Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An cứu sống bệnh nhân ngừng tuần hoàn hai lần do sốc tim biến chứng suy đa tạng

Ngày 25/09/2023 khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An tiếp nhận bệnh nhân P.T.O. (31 tuổ) chuyển tới từ Trung tâm y tế huyện Nam Đàn với chẩn đoán: Sốc chưa rõ nguyên nhân; theo dõi sốc tim có ngừng tuần hoàn và rối loạn nhịp tim nặng.

Qua khai thác bệnh sử, được người nhà cho biết: bệnh nhân tiền sử bị trĩ, đang điều trị thuốc uống và thuốc bôi tại chỗ. Các triệu chứng khởi phát từ một ngày trước, biểu hiện ban đầu mệt, khó thở tăng dần. Bệnh nhân được đưa tới Trung tâm y tế huyện Nam Đàn trong tình trạng mệt nhiều, da môi nhợt, huyết áp thấp, mạch nhanh, không đều, tiểu ít.

Sau khi vào cấp cứu 15 phút, bệnh nhân được ghi nhận mất ý thức, ngừng thở, ngừng tim. Các bác sĩ Trung tâm y tế Nam Đàn đã xử trí cấp cứu ngừng tuần hoàn, đặt nội khí quản, thở máy, vận mạch trợ tim, hội chẩn từ xa và chuyển bệnh nhân xuống Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An.

Sau khi vào khoa Cấp cứu Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An thì bệnh nhân tiếp tục ngừng tuần hoàn lần thứ hai, kíp trực đã kích hoạt báo động đỏ đồng thời tiến hành cấp cứu ngừng tuần hoàn, sau mười phút cấp cứu lấy lại được mạch, có huyết áp. Tuy nhiên tình trạng bệnh nhân vẫn đang rất nguy kịch: rối loạn nhịp tim nặng, toan chuyển hoá nặng. 

Bệnh nhân tiếp tục được duy trì vận mạch liều cao đồng thời chuyển lên khoa Hồi sức tích cực. Lúc này tình trạng bệnh nhân diễn biến nặng, xuất hiện rối loạn nhịp thất nặng, suy tim tiến triển, lactat 12.0, xét nghiệm men tim tăng rất cao, huyết áp phụ thuốc vận mạch, trợ tim liều cao, vô niệu hoàn toàn.

Trước diễn biến nghiêm trọng của bệnh, nguy cơ bệnh nhân tử vong rất cao, khoa Hồi sức tích cực đã tổ chức hội chẩn toàn viện, hội chẩn trực tuyến chuyên gia tim mạch và hồi sức Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội). Bệnh nhân được Chẩn đoán: Sốc tim có ngừng tuần hoàn hai lần; rối loạn nhịp thất nặng; theo dõi viêm cơ tim; chưa loại trừ ngộ độc; suy đa tạng; trĩ. Ngay lập tức các bác sĩ chỉ định phương pháp ECMO VA, lọc máu liên tục cho bệnh nhân.

Ths. Bs. Trần Phương, Phó trưởng Khoa Hồi sức Tích cực - Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An cho biết, đây là phương pháp sử dụng tuần hoàn và trao đổi oxy bên ngoài cơ thể nhằm hỗ trợ chức năng sống ở các bệnh nhân suy tuần hoàn. Với nguyên lý hoạt động tương tự như một máy tim phổi nhân tạo, ECMO (Extracorporeal Membrane Oxygenation – ECMO) sẽ giúp duy trì sự sống cho người bệnh, đồng thời tạo thời gian cho tim được nghỉ ngơi và hồi phục, đồng thời lọc máu liên tục kết nối trên hệ thống dây của ECMO tạo liệu pháp thay thế thận để điều chỉnh toan kiềm, kiểm soát dịch, lọc cytokine.

ECMO là phương pháp điều trị tiên tiến, hiện đại, cứu sống các bệnh nhân nguy kịch như sốc tim do viêm cơ tim, nhồi máu cơ tim, rối loạn nhịp, viêm phổi ARDS nguy kịch. Tuy nhiên, ECMO là biện pháp hỗ trợ cơ học xâm lấn, phải can thiệp vào mạch máu lớn, dùng chống đông liều cao nên dễ xảy ra những biến chứng trong quá trình can thiệp. Các biến chứng thường gặp như thiếu máu, tan máu, xuất huyết, giảm tiểu cầu, nhiễm trùng huyết, huyết khối, phù phổi cấp, thiếu máu chi dưới bên đặt đường vào động mạch của máy ECMO...".

Bệnh nhân P.T.O được ECMO VA, lọc máu liên tục, thở máy, vận mạch, kháng sinh, kiểm soát huyết áp, chống đông màng ECMO và lọc máu, điều chỉnh điện giải, bilan dịch, dinh dưỡng, bù albumin, truyền khối hồng cầu, tiểu cầu, huyết tương, siêu âm đánh giá chức năng tim hằng ngày. 

Diễn biến bệnh sau khi được hỗ trợ ECMO VA kết hợp lọc máu liên tục, tình trạng suy đa tạng còn nặng, rối loạn đông cầm máu nặng, chảy máu trong cơ, chèn ép khoang. Bệnh nhân được hội chẩn liên viện, truyền các chế phẩm máu, trung hoà chống đông sau màng ECMO, rạch chèn ép khoang tay trái. Sau khi can thiệp tích cực, kịp thời, tình trạng bệnh nhân cải thiện tốt, tình trạng đông cầm máu, huyết áp duy trì ổn định, ngừng được thuốc vận mạch, trợ tim sau 03 ngày.

Sau 08 ngày điều trị hồi sức, bệnh nhân được ngừng ECMO VA, ngừng lọc máu liên tục và ngừng thở máy sau 10 ngày.  Hiện tại, sau một tháng điều trị tích cực, chức năng tim, thận đã hồi phục tốt, hô hấp ổn định và đủ điều kiện ra viện.

Thành công của ca bệnh trên cho thấy hiệu quả của cấp cứu ngừng tuần hoàn, xử trí bệnh nhân sốc ban đầu rất kịp thời và hiệu quả ở tuyến huyện, cụ thể là Trung tâm y tế huyện Nam Đàn, hội chẩn liên viện, phối hợp đa chuyên khoa trong xử trí bệnh nhân sốc tim nguy kịch.

Qua ca bệnh cũng cho thấy hiệu quả của các kĩ thuật cao đã được áp dụng như phương pháp Oxy hóa qua màng ngoài cơ thể ECMO VA trong sốc tim nguy kịch và lọc máu liên tục ở bệnh nhân suy đa tạng. Đây là một trong số nhiều ca bệnh mà Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ an thực hiện thành công nhờ kĩ thuật ECMO và lọc máu liên tục.

PGS. TS Nguyễn Văn Hương, Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Đa khoa Nghệ An cho biết: "Qua việc cứu sống bệnh nhân ngừng tuần hoàn hai lần do sốc tim biến chứng suy đa tạng nhờ kĩ thuật trao đổi oxy qua màng ngoài cơ thể ECMO kết hợp lọc máu liên tục, cho thấy việc bệnh viện đầu tư trang thiết bị, cũng như việc chú trọng đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn, tay nghề của đội ngũ y bác sĩ là rất quan trọng và đúng hướng.

Sử dụng ECMO trong Hồi sức cấp cứu là một trong những kỹ thuật đặc biệt, nó mở ra nhiều cơ hội sống cho các bệnh nhân sốc tim nặng, suy đa tạng, các ca bệnh nặng phức tạp trên địa bàn khu vực tỉnh Nghệ An cũng như trong khu vực Bắc Trung Bộ".