Động mạch chủ là động mạch lớn nhất trong cơ thể đưa máu từ tim đi nuôi toàn bộ cơ thể. Van động mạch chủ là lá van ngăn cách giữa động mạch chủ và tâm thất trái. Hẹp van động mạch chủ là nguyên nhân thường gặp nhất gây tắc nghẽn đường tống máu của tâm thất trái.
Biểu hiện của hẹp van động mạch chủ
Nguyên nhân gây hẹp van động mạch chủ là do: thoái hoá van động mạch chủ; hẹp van động mạch chủ sau thấp tim; bệnh lý van động mạch chủ hai lá van; bệnh Paget, suy thận giai đoạn cuối…
Biểu hiện kinh điển của hẹp van động mạch chủ là tam chứng: đau ngực, khó thở, ngất, thường xuất hiện khi hẹp nặng. Có thể xảy ra đột tử do rối loạn nhịp thất.
Khám lâm sàng, bắt mạch sẽ thấy mạch nhỏ, nảy chậm (rõ nhất ở động mạch cảnh); nghe tim có tiếng thổi tâm thu tống máu ở phía trên bên phải xương ức, lan lên cổ, đạt cường độ cao nhất vào đầu đến giữa tâm thu.
Hẹp van động mạch chủ có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm đe doạ tính mạng.
Biến chứng hẹp van động mạch chủ
Hẹp van động mạch chủ có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm đe doạ tính mạng:
- Suy tim.
- Rối loạn nhịp tim: rối loạn nhịp thất (Ngoại tâm thu, nhịp nhanh thất, rung thất,…), rối loạn nhịp nhĩ (Rung nhĩ hay gây ra các đợt suy tim cấp do mất cơ chế bóp bù của tâm nhĩ, giảm lưu lượng nhĩ - thất, giảm cung lượng tim).
- Đột tử.
- Tắc mạch do các mảnh vôi hóa, xơ vữa, mảnh sùi...
- Hội chứng vành cấp.
Điều trị hẹp van động mạch chủ
Điều trị hẹp van động mạch chủ gồm:
- Điều trị nội khoa
Chưa có phương pháp điều trị nội khoa nào được chứng minh là có thể ngăn ngừa quá trình tiến triển của bệnh hay cải thiện tiên lượng bệnh. Một số thuốc (lợi tiểu, chẹn beta giao cảm, …) có thể giúp cải thiện triệu chứng của bệnh.
- Phẫu thuật thay van động mạch chủ cơ học hoặc sinh học
Là phương pháp điều trị hiệu quả với tỷ lệ tử vong quanh phẫu thuật là 1%, biến chứng sau phẫu thuật là 1%/năm tại các trung tâm có nhiều kinh nghiệm, tuy nhiên số liệu từ những nghiên cứu sổ bộ quốc gia cho thấy tỷ lệ tử vong quanh phẫu thuật khoảng 3%.
Van sinh học nên được lựa chọn cho những bệnh nhân lớn tuổi, và cũng có thể được sử dụng ở những bệnh nhân trẻ tuổi nếu muốn tránh nguy cơ huyết khối hoặc xuất huyết (ước tính khoảng 2 - 4 %/ năm).
- Nong van động mạch chủ bằng bóng qua da
Chỉ là phương pháp điều trị thay thế tạm thời cho phẫu thuật hoặc thay van động mạch chủ qua đường ống thông đối với bệnh nhân hẹp van động mạch chủ nặng vì biến chứng xung quanh thủ thuật và tỷ lệ tái hẹp cao.
- Thay van động mạch chủ qua đường ống thông (TAVI)
Thay van động mạch chủ qua đường ống thông là thủ thuật xâm lấn tối thiểu như một phương pháp thay thế cho phẫu thuật thay van nhân tạo đối với những bệnh nhân hẹp van động mạch chủ nặng có chỉ định thay van với chỉ định ngày càng được mở rộng.
