Từ ngàn xưa, cùng với sự phát triển của loài người, vàng còn được sử dụng như một nguyên liệu hỗ trợ chăm sóc sức khỏe và sắc đẹp.
Ghi chép sớm nhất về việc sử dụng vàng trong mục đích chữa bệnh là từ hơn 5.000 trước, người Ai Cập cổ đại quan niệm rằng việc ăn tinh bột vàng giúp thanh lọc tinh thần, cơ thể. Người Ai Cập tin rằng vàng trong cơ thể sẽ kích thích các tế bào hoạt động làm việc hiệu quả hơn. Theo các nhà giả kim thời Alexandria, vàng là một kim loại thần bí đại diện cho sự hoàn hảo của vật chất và sự hiện diện của vàng trong cơ thể sẽ kích thích, trẻ hóa và chữa trị vô số bệnh tật cũng như giúp chống lại sự lão hóa, giữ được vẻ đẹp trẻ trung.
Khoảng 4.500 năm trước, người Ai Cập đã sử dụng vàng trong nha khoa. Trong cuốn sách về nha khoa đầu tiên có tựa đề Artzney Buchlein đã nêu ra phương pháp lấp lỗ hổng ở những chiếc răng bị vỡ, gãy. Hàng ngàn năm sau, con người hiện đại vẫn tiếp tục sử dụng vàng trong các thiết bị chỉnh răng, bởi đây là một vật liệu lý tưởng, không độc hại, có thể định hình dễ dàng, không bị ăn mòn hoặc xỉn màu. Đồng thời tiếp xúc với cơ thể người mà không gây hại đến sức khỏe.
Ở châu Âu thời Trung Cổ, người ta sử dụng những viên thuốc có trộn lẫn tinh bột vàng với niềm tin có thể giúp giảm đau chân tay. Đây là một trong những ứng dụng sớm nhất của vàng với các bệnh về khớp.
Thời kỳ Phục hưng, Paracelsus (sinh năm 1493 mất năm 1541) bác sĩ, nhà thực vật học, nhà giả kim - người được xem là cha đẻ của dược học hiện đại - đã phát triển nhiều loại thuốc thành công từ khoáng chất kim loại bao gồm vàng.
Vào những năm 1990, các bác sĩ phẫu thuật thường cấy ghép một mảnh vàng nhỏ dưới da gần khớp bị viêm như đầu gối, khuỷu tay giúp giảm các cơn đau của bệnh nhân viêm khớp. Thậm chí phương pháp này được cho rằng giúp bệnh nhân giảm hoàn toàn các cơn đau khớp.
Vào thế kỷ XIX, vàng thường được dùng ở Mỹ để chữa chứng nghiện rượu. Ngày nay nó được sử dụng để giảm sự phụ thuộc vào rượu, cafein, nicotin và carbohydrate. Tại Mỹ, từ năm 1885, vàng được sử dụng để chữa bệnh tim và giúp lưu thông máu, đồng thời cũng là thành phần quan trọng để điều trị viêm khớp từ năm 1927 đến nay.
Người Nhật thường có thói quen rắc vàng nhỏ li ti vào thức ăn. Vàng cũng là thực phẩm khá phổ biến ở Pháp, thậm chí các cửa hàng thực phẩm khô còn bán vàng được dát mỏng thành từng lá để bán cho người sử dụng trong thực phẩm.
Người Trung Quốc thường uống vàng hòa tan trong nước, hoặc rượu với niềm tin sẽ trường sinh bất lão. Trong sách cổ “Bản thảo cương mục” của Lý Thời Trân, thời nhà Minh, Trung Quốc có đoạn viết: “Vàng làm trấn tĩnh thần kinh, chữa được bệnh kinh phong ở trẻ em”.
Trong y học hiện đại, việc sử dụng tinh bột vàng trong y tế khá phổ biến. Vàng được dùng trong các ca phẫu thuật vá mạch máu bị hư hỏng, dây thần kinh, xương và màng. Nó cũng được ứng dụng trong điều trị một số loại ung thư. Tiêm tinh bột vàng vào các mô giúp làm chậm quá trình phát triển ung thư tiền liệt tuyến ở nam giới. Phụ nữ bị ung thư buồng trứng được điều trị bằng vàng keo, laser hơi vàng giúp tìm kiếm, tiêu diệt các tế bào ung thư mà không làm tổn hại đến các tế bào khỏe mạnh. Mới đây, các nhà khoa học Anh vừa phát hiện ra vàng còn giúp tăng cường hiệu quả của thuốc điều trị bệnh ung thư phổi. Các hạt nano vàng được bọc trong các thiết bị hóa học giúp đưa thuốc vào trong tế bào ung thư và giảm các phản ứng phụ.