Bệnh sốt xuất huyết (SXH) đang bước vào mùa cao điểm ở các tỉnh phía Nam, thời tiết mưa nhiều tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi gây bệnh phát triển. Lâu nay, nhiều người cho rằng bệnh SXH chỉ nguy hiểm với trẻ nhỏ còn người trưởng thành thì ít bị đe dọa, chính vì vậy rất chủ quan khi mắc SXH mà không biết rằng người lớn một khi mắc bệnh này là rất dễ tử vong.
Số ca mắc SXH người lớn tăng nhanh
Tại Khoa Nhiễm D - Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP. HCM những ngày qua, trong số hơn 70 trường hợp điều trị nội trú bệnh SXH thì 50 ca là người lớn. Còn tại Khoa Nhiễm - Bệnh viện Cấp cứu Trưng Vương, trong tuần qua, đã tiếp nhận hàng chục ca SXH mỗi ngày, trong khi trước đó chỉ một vài ca…
Cán bộ y tế hướng dẫn người dân thau rửa dụng cụ chứa nước phòng bệnh SXH ở Trà Vinh. Ảnh: Quốc Việt
Trường hợp người lớn tử vong do SXH mới nhất là anh L.B.Đ (25 tuổi, ở Sóc Trăng). Theo thông tin từ gia đình, khoảng một tuần trước khi nhập viện, anh Đ. có biểu hiện sốt liên miên, bỏ ăn, tự mua thuốc uống nhưng không đỡ. Đến khám tại một cơ sở y tế ở phường An Lạc, anh được truyền dịch, cho thuốc về uống nhưng bệnh cũng không thuyên giảm.
Bệnh tình anh Đ. ngày một nặng thêm và vài ngày sau rơi vào tình trạng suy kiệt, cơ thể tím tái. Vào Bệnh viện quận 6 cấp cứu, ngay lập tức, các bác sĩ chuyển anh Đ. sang Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP. HCM. Tại đây, các bác sĩ xác định anh Đ. bị SXH ngày thứ 6, nhập viện trong tình trạng mạch huyết áp không đo được. Các kết quả kiểm tra cho thấy bệnh nhân bị tổn thương đa cơ quan, rối loạn đông máu, hôn mê. Dù được xử trí khẩn cấp, cho thở máy, truyền máu, đồng thời lọc máu liên tục nhưng do bệnh quá nặng nên sau một tuần điều trị, anh Đ. không qua khỏi. Đây là trường hợp thứ 5 tử vong do bệnh SXH ở người lớn tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới từ đầu năm đến nay.
Dễ tử vong do chủ quan
Bệnh SXH diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nguy cơ lây lan trên diện rộng, đỉnh điểm là vào thời điểm tháng 10 và 11 hằng năm. Thống kê chỉ riêng những tuần đầu của tháng 10, bệnh SXH trên địa bàn TP. HCM đã tăng 25% so với tháng trước với hơn 800 ca mắc, nâng tổng số ca bệnh trên địa bàn từ đầu năm đến nay là hơn 5.500 ca.
Nhiều người nghĩ rằng bệnh SXH chỉ nguy hiểm đối với trẻ nhỏ, còn ở người lớn dễ qua khỏi hoặc nhiều người mắc SXH mà không biết, cứ nghĩ là cảm cúm, sốt thông thường nên tự uống thuốc, điều này dễ dẫn đến hậu quả đáng tiếc.
SXH ở người lớn rất khác ở trẻ em. Trẻ em bị SXH có biểu hiện sốc nhiều hơn xuất huyết, trong khi người lớn thì ngược lại - xuất huyết nhiều hơn sốc và sốt cao hơn trẻ em. Người lớn mắc SXH có nguy cơ tử vong cao hơn trẻ em do chảy máu nhiều, xuất huyết não, suy đa tạng (suy gan, suy thận, trụy tim mạch). Ở nữ giới, khi mắc bệnh này, xuất huyết âm đạo không trùng với chu kỳ kinh nguyệt và điều đó khiến nhiều người nhầm tưởng mắc bệnh phụ khoa.
Bệnh SXH đang vào giai đoạn cao điểm vì vậy người dân nên hết sức cảnh giác. Các cơ sở y tế địa phương cũng cần tăng cường phát hiện, điều trị SXH ở người lớn vì dễ bị biến chứng phức tạp, nguy cơ tử vong nhanh nhưng ít được chẩn đoán sớm.
