Bệnh lao là một căn bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra tại phổi. Bệnh có thể lây lan từ người có vi khuẩn lao sang người khác thông qua không khí khi người mắc bệnh lao ho, hắt hơi hoặc khạc nhổ…
Theo BSCKI Nguyễn Hữu Trí, Trưởng khoa Nội Tổng hợp, BV Phổi Trung ương, dù chưa có thống kê chính xác tuy nhiên một năm khoa tiếp nhận khoảng 40-50 trường hợp phụ nữ mang thai mắc lao đến khám và điều trị.
Cũng theo bác sĩ Trí, lao ở phụ nữ mang thai khá nặng thường gặp ở thể lao màng não, lao kê. Nhưng chủ yếu tỷ lệ lao màng lão là chính.
Nguyên nhân mắc lao ở phụ nữ mang thai là nhiễm vi khuẩn lao sau sinh hoặc sang chấn suy giảm miễn dịch là cơ hội để vi khuẩn lao bùng lên. Bởi, phụ nữ mang thai cơ thể có sự thay đổi nội tiết tố estrogen và progesteron. Ngoài ra, sự xuất hiện của nội tiết tố rau thai khiến cho các cơ quan vùng chậu – hông, hệ sinh dục, da, các cơ phải tăng cường chuyển hóa dẫn đến các cơ quan phổ, tổ chức xơ sẹo trở nên mềm hơn, tạo cơ hội cho vi khuẩn lao dễ dàng thâm nhập và hoạt động.
Xét nghiệm tiêm dưới da để phát hiện bệnh lao ở phụ nữ mang thai
Ngoài nguyên nhân trên, bệnh lao ở phụ nữ mang thai còn do hệ miễn dịch suy giảm, chế độ ăn uống không đủ chất, bị mất sức và cơ thể mệt mỏi…
Về triệu chứng của bệnh lao cũng gồm các biểu hiện như ho kéo dài, sốt dai dẳng, cảm giác mệt mỏi và bất thường, có thể có ho ra máu…có bệnh nhân thấy ho kéo dài nghĩ là nguyên nhân khác nên tự uống thuốc khi sốt. Khi không thấy bệnh chuyển biến mà lại nặng hơn đi khám mới biết mình đã bị nhiễm lao.
'Quan trọng nhất là phát hiện sớm, điều trị theo đúng phác đồ hướng dẫn thì phụ nữ mang thai sẽ khỏi hoàn toàn. Ngược lại nếu để muộn hoặc thể nặng thì điều trị khó khăn, nhiều bệnh nhân phải đình chỉ thai sản để tập trung điều trị', Bs Trí khuyến cáo.
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh lao rất nguy hiểm vì có thể xảy ra những biến chứng như: sinh non, nhẹ cân. Trẻ nhỏ bị lao bẩm sinh sẽ sốt, nguy cơ cao suy hô hấp và gan to. Cuối thai kỳ bà mẹ có thể tử vong và nhiễm độc thai nghén…
Chính vì những mối nguy hiểm rình rập cho cả mẹ và thai nhi như vậy nên khi phụ nữ được chẩn đoán mắc bệnh lao sẽ được khuyến khích không mang thai và sinh con trong suốt quá trình điều trị bệnh.
BS. Trí cũng cho biết thêm, ở phụ nữ mang thai có phác đồ điều trị không ảnh hưởng đến thai nhi, tuy nhiên bệnh nhi sinh ra sau này cũng phải được tầm soát lao.
Cùng với đó, mặc dù tỷ lệ mắc lao ở phụ nữ mang thai không cao so với tổng số ca mắc lao chung nhưng đây là vấn đề quan trọng đáng lưu tâm, bởi vì điều trị bệnh lao cho phụ nữ mang thai có công thức riêng, phức tạp hơn vì vừa phải đảm chữa bệnh cho bà mẹ lẫn sự an toàn của thai nhi.
'Về các biện pháp phòng chống lao cho phụ nữ mang thai vẫn cần giữ chế độ sinh hoạt lành mạnh để đảm bảo có sức đề kháng tốt, phát hiện sớm triệu chứng nghi lao. Nếu thấy ho kéo dài, dai dẳng, sốt nhẹ về chiều, cơ thể mệt mỏi không lý được nguyên nhân, có tiếp xúc với người mắc lao thì hãy luôn nghĩ đến nguy cơ có thể mắc lao và cần đi tầm soát', Bs Trí chia sẻ.
Xét nghiệm bệnh lao ở phụ nữ mang thai được thực hiện thông qua 2 phương pháp đó là:
Xét nghiệm tiêm dưới da: Bác sĩ sẽ tiêm lượng nhỏ tuberculin của vi khuẩn lao vào cánh tay của bệnh nhân. Nếu xuất hiện một vết sưng đỏ tại vị trí tiêm trong vòng 2 ngày chứng tỏ bệnh nhân đã tiếp xúc với vi khuẩn lao.
Xét nghiệm máu IGRAs: sử dụng mẫu máu 1 lần duy nhất, sau 24 giờ, nếu kết quả dương tính thì người đó đã nhiễm vi khuẩn lao còn âm tính nghĩa là không nhiễm lao.
Trên thực tế nhiều phụ nữ mang thai chưa dành nhiều sự quan tâm đến bệnh lao, mặt khác ở tuyến dưới cũng chưa có sự quan tâm đến căn bệnh này. Do đó thường bỏ qua các triệu chứng ban đầu của bệnh lao. Vì thế, theo bác sĩ Trí ở các địa phương các bác sĩ nên có sự trao đổi đặt câu hỏi với các đồng nghiệp tuyến trên để định hướng các ca nghi ngờ qua đó giúp sàng lọc sớm cho bệnh nhân.
