Bị nhiễm ký sinh trùng cần đi khám và điều trị ở đâu?

Ký sinh trùng – nhóm bệnh nhiều nguy cơ bùng phát trở lại

Tại Bệnh viện Đặng Văn Ngữ (Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương), số bệnh nhân đến khám vì nghi ngờ nhiễm ký sinh trùng những ngày gần đây tăng rõ rệt so với cùng kỳ năm trước. Theo thống kê báo cáo kết quả kết quả 9 tháng đầu năm của Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương, tổng số lượt khám bệnh là 48.195, tăng 38,64% so với cùng kỳ năm 2024. Số lượt người bệnh điều trị nội trú là 494 tăng 32,79% so với cùng kỳ năm 2024. Số lượt bệnh nhân điều trị ngoại trú là 21.128 tăng 16,27% so với cùng kỳ năm 2024. Cơ cấu bệnh tật điều trị ngoại trú năm 2025: Ấu trùng giun đũa chó/mèo: 17584 lượt, Sán dây chó: 1378 lượt, Sán lá gan lớn: 228 lượt, Giun lươn: 918 lượt, Ấu trùng sán lợn: 451 lượt, Sán lá gan nhỏ: 186 lượt, các bệnh KST khác số lượng ít hơn. Trung bình mỗi ngày bệnh viện ghi nhận khoảng 400 bệnh nhân, trong đó 2/3 đến vì ngứa, dị ứng hoặc nổi mề đay kéo dài. Đáng chú ý, rất nhiều trường hợp tưởng nhầm bị ung thư, da liễu, thần kinh… và điều trị theo hướng bệnh này suốt nhiều năm nhưng không khỏi, đến khi xét nghiệm chuyên sâu mới phát hiện nguyên nhân thật sự là do ký sinh trùng.

Các loại ký sinh trùng thường gặp gồm: giun đũa chó/mèo (Toxocara), sán dây chó, giun lươn, sán lá gan lớn, ấu trùng sán lợn… Trong số này, Toxocara có xu hướng gia tăng nhanh và trở thành tác nhân chính gây dị ứng, ngứa ở người.

Lý giải về thực trạng bệnh ký sinh trùng gia tăng trong thời gian gần đây, TS.BS Trần Huy Thọ – Bệnh viện Đặng Văn Ngữ (Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương) cho biết, nguyên nhân có liên quan chặt chẽ đến điều kiện vệ sinh môi trường, thói quen ăn uống và sinh hoạt thiếu an toàn, cùng với sự chủ quan khi người dân không tầm soát ký sinh trùng định kỳ.

3 thói quen phổ biến khiến người dân đối mặt với nguy cơ nhiễm ký sinh trùng cao dễ gặp phải là thói quen ăn thực phẩm chưa được nấu chín kỹ, sử dụng nguồn nước không đảm bảo, thói quen nuôi chó mèo nhưng không tẩy ký sinh trùng định kỳ.

Dễ nhầm tưởng mắc các bệnh da liễu, đột quỵ, ung bướu…. hao tổn sức khỏe và thời gian điều trị

Trong bối cảnh các bệnh tim mạch, ung thư được chú ý nhiều, bệnh ký sinh trùng lại diễn tiến âm thầm nên thường bị bỏ qua. Chỉ với thói quen ăn uống và vệ sinh không đảm bảo, cơ thể có thể trở thành "vật chủ" của nhiều loại sán.

Đáng lo ngại, các triệu chứng của bệnh ký sinh trùng đa dạng, dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác, dẫn tới điều trị sai hướng và kéo dài. "Có người điều trị 5–10 năm không khỏi. Chỉ đến khi tổn thương da sần hóa, rỉ dịch, họ mới tìm đến và được chẩn đoán đúng nguyên nhân là ký sinh trùng" - TS.BS. Trần Huy Thọ, Phó Giám đốc thường trực phụ trách chuyên môn Bệnh viện Đặng Văn Ngữ cho biết.

