nghị AMM 52 bế mạc thành công với việc ủng hộ một vùng biển tự do, an toàn và đảm bảo an toàn hàng hải.
Sự kiện Trung Quốc đưa nhóm tàu Hải Dương 8 xâm phạm và hoạt động trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam những ngày gần đây, không chỉ làm nóng các diễn đàn ở Hội nghị năm nay mà thực tế đã gây ra nhiều lo ngại về sự ổn định và bất ổn ở khu vực.
Cựu Ngoại trưởng Indonesia Marty Natalegawa, người luôn nỗ lực thúc đẩy sự gắn kết của ASEAN, từng nói rằng: mỗi người trong ASEAN đều phải cảm nhận được “nỗi đau” mỗi khi có gì đó bất lợi cho ASEAN.
Chính vì vậy, việc Phó Thủ tướng Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh phát biểu tại phiên khai mạc Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 52, nêu bật những diễn biến phức tạp ở Biển Đôngdo hành động ngang ngược của phía Trung Quốc gây ra, trên tinh thần thẳng thắn, chân thành, xây dựng và hữu nghị; vì thế đã nhận được sự chia sẻ và ủng hộ của nhiều nước thành viên ASEAN và cộng đồng quôc tế. Bởi quan điểm của Việt nam phản ánh nguyện vọng chung của ASEAN muốn bảo vệ một vùng biển tự do, an toàn, vì hòa bình và ổn định cho khu vực.
Một điểm nhấn quan trọng nữa, đó là việc các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN ra Tuyên bố chung ngày 31/7 bày tỏ sự quan ngại về các hoạt động tôn tạo, bồi đắp, đặc biệt là những sự cố nghiêm trọng trong đang diễn ra trên Biển Đông, làm xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng và gây phương hại tới hòa bình, an ninh và ổn định khu vực …cho thấy một sự đồng thuận và thống nhất chung của khu vực trong các nỗ lực duy trì hòa bình, trật tự và ổn định ở Biển Đông. Đây chính là chìa khóa quan trọng để ASEAN tiếp tục hợp tác và phát triển thịnh vượng, cho dù còn nhiều thách thức an ninh đặt ra trước mắt. Và nó cho thấy: Lẽ phải luôn nhận được sự đồng tình và ủng hộ.
4 ngày làm việc,22 phiên làm việctháo gỡ những thách thức nóng về chính trị và an ninh, việc nhiều Bộ trưởng thể hiện sự quan ngại sâu sắc về những diễn biến gần đây ở Biển Đông; việc tất cả các nước đều phát biểu nhấn mạnh tầm quan trọng của duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an tòan, tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông, yêu cầu các bên tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982; hay việc các nươc đối tác Mỹ, Án Độ, Nhật bản và nhiều quôc gia khác…lên tiếng ủng hộ lập trường của Việt Nam trong vấn đề Biển Đông cũng đã một lần nữa cho thấy: Lẽ phải luôn nhận được sự đồng tình, ủng hộ và tôn trọng.
Dù còn nhiều khác biệt, nhưng sự gắn kết và đồng thuận, hợp tác cùng phát triển đã tạo nên một ASEAN của thành công và ổn định trong hơn nửa thế kỷ qua. Đánh giá về kết quả hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN 52 lần này, có thể thấy rõ bất chấp sự dịch chuyển của thế giới và các thách thức an ninh khu vực, ASEAN vẫn đang gìn giữ những nguyên tắc mình đang theo đuổi: đó là thống nhất trong đa dạng. Và vấn đề Biển Đông dẫulà một thách thức- nhưng cũng là yếu tố đòn bẩy để duy trì sự gắn kết của khu vực./
