Bệnh thận đái tháo đường

Để hiều rõ về Bệnh Thận ĐTĐ, Phóng viên Báo Sức khỏe & Đời sống có cuộc trao đổi với Bác sĩ Phan Thế Thành, Đơn vị thận nhân tạo – Khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Nội tiết Nghệ An.

PV: Xin Bác sĩ cho biết bệnh thận đái tháo đường là gì?

Bác sĩ Phan Thế Thành: Bệnh thận ĐTĐ là một biến chứng nghiêm trọng của ĐTĐ tuýp 1 và tuýp 2 có liên quan đến thận. Nó còn được gọi là bệnh thận do ĐTĐ. Bệnh thận ĐTĐ ảnh hưởng đến khả năng của thận trong việc loại bỏ các chất cặn bã và dịch thừa ra khỏi cơ thể.

Trong nhiều năm, tình trạng này từ từ làm suy yếu hệ thống lọc tinh vi của thận. Bệnh thận có thể tiến triển thành suy thận, nếu không điều trị sẽ dẫn tới bệnh thận giai đoạn cuối là một tình trạng nguy hiểm đến tính mạng. Ở giai đoạn này, lựa chọn điều trị là chạy thận hoặc ghép thận.

Tại Việt nam, bệnh thận đái tháo đường đã và đang gây ra gánh nặng rất lớn cho sức khỏe và kinh tế cho bệnh nhân và cho xã hội. Theo các thống kê, có khoảng 20 – 40% các bệnh nhân ĐTĐ sẽ bị biến chứng thận, trong đó có nhiều bệnh nhân ĐTĐ tuýp 2 đã có protein niệu ngay khi được phát hiện ĐTĐ, còn với bệnh nhân ĐTĐ tuýp 1 thì sau 10 năm bị bệnh có khoảng 50% số bệnh nhân đã có suy thận giai đoạn cuối và sau 20 năm thì con số này đã lên tới 75%.

PV: Dấu hiệu của bệnh thận đái tháo đường?

Bác sĩ Phan Thế Thành: Ở những giai đoạn đầu, hầu hết bệnh nhân không có triệu chứng hoặc triệu chứng rất mơ hồ, bệnh nhân thường không để ý như: mệt mỏi , phù, giảm trí nhớ, tiểu đêm và tiểu có bọt.

Diễn biến giai đoạn này kéo dài 10 – 15 năm. Đến giai đoạn 4 và 5 của bệnh, bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng nặng nề như: phù toàn thân, mệt nhiều, chán ăn buồn nôn, thiếu máu… ; ở bệnh nhân giai đoạn cuối có thể gặp hôn mê do tăng ure máu, khó thở do phù phổi cấp… nếu không xử trí có thể tử vong.

Ở giai đoạn này diễn biến rất nhanh từ 5-10 năm tiến triển lên giai đoạn cuối và cần phải thay thế thận. Hầu hết bệnh nhân phát hiện bệnh ở giai đoạn này, gây ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe và chất lượng điều trị.

Các phương pháp điều trị?

Bác sĩ Phan Thế Thành:: Do hầu hết bệnh nhân phát hiện ở giai đoạn muộn của bệnh, nên việc điều trị rất khó khăn. Chế độ ăn uống tập luyện và kiểm soát tốt đường huyết huyết áp giúp kéo dài thời gian điều trị thay thế thận.

Mục tiêu điều trị của người bệnh bị bệnh thận ĐTĐ là Kiểm soát đường huyết thật tốt, HbA1c <7%. Kiểm soát huyết áp thật tốt. HA < 130/80 mmHg. Kiểm soát lipid huyết: LDL < 2,6 mmol/l nếu chưa có biến cố tim mạch.

Ở bệnh thận đái tháo đường, bệnh nhân được chỉ định thay thế thận sớm hơn. Khi MLCT < 15ml/kg/ph/1,73m2 da thì cần điều trị thay thế thận.

