Phân loại bệnh viêm khớp quanh vai
Bệnh viêm quanh khớp vai được chia ra 4 thể: đau khớp vai đơn thuần, đau vai cấp do lắng đọng tinh thể, giả liệt khớp vai do đứt các gân, đông cứng khớp vai do viêm dính bao hoạt dịch. Tuy nhiên trên thực tế các thể trên có thể xen lẫn với nhau.
Thể đau khớp vai đơn thuần
Thường do viêm các gân vùng khớp vai như viêm đầu dài gân nhị đầu, các gân cơ trên gai, dưới gai, cơ vai và cơ tròn nhỏ, rong đó viêm gân trên gai và đầu dài gân nhì đầu gặp nhiều hơn.
Bệnh hay xảy ra ở người trẻ tập luyện quá mức, hoặc người từ 50 tuổi trở lên. Bệnh nhân bị đau khớp vai tự nhiên, hoặc do vận động khớp vai quá mức, hoặc sau những vi chấn thương kéo dài ở khớp vai. Tính chất đau: đau tăng khi cử động vai, thường đau tăng về đêm. Người bệnh khó nằm nghiêng, nhất là khi nằm tỳ vào vai thì đau tăng, đôi khi đau lan xuống cánh tay. Trên phim x-quang thấy khớp vai bình thường, đôi khi thấy hình ảnh calci lắng đọng ở gân. Dùng siêu âm khớp vai phát hiện tổn thương gân.
Hình ảnh viêm quanh khớp vai.
Thể đau vai cấp
Bệnh xảy ra bởi viêm túi thanh mạc do vi tinh thể gây nên từ sự calci hóa mũ các gân cơ quay và sự di chuyển của sự calci hóa này vào túi thanh mạc dưới mỏm cùng cơ delta. Bệnh nhân xuất hiện đau vai đột ngột với cường độ dữ dội, đau làm cho bệnh nhân mất ngủ, đau lan khắp vai, lan lên cổ, lan xuống tay, mất vận động khớp vai. Da phía ngoài khớp vai sưng, nóng. Dễ thấy khối sưng ở trước cánh tay tương ứng với túi thanh mạc bị viêm. Chụp x-quang khớp vai thấy hình ảnh calci hóa. Siêu âm khớp vai thấy calci hóa ở gân.
Thể giả liệt khớp vai
Bệnh xảy ra do đứt đột ngột gân nhị đầu hoặc đứt các gân mũ cơ quay khiến cơ delta không cử động được. Bệnh nhân bị đau khớp vai dữ dội kèm theo tiếng kêu răng rắc. Da xuất hiện những đám bầm tím ở phần trước trên cánh tay. Bệnh nhân vừa đau vừa bị hạn chế vận động. Nhiều khi đau khớp vai đã hết nhưng bệnh nhân vẫn không làm phục hồi khả năng vận động khớp vai. Bệnh nhân không làm được động tác nâng vai chủ động, nhưng vẫn vận động thụ động bình thường. Trường hợp bị đứt bó dài gân nhị đầu khám thấy khối khối cơ cuộn tròn ở mặt trước cánh tay khi làm động tác gấp cẳng tay. Chụp x-quang khớp vai có cản quang có thể phát hiện đứt các gân mũ của cơ quay. Siêu âm khớp vai có thể thấy đứt gân nhị đầu hoặc gân trên gai.
Thể đông cứng khớp vai
Bệnh xảy ra do co thắt bao khớp, bao khớp dày, gây giảm vận động khớp vai. Bệnh nhân đau khớp vai, đau nhiều về đêm. Đau giảm dấn sau vài tuần nhưng vai cứng lại. Bệnh nhân bị hạn chế vận động khớp vai mọi động tác cả động tác chủ động và thụ động. Chụp x-quang khớp vai với thuốc cản quang thấy hình ảnh khoang khớp bị thu hẹp. Hình ảnh siêu âm thấy dày bao khớp. Bệnh viêm quanh khớp vai cần phân biệt với các bệnh có đau khớp vai và hạn chế vận động như: hoại tử vô khuẩn đầu xương cánh tay, viêm mủ khớp vai, viêm khớp vai do lao, viêm khớp vai trong các bệnh viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp…
Phương pháp điều trị
Sử dụng các loại thuốc giảm đau thông thường theo bậc thang của Tổ chức Y tế thế giới. Có thể dùng một trong các loại thuốc: floctafenine, acetaminophen, acetaminophen kết hợp với codein…Dùng thuốc chống viêm không steroid khác: diclofenac, piroxicam, meloxicam, celecoxib… Có thể tiêm corticoid tại chỗ dưới sự hướng dẫn của siêu âm: đối với các thể: viêm khớp vai đơn thuần, đau vai cấp tính. Nhưng phải chú ý không tiêm corticoid ở bệnh nhân có đứt gân bán phần do thoái hóa vì có thể dẫn đến hoại tử gân và gây đứt gân.
Sử dụng vật lý trị liệu: nếu không có sưng nóng có thể áp dụng liệu phát nhiệt như tia hồng ngoại, sóng ngắn, sóng siêu âm…Xoa bóp để giảm đau tại chỗ. Trong giai đoạn viêm cấp có sưng đau nhiều thì phải hạn chế vận động vùng gân bị tổn thương như dùng nẹp, băng chun cố định một thời gian ngắn. Bệnh nhân cần được hướng dẫn tập vận động để phục hồi các động tác vận động của khớp vai.
Nội soi khớp vai để chẩn đoán chính xác tổn thương và điều trị. Phẫu thuật điều trị cho thể giả liệt, đặt biệt ở người trẻ tuổi có đứt các gân vùng khớp vai do chấn thương. Phẫu thuật để nối gân bị đứt. Nhưng đối với người cao tuổi bị đứt gân do thoái hóa cần thận trọng khi dùng phẫu thuật điều trị
Cách phòng bệnh
Mọi người và bệnh nhân bị viêm quanh khớp vai cần chú ý tư thế lao động, sinh hoạt phòng tránh chấn thương dù rất nhẹ nhưng lặp đi lặp lại cũng dễ gây viêm. Phát hiện sớm và điều trị tích cực các bệnh nội khoa như đái tháo đường, viêm khớp dạng thấp, bệnh mạch vành, bệnh phổi…