TS.BS Trần Huy Thọ nhấn mạnh, bệnh ký sinh trùng nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách sẽ để lại những hậu quả nặng nề. Mức độ nhẹ, bệnh gây khó chịu, ngứa ngáy, dị ứng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Mức độ nặng, ký sinh trùng có thể xâm nhập vào các cơ quan nội tạng quan trọng như não, gan, phổi, mắt, gây ra các tổn thương nghiêm trọng.

Ấu trùng di chuyển trong cơ thể, và khi ký sinh tại cơ quan nào đó của cơ thể thì có tên gọi của bệnh đó. Ví dụ: như sán não là một thể bệnh của nhiễm ấu trùng sán lợn: khi ấu trùng di chuyển đến não, sẽ gây viêm não, phù não và hậu quả là tình trạng co giật, yếu, liệt người và các chi (người bệnh dễ tưởng nhầm với bệnh đột quỵ). Đối với sán lá gan, có thể gây tắc mật, xơ gan hoặc ung thư gan. Ở trẻ em, nhiễm ký sinh trùng có thể làm chậm quá trình phát triển thể chất và trí tuệ.

Vì vậy, cần chẩn đoán và điều trị bệnh sớm, để không gây ra những hậu quả nghiêm trọng.

Khi nào cần đi khám ký sinh trùng?

Các bác sĩ Bệnh viện Đặng Văn Ngữ khuyến cáo, để phòng tránh các bệnh do ký sinh trùng, người dân cần đặc biệt chú trọng đến vệ sinh ăn uống và thói quen sinh hoạt hàng ngày. Theo đó, tuyệt đối không sử dụng thực phẩm chưa được nấu chín, bao gồm các loại rau thủy sinh nấu chưa kỹ, cua đá nướng còn sống, gỏi cá, gan động vật sống…; không nên uống nước lã; không nên ăn ngủ chung, ôm hôn chó mèo và lưu ý vệ sinh vật nuôi sạch sẽ…

Để chẩn đoán chính xác bệnh ký sinh trùng, người bệnh không thể chỉ dựa vào các triệu chứng bên ngoài. Bởi vậy, khi có dấu hiệu ngứa, nổi mề đay kéo dài mà điều trị da liễu không hiệu quả, người dân nên đến các cơ sở y tế chuyên khoa để kiểm tra, điều trị kịp thời bệnh ký sinh trùng.

Bệnh viện Đặng Văn Ngữ – cơ sở đầu ngành thuộc Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương hiện là địa chỉ uy tín trong chẩn đoán và điều trị các bệnh ký sinh trùng.

Nhiều kỹ thuật tiên tiến để phát hiện, điều trị bệnh ký sinh trùng được áp dụng: xét nghiệm ELISA huyết thanh tìm kháng thể của ký sinh trùng trong máu; Xét nghiệm miễn dịch học chuyên sâu; Xét nghiệm sinh học phân tử; Xét nghiệm phân tìm trứng hoặc ấu trùng ký sinh trùng. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh (siêu âm, chụp CT, MRI) để phát hiện tổn thương do ký sinh trùng gây ra trong nội tạng. Nhờ đó, bệnh viện phát hiện chính xác nguyên nhân gây bệnh, đặc biệt ở các trường hợp ngứa kéo dài, tổn thương nội tạng khó xác định.

Bệnh Viện Đặng Văn Ngữ đã triển khai kế hoạch phòng chống các bệnh ký sinh trùng giai đoạn 2021 -2025 và Kế hoạch phân vùng dịch tễ bệnh ký sinh trùng thường gặp ở Việt Nam giai đoạn 2021 - 2025 đã được Bộ Y tế phê duyệt. Trong đó, đã triển khai hoạt động tẩy giun cho Học sinh tiểu học tại 24/25 tỉnh thành với 2.936.625/2.988.173 số trẻ được tẩy giun. Học sinh tiểu học được uống thuốc tẩy giun, đạt tỉ lệ 98,27%. Đồng thời, triển khai hoạt động tẩy giun cho trẻ từ 24-60 tháng tuổi tại 22 tỉnh thành từ ngày 1/6/2024. Đã tẩy giun cho 1.622.159/1.638.541 trẻ mầm non tại 22 tỉnh đạt độ bao phủ 99,0%.

PV