Bệnh tả giết người nhanh hơn bạn nghĩ

Trong bối cảnh dịch tả có nguy cơ lan rộng do ô nhiễm môi trường, xung đột và biến đổi khí hậu, việc chủ động phòng bệnh là điều cấp thiết. Vaccine tả, với hiệu quả đã được chứng minh và dễ dàng triển khai, đang trở thành công cụ không thể thiếu để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Dịch tả vẫn chưa lùi bước

Trong những tháng đầu năm 2025, dịch tả tiếp tục bùng phát tại nhiều khu vực trên thế giới với hàng trăm nghìn ca mắc và hàng nghìn ca tử vong. Nhiều quốc gia tại châu Phi, Trung Đông và Đông Nam Á đang phải đối mặt với tốc độ lây lan nhanh, hệ thống y tế quá tải, thiếu nguồn nước sạch và điều kiện vệ sinh kém. Các khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất thường là những nơi xảy ra xung đột, thiên tai hoặc thiếu hụt cơ sở hạ tầng y tế.

Bệnh tả là một bệnh nhiễm khuẩn cấp tính, lây lan qua đường tiêu hóa, chủ yếu do ăn uống phải thực phẩm hoặc nước nhiễm khuẩn. Bệnh gây tiêu chảy dữ dội, nôn mửa và mất nước nhanh chóng. Nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có thể tử vong chỉ trong vài giờ do sốc mất nước. Đáng lo ngại hơn, trong môi trường ô nhiễm và thiếu điều kiện chăm sóc y tế, dịch tả có thể bùng phát trên diện rộng chỉ trong thời gian ngắn.

Vaccine – vũ khí chủ động trong phòng ngừa

Trong bối cảnh dịch bệnh gia tăng và nguồn lực y tế hạn chế, vaccine được xem là công cụ phòng ngừa hiệu quả nhất hiện nay. Vaccine tả có ưu điểm là dạng uống, dễ sử dụng, an toàn và có thể triển khai tiêm chủng hàng loạt tại cộng đồng.

Hiện nay, thế giới có một số loại vaccine uống phòng bệnh tả đã được chứng minh hiệu quả. Các vaccine này thường gồm hai liều, uống cách nhau từ một đến sáu tuần. Sau khi tiêm đầy đủ, khả năng bảo vệ đạt khoảng 60–85% trong vòng 6 tháng đến 3 năm, tùy loại vaccine. Ngoài khả năng bảo vệ trực tiếp cho người được tiêm, vaccine còn góp phần làm giảm sự lây lan của vi khuẩn trong cộng đồng thông qua hiệu ứng miễn dịch nhóm.

Tại Việt Nam, vaccine tả do trong nước sản xuất đã được triển khai tiêm chủng rộng rãi từ nhiều năm nay. Vaccine này an toàn, hiệu quả và dễ tiếp cận. Phác đồ tiêm chủng gồm hai liều uống, dành cho người từ 2 tuổi trở lên, với hiệu quả bảo vệ có thể kéo dài từ 2 đến 5 năm. Nhờ những chương trình chủ động này, Việt Nam đã khống chế hiệu quả các đợt bùng phát tả trước đây.

Vaccine có vai trò sống còn trong vùng dịch

Trong các khu vực đang xảy ra khủng hoảng như chiến tranh, thiên tai, lũ lụt hoặc nạn đói, dịch tả thường là một trong những bệnh bùng phát đầu tiên. Thiếu nước sạch, thiếu nhà vệ sinh và điều kiện sống tạm bợ khiến vi khuẩn có cơ hội phát tán nhanh chóng. Trong các bối cảnh như vậy, vaccine tả đóng vai trò sống còn: chỉ với hai liều uống, có thể bảo vệ hàng triệu người, đặc biệt là trẻ nhỏ, người cao tuổi và người sống trong trại tị nạn.

Nhiều chiến dịch tiêm chủng khẩn cấp đã được triển khai tại các điểm nóng trên thế giới để kịp thời kiểm soát dịch. Trong một số trường hợp, chỉ một liều vaccine đã đủ giúp ngăn chặn đà lây lan, giảm số ca bệnh nặng và tử vong đáng kể. Đây là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của việc phòng bệnh chủ động.

Bên cạnh vai trò y tế, vaccine còn giúp giảm áp lực lên hệ thống bệnh viện và nhân lực y tế, tiết kiệm chi phí điều trị và phục hồi sau dịch. Quan trọng hơn, nó bảo vệ những người dễ tổn thương nhất khi mọi nguồn lực đều bị phân tán trong khủng hoảng.

Vì sao bạn nên tiêm vaccine tả?

Ngay cả khi không sống trong vùng dịch, mỗi người vẫn có lý do chính đáng để tiêm vaccine tả:

Phòng bệnh chủ động: Thay vì chờ đến khi dịch bùng phát, tiêm vaccine giúp bạn có sẵn miễn dịch để đối phó với nguy cơ lây nhiễm bất ngờ.

Bảo vệ dài hạn: Với chỉ hai liều uống, bạn có thể được bảo vệ trong nhiều năm mà không cần điều trị phức tạp.

Đảm bảo sức khỏe khi du lịch: Nếu bạn có kế hoạch đến những vùng đang có dịch tả hoặc có điều kiện vệ sinh kém, vaccine sẽ là tấm khiên phòng vệ đầu tiên.

Bảo vệ người thân: Khi bạn có miễn dịch, bạn cũng gián tiếp giảm nguy cơ lây bệnh cho những người xung quanh.

Dễ sử dụng, ít tác dụng phụ: Vaccine uống không cần tiêm, không gây đau, phản ứng phụ nhẹ và tự hết sau vài ngày nếu có.

Bài học từ dịch bệnh

Lịch sử y tế đã cho thấy rằng những dịch bệnh như tả sẽ tiếp tục xuất hiện, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu, đô thị hóa nhanh và bất ổn chính trị ngày càng gia tăng. Nhưng thay vì sợ hãi, chúng ta hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa bằng cách sử dụng vaccine đúng thời điểm và đúng cách.

Tại Việt Nam, vaccine tả hiện đã có mặt tại nhiều cơ sở tiêm chủng, với giá thành hợp lý và quy trình đơn giản. Việc tiêm phòng không chỉ bảo vệ bạn mà còn là hành động thiết thực để góp phần vào an toàn cộng đồng, giảm gánh nặng cho ngành y tế.

Dịch tả là một mối đe dọa thực sự – lặng lẽ nhưng nguy hiểm. Trong thế giới ngày nay, nơi ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu và dịch chuyển dân cư đang gia tăng, vaccine là tuyến phòng thủ vững chắc nhất. Nếu bạn đang sinh sống tại vùng có nguy cơ hoặc sắp đi tới những nơi như vậy, hãy chủ động tiêm phòng ngay hôm nay. Bởi vì phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh — đặc biệt là với bệnh tả, một kẻ thù cũ vẫn chưa chịu biến mất.

Nguy cơ bệnh tả lây lan tại Yangon, Myanmar

Ngày 6/7, chính quyền Myanmar cho biết 6 người tại thành phố lớn nhất nước này Yangon đã có kết quả xét nghiệm dương tính với bệnh tả, đồng thời chỉ thị tạm thời đóng cửa một số nhà hàng tại khu vực này.