Viêm xoang mũi là tình trạng viêm của một hoặc nhiều loại xoang cùng lúc như: Xoang hàm trên, gốc mũi, trán và xoang bướm. Lúc này, niêm mạc mũi xoang bị viêm dẫn đến sung huyết, phù nề, làm tắc lỗ thông của xoang, chất nhầy ứ đọng trong hốc mũi xoang là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển.
Tỷ lệ mắc viêm mũi xoang do thời tiết, môi trường ô nhiễm khá cao
Do có sự liên hệ mật thiết giữa xoang và mũi, trong khi đó mũi lại là bộ phận của cơ thể tiếp xúc thường xuyên và phải chịu ảnh hưởng rất lớn từ môi trường bên ngoài. Với kiểu khí hậu gió mùa đặc trưng như nước ta nên người bị viêm mũi xoang có tỷ lệ mắc cao.
Nguyên nhân là bởi khí hậu ẩm ướt sẽ tạo điều kiện để vi trùng, siêu vi trùng sinh sôi và phát triển. Do đó, thời điểm dễ bị các bệnh lý về viêm mũi xoang nhất là thời điểm giao mùa, đặc biệt vào mùa đông-xuân như hiện nay. Bệnh rất dễ tái phát, gây biến chứng nên thường phải điều trị trong khoảng một thời gian dài.
Viêm mũi xoang có nhiều mức độ khác nhau, tuy nhiên có thể phân loại:
- Viêm xoang cấp tính: bắt đầu đột ngột và kéo dài 1-2 tuần sau khi nhiễm virus. Trong trường hợp nhiễm trùng do vi khuẩn, viêm xoang cấp tính có thể kéo dài 2-4 tuần. Nhiễm trùng thường là sau đợt cảm cúm, cảm lạnh hoặc các bệnh đường hô hấp khác.
- Viêm xoang bán cấp: có thể kéo dài đến 3 tháng, từ 4-12 tuần. Tình trạng này thường xảy ra với các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc các bệnh liên quan đến dị ứng theo mùa, được xem là giai đoạn chuyển tiếp từ viêm xoang cấp sang viêm xoang mạn.
- Viêm xoang mạn tính kéo dài trên 3 tháng hoặc tiếp tục tái phát. Viêm xoang mạn tính có thể xảy ra do nhiễm khuẩn, nhưng chủ yếu do dị ứng dai dẳng hoặc các vấn đề về cấu trúc mũi ( ví dụ: polyp mũi, lệch vách ngăn mũi ).
Người bệnh đau xoang bị viêm và sưng tấy khiến các xoang đau nhức.
Biểu hiện đặc trưng và biến chứng của bệnh viêm mũi xoang
Khi mắc viêm mũi xoang người bệnh có một số triệu chứng đặc trưng như:
Người bệnh đau xoang (đau và nhức vùng mặt) do tình trạng viêm và sưng tấy khiến các xoang đau nhức. Thông thường cơn đau do viêm xoang cấp tính gây ra sẽ nghiêm trọng hơn. Xoang tại một vị trí có thể ảnh hưởng đến vùng xoang xung quanh gây đau, sưng và đỏ.
Xuất hiện tình trạng chảy nước mũi, bởi các dịch trong xoang bị nhiễm trùng có thể chảy vào đường mũi, sổ mũi liên tục. Nước mũi có thể màu trắng đục, màu xanh hoặc vàng. Dịch nhầy cũng có thể đi qua mũi và chảy xuống phía sau cổ họng.
Nhiễm trùng gây sưng xoang, niêm mạc mũi đỏ và phù nề, gây ngạt mũi và tắc nghẽn, hạn chế khả năng thở bằng mũi. Nghẹt mũi dẫn đến ngửi kém hoặc mất ngửi, đau đầu, đau nhức tai, đau răng.
