Biến chứng mắt ở người bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) tuy không gây chết người nhưng nguy hiểm vì thường gây tàn phế và làm mất khả năng lao động, là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở những người trong độ tuổi lao động (20 - 65 tuổi). Các bệnh nhân ĐTĐ có nguy cơ cao bị các bệnh về mắt như bệnh lý võng mạc, đục thủy tinh thể, glôcôm, tắc động mạch võng mạc...
Các bệnh về mắt thường gặp ở người ĐTĐ
Bệnh lý võng mạc: Tùy thuộc vào mức độ tổn thương các mạch máu ở võng mạc mà người ta chia bệnh võng mạc ở bệnh nhân ĐTĐ làm 2 giai đoạn: Sớm là bệnh võng mạc không tăng sinh (chưa có các mạch máu mới) và muộn là bệnh võng mạc tăng sinh (đã có các mao mạch mới). Điều đặc biệt nguy hiểm là đa số các bệnh nhân ĐTĐ không thấy có bất cứ triệu chứng gì về mắt cho đến khi đột nhiên bị mất thị lực. Khi đó, dù có được điều trị rất tích cực vàtốn kém thì khả năng bảo tồn được thị lực là rất nhỏ, phần lớn các bệnh nhân sẽ bị mù vĩnh viễn.
Glôcôm: Bệnh nhân ĐTĐ có nguy cơ bị glôcôm cao gấp 1,4 lần người bình thường, nguy cơ này sẽ tăng lên ở những bệnh nhân tuổi cao và có thời gian bị bệnh ĐTĐ dài. Glôcôm 1 hoặc cả 2 mắt xảy ra khi áp lực trong mắt tăng lên và trong phần lớn các trường hợp, dịch kính sẽ bị thoát ra ngoài. Áp lực cao sẽ chèn ép vào các mạch máu nuôi võng mạc và dây thần kinh thị giác (dây thần kinh số I), hậu quả là vùng võng mạc và dây thần kinh bị phá hủy gây mất thị lực. Các bệnh nhân bị glôcôm thường có triệu chứng đau đầu nhiều, đặc biệt đau dữ dội hốc mắt, đo nhãn áp thường rất cao.
Đục thủy tinh thể: Là bệnh có thể gặp nhiều ở những người không bị ĐTĐ, nhất là ở những người cao tuổi. Tuy nhiên người bệnh ĐTĐ có nguy cơ bị đục thủy tinh thể cao hơn 1,6 lần và đục thủy tinh thể xuất hiện ở lứa tuổi trẻ hơn. Đôi khi đục thủy tinh thể xuất hiện ở các bệnh nhân ĐTĐ typ 1 trẻ tuổi và tiến triển rất nhanh, thường là sau một giai đoạn kiểm soát đường máu kém.
Đục thủy tinh thể nặng sẽ ngăn cản ánh sáng đi qua, gây giảm thị lực, đồng thời cũng gây khó khan cho việc khám và phát hiện bệnh võng mạc ở các bệnh nhân ĐTĐ vì rất khó có thể quan sát được đáy mắt và hậu phòng.
Tắc động mạch võng mạc: Bệnh khởi phát nhanh, ảnh hưởng nặng nề đến thị lực và sự phối hợp của nó với những bệnh toàn thân gây nguy hiểm tới tính mạng. Tắc có thể xảy ra bất kỳ ở đâu từ động mạch mắt tới động mạch trung tâm cho đến các tiểu động mạch nhỏ nhất trước mao mạch. Do đó, các triệu chứng tắc tùy thuộc vào mạch nào bị tắc.
Phòng biến chứng mắt do ĐTĐ
Muốn bảo vệ mắt cần thực hiện tốt các bước sau: Luôn luôn giữ đường máu trong vùng an toàn; khống chế huyết áp thường xuyên ở mức nhỏ hơn 130/80mmHg; Nếu có hút thuốc lá thì phải bỏ ngay; khám mắt thường xuyên, ít nhất 1 lần/năm. Chỉ có bác sĩ chuyên khoa mắt mới có khả năng phát hiện chính xác và điều trị hiệu quả các biến chứng mắt.
Đi khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa mắt nếu thấy có 1 hoặc nhiều các dấu hiệu sau: nhìn mờ, khó đọc sách báo, nhìn đôi, đau 1 hoặc cả 2 bên mắt, mắt đỏ hoặc căng tức, nhìn có hình ảnh ruồi bay, không nhìn rõ sang 2 bên mà bình thường mình vẫn nhìn được và khi bạn có thai hoặc có kế hoạch sẽ có thai.
Bác sĩ KIM THANH
