Tình hình ngập lụt tại các tỉnh đồng bằng và vùng núi Bắc Bộ còn nhiều phức tạp, song một số vùng nước đã bắt đầu rút, người dân đang nhanh chóng dọn dẹp nhà cửa để quay lại cuộc sống bình thường.
Người dân tỉnh Thái Nguyên dọn dẹp nhà cửa sau khi nước lũ rút. Ảnh: Bùi Tùng.
Nhà vừa trải qua ngập lụt là một cuộc "khủng hoảng" đúng nghĩa: bùn đất, nước bẩn, đồ ướt và mùi ẩm mốc hẳn sẽ khiến ai nấy đều ngán ngẩm. Việc quan trọng nhất không phải là lau vội cho xong, mà cần làm theo trình tự an toàn và khoa học để giảm tối đa rủi ro về điện, vi sinh vật và sự tổn hại lâu dài cho vật dụng.
Chờ nước rút hẳn, đảm bảo an toàn điện
Kinh nghiệm của nhiều hộ dân từng trải qua ngập lụt cho thấy, không nên vội dọn dẹp khi nước vừa rút. Lúc này nền nhà còn trơn trượt, bùn chưa khô, dễ té ngã và bẩn thêm. "Tôi thường chờ nửa ngày, đến khi bùn lắng, nền khô mới bắt đầu lau rửa, vừa đỡ nguy hiểm, vừa đỡ tốn công", chị Nguyễn Thị Thu (phường Miêu Nha, Hà Nội) chia sẻ.
Trước khi bắt tay vào dọn, việc đầu tiên là ngắt điện toàn bộ hệ thống, kiểm tra toàn bộ cầu dao, ổ cắm, thiết bị điện. Nếu có đồ điện bị ngập, cần phơi khô hoàn toàn hoặc nhờ thợ chuyên môn kiểm tra trước khi sử dụng lại. Đây là nguyên tắc "bất di bất dịch" để tránh rò điện, chập cháy sau lũ.
Người dân tranh thủ dọn bùn, rác ngay khi nước lũ vừa rút. Ảnh: CTTĐT tỉnh Thái Nguyên.
Phân loại đồ đạc, bỏ những thứ không thể khôi phục
Sau ngập, hầu như mọi vật dụng đều bị phủ bùn. Người dân nên chia đồ ra thành ba nhóm: dùng lại được – cần làm sạch – buộc phải bỏ.
Những vật liệu dễ hút ẩm như nệm, thảm, gối, gỗ ép, giấy, bìa carton… thường khó làm sạch và dễ phát sinh nấm mốc. Nếu tiếc giữ lại, chúng có thể trở thành nguồn gây bệnh về da, hô hấp hoặc tiêu hóa.
Anh Nguyễn Văn Phúc (xã Xuân Mai, Hà Nội) kể: "Lần trước tôi tiếc vài chiếc nệm, phơi lên tưởng khô, ai ngờ vài ngày sau bị mốc, phải bỏ hết. Lần này tôi rút kinh nghiệm, chỉ giữ lại đồ thật cần".
Với quần áo, chăn màn, có thể ngâm nước ấm pha muối hoặc xà phòng diệt khuẩn trước khi giặt. Đồ kim loại rửa sạch rồi bôi một lớp dầu hoặc mỡ để chống gỉ.
Vệ sinh đúng cách để tránh bệnh tật
Sau lũ, môi trường và nguồn nước thường ô nhiễm nặng. Khi dọn nhà, nên mặc quần áo dài tay, đeo khẩu trang, găng tay, ủng cao su, hạn chế tiếp xúc trực tiếp với bùn và nước đọng.
Nền nhà, tường, bàn ghế, bếp núc cần lau lại bằng dung dịch Javel hoặc Cloramin B để khử khuẩn. Riêng khu vực nhà vệ sinh và bể nước sinh hoạt cần súc rửa kỹ, có thể khử trùng bằng vôi bột hoặc dung dịch clo theo hướng dẫn của cơ quan y tế.
Sau khi dọn, nhớ rửa tay bằng xà phòng, tắm sạch để loại bỏ vi khuẩn bám trên da, phòng ngừa bệnh đường ruột, nấm da, sốt xuất huyết hoặc cảm cúm.
Chú trọng đến vấn đề vệ sinh, nước sạch và an toàn thực phẩm
Theo Sở Y tế Hà Nội, sau lũ người dân cần đặc biệt chú trọng đến vấn đề vệ sinh, nước sạch và an toàn thực phẩm. Ngành y tế khuyến cáo chỉ nên sử dụng nguồn nước đã được xử lý, khử trùng hoặc đun sôi để ăn uống; tuyệt đối không dùng nước đục hoặc nước có dấu hiệu ô nhiễm nhằm phòng ngừa các bệnh đường tiêu hóa như tiêu chảy, tả, lỵ. Thực phẩm cần được nấu chín kỹ, không ăn đồ ăn đã ôi thiu, bị ngập nước hay để lâu ngoài môi trường ẩm. Rác thải, thức ăn thừa phải được thu gom và xử lý hợp vệ sinh để tránh ô nhiễm và ruồi muỗi sinh sôi phát triển.
Người dân cũng cần giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh; hạn chế tiếp xúc với nước bẩn để phòng các bệnh ngoài da, đau mắt hoặc nhiễm khuẩn đường tiêu hóa. Trẻ em cần được người lớn giám sát chặt chẽ, không cho lội nước lũ để phòng đuối nước, điện giật hoặc bệnh truyền nhiễm.
Bên cạnh đó, người dân nên chủ động theo dõi sức khỏe bản thân và người thân. Khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường như sốt, tiêu chảy, nôn mửa, ngứa hoặc nhiễm trùng da, cần đến cơ sở y tế gần nhất để khám và điều trị kịp thời, không tự ý mua thuốc về dùng.
Phơi nắng, khử ẩm – tránh mùi và nấm mốc quay lại
Khi trời hửng nắng, nên mở toàn bộ cửa sổ, bật quạt để hong khô không khí. Đồ đạc đem phơi dưới nắng ít nhất vài giờ. Có thể dùng vôi bột, than hoạt tính hoặc máy hút ẩm để hút mùi ẩm mốc trong phòng.
Đồ gỗ sau khi lau sạch có thể đánh lại bằng dầu bảo quản hoặc vecni mỏng để phục hồi độ bóng và hạn chế nứt nẻ. Với nhà tầng thấp, nên kiểm tra kỹ hệ thống thoát nước, tránh để bùn tích lại gây tắc nghẽn trong những đợt mưa tiếp theo.
