Bệnh nhân nam 68 tuổi, quê ở xã Đại Minh, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái đang sinh hoạt bình thường đột ngột mất ý thức, được người nhà đưa vào Bệnh viện Hùng Vương Phú Thọ giờ thứ 2. Các bác sĩ nhận định, đây là một trường hợp đột quỵ tối cấp, vào viện trong “khung giờ vàng” còn chỉ định tiêu huyết khối hoặc can thiệp mạch não. Ngay lập tức bệnh nhân được chuyển xuống Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ.
ThS.BS Nguyễn Quang Ân – Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, BVĐK tỉnh Phú Thọ cho biết, bệnh nhân vào Trung tâm đột quỵ giờ thứ tư trong tình trạng hôn mê, liệt hoàn toàn 1/2 người trái, thất ngôn, dấu hiệu quay mắt, quay đầu rõ. Nhận định đây là một ca đột quỵ rất nặng, ngay lập tức quy trình cấp cứu người bệnh đột quỵ tối cấp được khởi động, các ê kíp cấp cứu đột quỵ, tiêu huyết khối, can thiệp mạch não, phẫu thuật sọ não được huy động sẵn sàng. Người bệnh được đưa đi chụp sọ mạch với sự “hộ tống” của ê kíp tiêu huyết khối tĩnh mạch.
Hình ảnh tắc hoàn toàn động mạch cảnh trong bên phải trên DSA.
Hình ảnh tắc hoàn toàn động mạch não giữa bên phải đoạn M1.
Sau khi quét trên máy CT 128 thấy không có chảy máu não, người bệnh được tiến hành tiêu huyết khối, sau liều Bolus người bệnh tiếp tục được chụp hình mạch máu, thấy tắc hoàn toàn động mạch cảnh trong bên phải. Tiếp đó người bệnh được đưa ngay lên phòng can thiệp với sự sẵn sàng của ekíp can thiệp mạch não.
Sau 10 phút chọc động mạch đùi, kíp can thiệp đưa ống hút lên động mạch cảnh trong phải hút được một cục máu đông, chụp kiểm tra thấy động mạch cảnh trong tái thông hoàn toàn, tuy nhiên, đến động mạch não giữa lại tắc hoàn toàn đoạn M1. Tiếp tục đưa ống thông lên vị trí tắc, sau khoảng 15 phút hút được cục huyết khối thứ 2. Kết thúc can thiệp an toàn và thành công.
ThS. Ân cho biết, sau can thiệp, bệnh nhân về Trung tâm đột quỵ trong tình trạng ý thức cải thiện rất tốt, tuy nhiên tình trạng liệt không cải thiện. Các bác sĩ đột quỵ tiếp tục chăm sóc và điều trị người bệnh bằng các thuốc dinh dưỡng thần kinh, sinh thần kinh, bảo vệ thần kinh, kiểm soát huyết áp và chăm sóc điều dưỡng.
Ngày thứ 2 người bệnh cải thiện rõ ràng về ý thức, tuy nhiên vẫn thất ngôn và liệt hoàn toàn 1/2 người Trái. Các bác sĩ và chuyên viên vật lý trị liệu đơn vị Phục hồi chức năng đột quỵ thuộc Trung tâm đột quỵ khám và có chỉ định phục hồi chức năng cho người bệnh, sau 1 tuần tình trạng liệt bắt đầu cải thiện, người bệnh cũng nói được một, hai từ.
Bệnh nhân tiếp tục được chuyển lên đơn vị Bán cấp đột quỵ thuộc Trung tâm đột quỵ tiếp tục điều trị và phục hồi. Đến tuần thứ ba tình trạng liệt cải thiện rõ rệt từ liệt hoàn toàn, cơ lực 0/5 người bệnh đã có thể tự ngồi ghế cạnh giường và được chuyển lên Đơn vị Phục hồi chức năng đột quỵ để tập với hệ thống máy tập.
Sau một tháng, nhờ sự phối hợp rất nhiều phương pháp điều trị chuyên sâu, liên hoàn và bài bản, bệnh nhân đã ổn định và được ra viện.
