Teo thực quản là sự gián đoạn lưu thông thực quản kèm theo có hoặc không có sự thông thương bất thường giữa thực quản với khí quản. Trẻ bị teo thực quản thường có những triệu chứng:
- Bú kém, trào ngược khi bú.
- Ho, tím tái khi bú hoặc ăn.
- Dấu "sùi bọt cua".
- Tím tái, khó thở sau sinh.
- Viêm phổi tái phát nhiều lần.
Biến chứng có thể gặp của teo thực quản
Biến chứng có thể gặp của teo thực quản gồm:
- Trào ngược dạ dày thực quản: do sau phẫu thuật bị thay đổi góc tâm vị.
- Rối loạn bú nuốt: do quá lâu trẻ không bú bằng đường miệng kèm rối loạn hoạt động của thực quản.
- Mềm sụn khí quản: do bất thường thực quản đi kèm bất thường khí quản. Trào ngược dạ dày thực quản kéo dài làm tổn thương khí quản.
Một ca phẫu thuật teo thực quản bẩm sinh cho trẻ 9 ngày tuổi tại Bệnh viện Trung ương Huế.
Trẻ nào có nguy cơ bị teo thực quản?
Các yếu tố nguy cơ khiến trẻ có thể mắc bệnh teo thực quản là:
- Yếu tố gia đình: trẻ có anh chị em ruột bị teo thực quản có nguy cơ mắc bệnh cao hơn trẻ bình thường. Đặc biệt, tỷ lệ này cao hơn ở trẻ có anh chị em sinh đôi bị teo thực quản.
- Trẻ có các bất thường về nhiễm sắc thể như thể tam bội nhiễm sắc thể số 21 (hội chứng Down), thể tam bội nhiễm sắc thể số 13 (hội chứng Patau) hoặc thể tam bội nhiễm sắc thể số 18 (hội chứng Edwards).
- Cha hoặc mẹ lớn tuổi: cha càng lớn tuổi càng có nguy cơ cao sinh con mắc bệnh teo thực quản.
- Mẹ có sử dụng các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản (như thụ tinh trong ống nghiệm, bơm tinh trùng, ..) có nguy cơ sinh con mắc bệnh cao hơn người không sử dụng.
Teo thực quản có phòng ngừa được không?
Không có cách nào hoàn toàn hiệu quả để phòng ngừa bệnh teo thực quản cho thai nhi trong quá trình mang thai. Điều tốt nhất người mẹ có thể làm trong khi mang thai là:
- Có chế độ ăn uống khoa học
- Tập thể dục thường xuyên
- Nghỉ ngơi, tránh căng thẳng
- Khám thai đầy đủ và thực hiện các xét nghiệm tiền sản để phát hiện sớm các dị tật của thai nhi nếu có.
Điều trị và chăm sóc sau mổ teo thực quản bẩm sinh
Điều trị:
Thường với những trẻ bị teo thực quản bẩm sinh, phương pháp điều trị phổ biến và hiệu quả nhất là phẫu thuật. Các bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật khâu hai đầu thực quản lại với nhau nếu trẻ bị teo thực quản tạo khoảng cách nhẹ. Điều này giúp thông đường tiêu hóa từ miệng tới dạ dày.
Đối với những trường hợp teo thực quản khoảng cách quá lớn, bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật lấy một đoạn ruột đưa lên để ghép nối với thực quản. Hoặc các bác sĩ có thể đưa đầu trên thực quản ra cổ, mở thông dạ dày để cho trẻ ăn. Trẻ sẽ được phẫu thuật tạo hình thực quản sau 6 tháng.
Chăm sóc khi xuất viện:
- Mẹ cần được các bác sĩ hướng dẫn cách cho trẻ bú đúng phương pháp.
- Theo dõi sát tình trạng trẻ sau bú (dấu hiệu khó thở, tím tái, …).
- Cho trẻ đi khám ngay nếu có những dấu hiệu bất thường.
- Tái khám đúng hẹn: mỗi tháng trong 6 tháng đầu, sau đó mỗi 3-6 tháng, sau đó mỗi năm.