Ngoài ra, người bệnh viêm mũi xoang cũng có thể đau họng và khàn giọng, sốt và ớn lạnh, hơi thở hôi, viêm tấy quanh ổ mắt, đau răng và đau nhức tai.
Nếu không được điều trị hoặc điều trị không đúng cách có thể gây biến chứng nguy hiểm. Trong khi đó biến chứng viêm mũi xoang thường diễn biến rất nhanh thành viêm xoang mạn tính nếu như không được điều trị đúng cách.
HÌnh ảnh tổn thương do viêm mũi xoang
Các biến chứng khi viêm mũi xoang thường gặp là:
- Biến chứng ở mắt: Viêm mũi xoang không được điều trị đúng cách rất dễ xảy ra biến chứng tại mắt trong đó thường gặp là tình trạng viêm kết mạc, áp xe tuyến lệ, viêm thần kinh hậu nhãn cầu, viêm tấy tổ chức liên kết hốc mắt…
- Biến chứng ở tai: Viêm mũi xoang không được điều trị đúng cách rất dễ xảy ra biến chứng tại tai, trong đó hay gặp là viêm tai giữa do dịch mũi xoang đi qua vòi tai vào tai giữa.
- Biến chứng ở xương: Viêm mũi xoang không được điều trị đúng cách còn có thể xảy ra viêm xương hàm trên, xương thái dương
- Biến chứng nội sọ: Nguy hiểm nhất là viêm mũi xoang còn có thể gây ra viêm màng não, áp xe não, viêm tắc tĩnh mạch xoang hang…Ngoài ra, còn có một số biến chứng khác như viêm thận, viêm khớp.
Biến chứng do viêm mũi xoang dễ xảy ra hơn ở những người bị suy giảm miễn dịch, có bệnh lý nền (đặc biệt là bệnh đáo tháo đường), bị polyp mũi, vẹo vách ngăn mũi hay nhiễm cầu khuẩn Streptococcus, Stapylocossus …
Điều trị viêm mũi xoang
Thông thường viêm mũi do virus thường có thể tự khỏi. Tuy nhiên, nếu bị chảy nước mũi, nghẹt mũi, đau vùng mặt kéo dài hơn 7 hoặc 10 ngày; bị sốt cao hoặc nhiễm trùng tái phát cần gặp bác sĩ để được điều trị. Điều trị sớm, dứt điểm giúp ngăn ngừa viêm xoang chuyển thành mạn tính và gây biến chứng.
Tùy từng trường hợp cụ thể mà các bác sĩ sẽ chỉ định cho phù hợp. Các phương pháp điều trị viêm mũi xoang phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Tốt hơn hết, nên thăm khám với các bác sĩ chuyên khoa từ sớm để được chẩn đoán nguyên nhân chính xác cũng như lên phương án điều trị kịp thời.
Nếu là viêm xoang do vi trùng, bác sĩ có thể chỉ định uống kháng sinh. Nếu là viêm xoang do cảm cúm nên sử dụng thêm một số loại thuốc cảm cúm thông thường như Paracetamol. Tùy vào từng tình trạng cụ thể mà bác sĩ có thể kê thêm một số loại thuốc giảm đau, thuốc chống dị ứng hoặc sử dụng biện pháp phun khí dung để đưa dung dịch thuốc vào xoang sàng.
Nếu việc điều trị bằng thuốc không đạt được hiệu quả hoặc bệnh đã tiến triển thành mạn tính, lúc này bệnh nhân cần được can thiệp bằng phẫu thuật. Hiện nay, phẫu thuật nội soi được sử dụng phổ biến hơn mổ hở vì tính hiệu quả cao mà vẫn đảm bảo an toàn.
Tuy nhiên lưu ý, ở một số trường hợp phẫu thuật không thể điều trị dứt điểm bệnh, bệnh nhân vẫn bắt buộc phải sử dụng thuốc kháng dị ứng sau thời gian phẫu thuật cũng như tránh tiếp xúc với các nguyên nhân gây bệnh.