Các bác sĩ tiến hành can thiệp cho bệnh nhân đột quỵ.
Hai cục huyết khối được lấy ra khỏi cơ thể bệnh nhân sau can thiệp.
Hình ảnh tái thông hoàn toàn Động mạch cảnh trong và động mạch não giữa bên phải sau can thiệp lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học.
Cần nhanh chóng đưa bệnh nhân đột quỵ đến BV, không tự chữa trị
Theo ThS.BS Nguyễn Quang Ân, chỉ 2 phút sau tắc động mạch, vùng não bị chi phối sẽ chết, không cứu chữa được nhân gây tắc mạch máu não. Giữa vùng não bị tổn thương và vùng não lành tồn tại một vùng thiếu máu nhẹ tới vừa, đó là vùng bán ảnh hay cũng được gọi là vùng nửa tối (vùng pernumbra), vùng này tế bào não vẫn sống nhưng không hoạt động (sự chết hoặc phục hồi các tế bào này phụ thuộc thời gian được tưới máu bù).
Vùng này có thể chết sau vài giờ (thông thường tối đa 6 giờ) nhưng nếu tái thông được dòng máu bị tắc thì nhu mô não khu vực đó có khả năng phục hồi sau thời gian ngắn khởi phát đột quỵ.
Bệnh nhân khỏe mạnh vui mừng ra viện, từ chỗ bệnh nhân liệt nửa người, hôn mê đến nay đã đi lại được, sức khỏe ổn định.
Ngày nay y học hiện đại, việc điều trị cứu lấy vùng não bị thương đã trở nên dễ giàng hơn khi các nhà khoa học đã tìm ra hai phương pháp vô cùng hiệu quả đó là Tiêu huyết khối đường tĩnh mạch bằng thuốc Alteplase của Mĩ và Can thiệp mạch não lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học. Tuy hiệu quả thành công rất tốt nhưng cũng chỉ cứu được khi người bệnh vào đúng "khung giờ vàng" điều trị - tức là tế bào não còn sống như đã đề cập ở trên.
BS. Ân cho hay, hai phương pháp này vô cùng đắt tiền, mỗi lần triển khai mất khoảng 100 triệu nhưng đã được bảo hiểm y tế Việt Nam thanh toán hết, người bệnh không phải chi trả, đáy là một điều vô cùng đáng mừng cho người bệnh có hoàn cảnh khó khăn.
Chính vì vậy, BS. Ân khuyến cáo, khi gặp người đột quỵ (với các dấu hiệu như méo miệng, nói khó, liệt nửa người, tê bì, mất cảm giác nửa người...) bằng mọi giá phải đưa người bệnh đến cơ sở y tế có khả năng triển khai hai biện pháp này. Mọi việc làm khác như cao gió, chích máu đầu ngón tay đều vô nghĩa và làm trì hoãn thời gian để cứu lấy não bộ của người bệnh.
ThS.BS Nguyễn Quang Ân cho biết, với bệnh nhân hôn mê, cần phải đảm bảo giữ thông đường thở như lau đờm, dãi; Làm thông thoáng đường thở và tránh các tư thế có thể gây chấn thương cho người bệnh khi vận chuyển.
Về việc nhiều người tự ý dùng thuốc An cung ngưu hoàng hoàn, BS. Ân cho rằng: "Đây không phải là thuốc được các tổ chức y tế thế giới khuyến cáo cho dùng trong đột quỵ và Bộ Y tế Việt Nam cũng vậy, vì thuốc này chưa có một nghiên cứu cụ thể nào chứng minh có tác dụng thực sự. Ngày nay các cơ sở y tế đang tiếp nhận ngày một nhiều bệnh nhân biến chứng nặng nề vì sử dụng những loại thuốc dạng như thế này được quảng cáo là "thần dược" phòng chống đột quỵ não.
Đặc biệt là chảy máu não do dùng thần dược dự phòng đột quỵ này và các biến chứng gây chảy máu các cơ quan khác".