Có 3 phương pháp điều trị thay thế thận: thận nhân tạo  ( lọc máu), Lọc màng bụng và Ghép thận.

Hiện nay tại Việt Nam, lọc máu là phương pháp được ưu tiên lựa chọn ở bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối. Chi phí điều trị hợp lý và giải quyết được ngoại tiết của suy thận. Bệnh nhân sẽ được lọc máu chu kỳ 3 buổi mỗi tuần. Sau khi lọc máu, bệnh nhân có chế độ dinh dưỡng đỡ khắt khe với khi chưa lọc máu: ăn nhiều lên, tăng lượng protein giúp cho sức khỏe bệnh nhân ngày càng tốt hơn sau khi lọc máu.

Thực trạng lọc máu tại Đơn vị thận nhân tạo – Bệnh viện nội tiết Nghệ An.

Bác sĩ Phan Thế Thành: Tại Bệnh viện Nội tiết Nghệ an, số lượng bệnh nhân mắc bệnh thận ĐTĐ đang quản lý điều trị tại bệnh viện chiến 10 – 20%. Đơn vị thận nhân tạo – Khoa Hồi sức cấp cứu tỷ lệ bệnh nhân có bệnh thận giai đoạn cuối đang lọc máu chiếm trên 50%, và hàng năm tiếp nhận thêm 20 – 40 bệnh nhân lọc máu chu kỳ.

Trước đây, Bệnh viện Nội tiết Nghệ An tiếp nhận bệnh nhân mắc đái tháo đường biến chứng suy thận mãn nhiều, nhưng hầu hết phải chuyển viện hoặc chuyển tuyến để điều trị. Để đáp ứng nhu cầu khám, điều trị, chạy thận lọc máu liên tục, kéo dài và nâng cao chất lượng sống cho các bệnh nhân mắc các bệnh lý về thận, đặc biệt suy thận giai đoạn cuối.

Ban Giám đốc Bệnh viện đã quyết định đầu tư mua sắm trang thiết bị, đồng thời cử cán bộ đi đào tạo tại các đơn các bệnh viện lớn, có uy tín trong nước… để thành lập và đưa vào hoạt động Đơn vị Thận nhân tạo.

Với hệ thống phòng bệnh khang trang, sạch sẽ, giường nằm được thiết kế phù hợp, tạo sự thoải mái nhất cho bệnh nhân chạy thận nhân tạo. Hệ thống trang thiết bị y tế hiện đại, các máy chạy thận nhân tạo (được nhập từ Đức), hệ thống lọc nước đạt tiêu chuẩn của quốc gia, đáp ứng nhu cầu lọc máu chu kỳ và điều trị suy thận mãn tính, cấp tính.

Tại thời điểm này, Đơn vị thận nhân tạo – Khoa Hồi sức cấp cứu Bệnh viện Nội tiết Nghệ an được trang bị 19 máy thận HD và 1 máy HDF online cùng với 2 hệ thống nước RO1 và 1 hệ thống nước RO 2 lần đảm bảo chất lượng theo quy định của Bộ Y tế. Hàng năm, Bệnh viện tiếp nhận chạy thận cho gần 120 bệnh nhân tỷ lệ bệnh nhân bệnh thận đái tháo đường lọc máu chiếm trên 50%;  hơn 13000 lượt chạy thận nhân tạo chu kỳ và nhiều ca chạy thận cấp cứu nặng.

Có thể nói, việc triển khai thành công kỹ thuật HDF online tại Bệnh viện Nội tiết Nghệ An đã mang đến cho người bệnh được sử dụng công nghệ hiện đại, và là hướng đi đúng và hết sức quan trọng, đáp ứng nhu cầu điều trị cho bệnh nhân mắc các bệnh mãn tính về thận trên địa bàn tỉnh Nghệ An cũng như trong khu vực Bắc Trung bộ.

PV: Xin cảm ơn Bác sĩ!