Có những đột biến lạ chuyển “hại thành lợi”, thậm chí có cả những căn bệnh mới chỉ đếm trên đầu ngón tay, trong số này có bệnh dermatographia hay dermatographism, người trong cuộc có thể biến làn da của mình thành một bức họa hay chiếc bảng vẽ như trường hợp của nữ tiến sĩ y khoa Zoe Waller, giảng viên Khoa Dược thuộc ÐH East Anglia (Anh) là một ví dụ.
Bệnh lạ nhưng vô hại
Nữ tiến sĩ Zoe Waller (31 tuổi) người mắc phải căn bệnh rất lạ có tên là dermatographism (bệnh da vẽ nổi), căn bệnh khoa học chưa có nhiều thông tin, đặc biệt là nguyên nhân. Bệnh có thể kéo dài nhiều năm mà không cần chữa trị, 95% là mạn tính không thể giải quyết triệt để, đôi khi tự khỏi hoặc bị suốt đời. Đây không phải là một căn bệnh đe dọa cuộc sống và cũng không lây nhiễm nên được xem là vô hại.
Là một giảng viên đại học dược nên chị Zoe Waller rất hiểu bệnh tình, đôi khi Waller còn sử dụng ngay căn bệnh này để làm bảng vẽ để phục vụ cho việc giảng dạy, phương pháp truyền thụ kiến thức rất đặc biệt, nếu không nói là xưa nay hiếm. Theo lời Zoe Waller, da của chị rất nhạy cảm, chỉ cần một vết trầy mạnh hoặc một áp lực nhỏ tác động thì ngay lập tức máu dồn về và nổi rõ đường gân màu hơi đỏ.
Chị Zoe Waller và căn bệnh dermatographism.
Thay vì giấu bệnh, Zoe Waller đã sử dụng nó như là công cụ để hỗ trợ giảng dạy. Chị thường dùng vật cứng như bút chì vẽ lên da, sau đó các hình vẽ này hiện lên theo đúng ý định chủ quan, giống như viết trên bảng hay trên giấy, chỉ có điều không phải bằng phấn hay mực mà bằng những vật cứng. Zoe Waller tâm sự, do dạy môn học nói về các thành phần hóa học của thuốc nên buộc phải dùng đến bảng để minh họa và nhờ có cánh tay nên mọi thứ nhanh hơn và tiện hơn. Đặc biệt, gợi tính tò mò nên học sinh tiếp thu bài rất nhanh. “Tôi cần truyền đạt khoảng 100 loại thuốc trong một học kỳ nên hàng ngày đều phải dùng đến cánh tay để viết, vẽ công thức nên học sinh cũng rất tò mò, hứng thú”, Zoe Waller tâm sự.
Zoe Waller phát hiện thấy mình mắc bệnh lạ này cách đây hai năm, nhưng do lạ, không đau nên không chữa chạy. Ban đầu, da khác thường, ngứa và khó chịu kiểu như dị ứng, thậm chí bác sĩ cũng kết luận là dị ứng nhưng lâu ngày quen dần. Nhiều người tò mò, kể cả học sinh rất khoái xem cô giáo giảng bài. Nhiều người ái ngại, sợ như vậy sẽ làm cho bệnh tình trầm trọng thêm, nhưng thực ra chẳng hề hấn gì, không đau mà cũng chẳng ngứa. Không chỉ có một mình Waller mắc bệnh, mà tại Mỹ, nghệ sĩ Ariana Russell cũng mắc phải căn bệnh nói trên, Russell đã chuyển ngay chứng bệnh dermatographia thành những tác phẩm nghệ thuật rất độc đáo.
Đánh giá về căn bệnh của Waller, TS. Tabi Leslie thuộc Hiệp hội Các bác sĩ da liễu Anh cho rằng, dermographia là một dạng bệnh mề đay. Các vết đỏ nổi lên và to dần là do quá trình giải phóng histamin từ các tế bào da được gọi là các tế bào mast, xuất hiện khi có ma sát mạnh, thậm chí vuốt ve da cũng có thể gây ra các nốt lằn này, tuy nhiên nếu nhiệt độ cao có thể gây ngứa, khó chịu.
Da người bị dermatographism.
Bệnh dermatographism có cần chữa trị?
Dermatographism còn có một số thuật ngữ đồng nghĩa khác như dermographism, dermatographic urticaria hay skin writing, là một rối loạn chức năng da, tỷ lệ mắc bệnh khoảng 2-5% dân số, một trong những dạng phổ biến nhất của mề đay, da nổi hằn lên và bị viêm khi vuốt ve, gãi, cọ xát hoặc tác động mạnh. Triệu chứng thường gặp khi các tế bào mast ở bề mặt da tự sản xuất histamin mà không cần sự hiện diện của bất kỳ loại kháng nguyên nào, làm cho vùng da bị sưng lên. Do lớp màng bao bọc xung quanh tế bào mast bị suy yếu nên dễ bị phá vỡ bởi áp lực và tạo ra phản ứng dị ứng, đôi khi dễ nhầm với phản ứng dị ứng xảy ra do các kháng nguyên ngoại lai. Những mảng mề đay hay đường hằn thường xuất hiện vài phút, đôi khi đau rát và ngứa, nhưng cũng có trường hợp bình thường không bị kích thích hay dị ứng, tự biến mất trong vòng vài phút mà không cần điều trị, nhưng có trường hợp ngứa đỏ kéo dài đến vài giờ.
Nguyên nhân gây bệnh đến nay khoa học chưa biết rõ, đôi khi bệnh tự khỏi, đôi khi bị suốt đời và thường là vô hại, không đe dọa tính mạng và không lây nhiễm. Các nhà khoa học tình nghi đến một số nguyên nhân như stress, quần áo quá chật hoặc cọ xát do thay đổi thời tiết đột ngột. Bệnh da vẽ nổi thường gặp nhất của mề đay vật lý, có thể xuất hiện cùng với các dạng mề đay khác. Tỷ lệ mắc bệnh gia tăng ở nhóm phụ nữ khi mang thai, tiền mãn kinh, cơ địa không tốt dễ bị dị ứng và nhóm người mắc bệnh Behcet (bệnh tự miễn hiếm gặp gây viêm hệ thống mạch máu đặc biệt là tĩnh mạch). Phụ nữ mắc bệnh cao hơn nam giới, thường gặp nhất ở nhóm tuổi 20 và 30.
Điều trị dermatographism thường được áp dụng bằng cách dùng thuốc kháng histamin hàng ngày để phong bế các histamin gây phản ứng dị ứng. Ngoài ra, người ta có thể dùng châm cứu và thảo dược cũng có tác dụng giảm bệnh. Người mắc bệnh không nên tắm bằng nước lạnh, tránh môi trường thay đổi đột ngột về nhiệt độ, quản lý stress, ăn uống cân bằng, khoa học và nếu cần có thể tư vấn bác sĩ da liễu để giảm các triệu chứng trầm trọng.
(Theo DM, 4/2015)
Khắc Nam
