Thế giới ghi nhận hơn 200 bệnh lây truyền từ động vật sang người, mức độ lây lan ngày càng tăng. Việt Nam cũng được coi là một “điểm nóng”, trong đó có nhiều bệnh có thể gây đại dịch. Đây là thông tin được đưa ra tại hội nghị quốc tế về “Phòng chống bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2015” do Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam phối hợp với Bộ Y tế Indonesia tổ chức trong hai ngày 25-26/8 tại Hà Nội.
75% bệnh truyền nhiễm mới nổi lây từ động vật
Trong 3 thập kỷ qua, thế giới chứng kiến sự xuất hiện liên tục của nhiều bệnh mới nổi nguy hiểm, lây lan nhanh, tỷ lệ tử vong cao có nguồn gốc từ động vật sang người như: SARS, cúm A/H5N1, cúm A/H7N9, MERS-CoV, Ebola... Ước tính 60% các bệnh của con người, 75% các bệnh truyền nhiễm mới nổi có nguồn gốc từ động vật. Thông tin tại hội nghị cho biết, trong những năm gần đây, dịch bệnh mới nổi nguy hiểm lây lan nhanh, tỷ lệ tử vong cao có nguồn gốc lây truyền từ động vật sang người liên tục xuất hiện như: cúm A/H5N1, SARS, cúm A/H7N9, Ebola, MERS-CoV, bệnh than, bệnh dại... là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe cộng đồng, gây tổn hại đến nền kinh tế, an ninh, chính trị của các quốc gia trên toàn thế giới.
Y tế Việt Nam tham gia tích cực phòng chống dịch bệnh mới nổi. Ảnh: TM
Trao đổi với báo chí bên lề hội nghị, PGS.TS. Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cũng cho biết, có hàng trăm bệnh lây truyền từ động vật sang người như bệnh hạch từ chuột, Mers-CoV từ lạc đà, Ebola được cho là từ loài khỉ, cúm gia cầm... “Bệnh lây truyền từ động vật sang người, sau đó lại biến đổi lây truyền từ người sang người, lây từ người sang người nhanh hơn - làm tăng nguy cơ lây lan giữa các quốc gia. Bên cạnh đó, việc chẩn đoán bệnh mới nổi rất khó, vì thế giới không biết bệnh gì, từ đâu, điều trị như thế nào... như virut cúm gia cầm A/H5N1 hay SARS. Một số lại biến chủng, biến đổi; trước chỉ lưu hành bệnh trên động vật, sau đó lây sang người, từ độc lực thấp sang độc lực cao”, ông Phu nhấn mạnh.
Việt Nam tích cực tham gia phòng chống bệnh lây truyền từ động vật
Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long khẳng định: “Với độc tính cao và sự lây truyền nhanh, các dịch bệnh này không chỉ ảnh hưởng lớn tới sức khỏe người dân mà còn tác động lớn tới sự phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, chính trị của các quốc gia trên toàn cầu. Điều này đòi hỏi các nước và mỗi người dân phải nỗ lực hơn nữa nhằm thúc đẩy sự hợp tác trong việc triển khai các hoạt động phòng chống dịch bệnh, đặc biệt là dịch bệnh mới nổi, nguy hiểm, có nguồn gốc từ động vật sang người”.
Theo PGS.TS. Trần Đắc Phu, Việt Nam nằm trong khu vực được coi là “điểm nóng” của các bệnh truyền nhiễm mới nổi. Người dân có tập quán chăn nuôi thủ công, nhỏ lẻ - nhà nào cũng nuôi gà, thậm chí bò, trâu ngay dưới nhà...; điều kiện vệ sinh rất kém, tập quán người dân ăn gỏi cá, ăn tiết canh, ăn gà chết, gà rù... Vì thế, nguy cơ xuất hiện các bệnh mới nổi rất cao. Có nhiều bệnh từ lâu không xuất hiện, nhưng đến một lúc nào đó có thể bùng phát trở lại. Thế giới ghi nhận hơn 200 bệnh lây truyền từ động vật sang người. Các dịch bệnh này là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe cộng đồng. Sự xuất hiện của các bệnh lây truyền từ động vật sang người rất phức tạp và do nhiều yếu tố, như sự tiến hóa của hệ sinh thái, sự thích nghi của vi khuẩn, du lịch và thương mại quốc tế, thực hành nông nghiệp, công nghệ và công nghiệp...
Theo các chuyên gia, để phòng chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người, điều quan trọng nhất là phải kiểm soát được các bệnh dịch trên động vật, chăn nuôi đúng khoa học, vệ sinh môi trường, chuồng trại, nếu phát hiện có trường hợp mắc bệnh phải thực hiện các biện pháp tiêu hủy theo quy định. Không được giết mổ bừa bãi, thực phẩm phải đảm bảo vệ sinh, không ăn thức ăn sống hoặc chưa được chế biến kỹ. Người dân sử dụng các phương tiện phòng hộ khi lao động, tiếp xúc với các động vật trong các trang trại hoặc trong thiên nhiên.
Tại hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long khẳng định, Việt Nam là một trong những quốc gia đi đầu trong Chương trình An ninh y tế toàn cầu, luôn cam kết có những hành động mạnh mẽ nhất trong việc phòng chống dịch bệnh mới nổi. Với vai trò là nước chủ trì hội nghị, Việt Nam tiếp tục cam kết tham gia tích cực trong phòng chống dịch bệnh lây truyền từ động vật sang người của Chương trình An ninh y tế toàn cầu.
Trong năm 2014, 44 quốc gia đã tiến hành xây dựng và cam kết tham gia Chương trình An ninh Y tế toàn cầu (GHSA) với 11 gói hành động, trong đó có gói hành động về Phòng chống bệnh lây truyền từ động vật sang người (ZDAP). Từ tháng 1/2014, Việt Nam đã chính thức cam kết tham gia Chương trình GHSA, với vai trò là quốc gia cùng Indonesia chủ trì gói hành động về Phòng chống bệnh lây truyền từ động vật sang người.
Thái bình