Bệnh nhân mắc SXH nặng tăng vọt
Tại các Bệnh viện Nhi đồng 1, Nhi đồng 2, Bệnh viện Đà Nẵng… số lượng bệnh nhân mắc SXH giảm tiểu cầu ở ngưỡng nguy hiểm (tiểu cầu từ 10.000 - 20.000) ngày càng tăng. Nhiều bệnh viện có tới 50% số bệnh nhân mắc SXH giảm tiểu cầu tới 20.000. Khi tiểu cầu giảm quá thấp, các bác sĩ phải cấp cứu đặc biệt, truyền tiểu cầu (20kg truyền 2 đơn vị tiểu cầu), thoát dịch, chống sốc…. Ngoài ra, bệnh nhân phải làm ngay xét nghiệm rối loạn đông máu, bệnh nhân được cho dùng kháng sinh để đề phòng nhiễm khuẩn bệnh viện.
Ngoài ra, do số bệnh nhân SXH tăng nhanh, nhu cầu truyền tiểu cầu cao, trong khi khả năng đáp ứng tiểu cầu để truyền ở các bệnh viện cũng hạn chế, bệnh nhân có thể gặp nguy hiểm. Bởi vậy, nếu gia đình bệnh nhân phát hiện bệnh sớm, cơ sở y tế tuyến dưới có phương pháp điều trị tích cực thì hoàn toàn có thể kiểm soát được bệnh, hạn chế tối đa tiểu cầu giảm thấp.
Phòng bệnh sốt xuất huyết
Cách phòng bệnh tốt nhất là diệt muỗi và phòng chống muỗi đốt; Loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, diệt bọ gậy (lăng quăng) bằng cách: Thả cá bảy màu hoặc mê zô vào tất cả các vật chứa nước trong nhà (bể, giếng, chum, vại, lu, khạp…). Thu gom, hủy các vật dụng phế thải xung quanh nhà như chai lọ vỡ, ống bơ, vỏ dừa…, dọn vệ sinh môi trường, lật úp các dụng cụ chứa nước khi không dùng đến. Thay nước, thau rửa chum, vại, lu, khạp hàng tuần. Bỏ muối vào bát kê chân chạn (tủ đựng bát đĩa), cho cát ẩm vào lọ hoa.
Khi trên địa bàn xảy ra ổ bệnh cần tăng cường các biện pháp chống dịch, làm giảm nhanh mật độ muỗi trong cộng đồng bằng cách phun hóa chất diệt muỗi vào không gian.
Khi mắc SXH không nên cạo gió, cắt lễ làm đau và có thể gây chảy máu, nhiễm trùng cho bệnh nhân. Đặc biệt, không tự ý cho uống thuốc aspirin để hạ sốt vì có thể gây chảy máu dạ dày.
Bác sĩ Duy Cường
Làm gì khi nghi ngờ bị sốt xuất huyết?
Khi có các dấu hiệu nghi ngờ mắc SXH như: Sốt cao đột ngột 39 - 40 độ C, kéo dài 2 - 7 ngày, khó hạ sốt; Đau đầu dữ dội ở vùng trán, sau nhãn cầu; Có thể có nổi mẩn, phát ban; Có dấu hiệu xuất huyết: Chấm xuất huyết ngoài da, chảy máu cam, chảy máu chân răng, vết bầm tím chỗ tiêm, nôn ra máu, đi cầu phân đen (do bị xuất huyết nội tạng); Đau bụng, buồn nôn, chân tay lạnh, người vật vã, hốt hoảng… cần đưa ngay người bệnh đến cơ sở y tế để khám, điều trị.
Nếu thể nhẹ có thể chăm sóc tại nhà bằng cách: Cho người bệnh nằm nghỉ ngơi, uống nhiều nước, có thể cho uống dung dịch oresol, nước trái cây càng tốt. Ăn nhẹ: cháo, súp, sữa.
Dùng thuốc hạ sốt (uống paracetamol hoặc đặt viên hạ sốt vào hậu môn, theo chỉ định của bác sĩ, chườm mát.
Theo dõi liên tục, nếu thấy có bất kỳ dấu hiệu xuất huyết nào hoặc diễn biến nặng hơn (li bì, bứt rứt, vật vã, chân tay lạnh, đau bụng, nôn nhiều) cần đưa ngay đến bệnh viện để được xử trí kịp thời.
-023c5.jpg)
