Bệnh gan: Nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa

Gan có vai trò tối quan trọng với sức khỏe

Gan là bộ phận rất quan trọng đối với sức khỏe con người. Hầu hết các chức năng hoạt động sinh lý của cơ thể con người đều liên quan chặt chẽ với hoạt động, chức năng gan. PGS.TS Trịnh Thị Ngọc – Phó Chủ tịch Hội gan mật Việt Nam, nguyên Trưởng khoa Truyền nhiễm, BV Bạch Mai cho rằng, gan được ví  như một nhà máy có nhiều chức năng, đó là thải độc, chức năng chuyển hóa đạm, đường, lipid; chức năng bài tiết mật, dự trữ sắt, điều hòa hormone….  và ngoài ra còn giúp cho quá trình đông máu.

PGS.TS Trịnh Thị Ngọc - Phó Chủ tịch Hội gan mật Việt Nam, Nguyên Trưởng khoa Truyền nhiễm, BV Bạch Mai

Nếu năm 2017 ung thư phổi có tỷ lệ người mắc cao nhất,  sau đó đến ung thư vú, ung thư gan. Năm nay, số người mắc ung thư gan đã ở vị trí số 1, gây tử vong cho khoảng 24.000 người mỗi năm, gấp đôi tỷ lệ tử vong do tai nạn giao thông. Các bệnh lý viêm gan, xơ gan đã và đang là những thách thức to lớn đối với nền y tế và chuyên ngành gan mật Việt Nam.

Theo PGS Ngọc, ngoài các bệnh viêm gan do virus như viêm gan A,B, C,D,E, còn có nhiều nguyên nhân gây tổn thương gan như nguyên nhân tự nhiễm (trong cơ thể sản sinh ra chất làm tổn thương tế bào gan),  viêm gan nhiễm trùng (viêm gan sau sốt rét, viêm gan do sán lá gan), viêm gan do rối loạn chuyển hóa (gan nhiễm mỡ) hay tổn thương gan do bia rượu…..

Tăng men gan và những nguy cơ tiềm ẩn mắc các bệnh về gan

PGS Ngọc cho hay, trong các tế bào gan có chứa 4 loại men gan chính đó là AST hay GOT, ALT hay GPT, GGT, phosphataza kiềm và LDH. Men gan cao là tình trạng  gan bị tổn thương, gây nên những bất ổn cho cơ thể, nó là biểu hiện của nhiều bệnh.  Có sự khác nhau không nhiều giữa chỉ số men gan giữa nam và nữ, tuy nhiên mức chỉ số men gan của người bình thường dao động trong khoảng 30-50UI/L. Nếu đơn vị này lớn hơn 50 tức là bị tăng men gan. Men gan càng tăng cao chứng tỏ sự hủy hoại tế bào gan càng lớn, có trường hợp men gan tăng hơn 5000 đơn vị thì bệnh nhân thấy rất đau tức hạ sườn phải. Nếu bệnh nhân để men gan tăng cao kéo dài mà không tìm ra nguyên nhân để điều trị sẽ dẫn đến  hiện tượng viêm gan mạn tính rồi xơ gan và ung thư gan, PGS Ngọc cảnh báo. Bà cũng cho rằng, người dân khi phát hiện bị  men gan tăng cao cần tìm nguyên nhân, chẩn đoán và dùng thuốc điều trị hạ men gan, để bảo vệ gan tốt hơn.

Nguyên nhân nào dẫn đến men gan tăng cao:

-    Viêm gan virus như viêm gan A, B,C, D, E , đây là những loại viêm gan nguy hiểm, gây tổn thương tế bào gan.

-          Do uống rượu bia, lạm dụng rượu bia sẽ khiến gan phải làm việc liên tục để thải độc tố ra khỏi cơ thể, khi gan bị quá tải sẽ gây tăng men gan, tổn thương tế bào gan.

-          Các bệnh tự miễn, do gan nhiễm mỡ, thuốc…

-          Do chế độ ăn uống, sinh hoạt không hợp lý: sử dụng các thực phẩm có chứa các độc tố, chất bảo quản nguy hại…

Phòng ngừa tăng men gan và các bệnh về gan

Bệnh gan nói chung và viêm gan nói riêng rất nguy hiểm nhưng không phải không có cách phòng ngừa. Theo PGS TS Trịnh Thị Ngọc, để phòng tăng men gan và bệnh gan thì nhìn lại các  nguyên nhân gây bệnh lý về gan như virus,  nhiễm độc, nhiễm trùng, tự miễn. Viêm gan do virus nguy hiểm nhất là viêm gan B, C,  trong đó viêm gan B hiện đã  có vacxin phòng bệnh. PGS Ngọc khuyên, những người chuẩn bị mang thai hoặc các cặp đôi trước khi kết hôn nên cần kiểm tra sức khỏe và tiêm vắc xin phòng bệnh viêm gan B. Còn  viêm gan virus C hiện chưa có vắc xin, người dân cần có chế độ sinh hoạt lành mạnh, khoa học phòng nhiễm bệnh. Với các loại viêm gan như viêm gan E chưa có vaccin và lây qua đường tiêu hóa tuy nhiên loại viêm gan này không nguy hiểm, viêm gan A có vaccin. Với các bệnh gan nhiễm độc (do rượu bia, thuốc), do nhiễm trùng, viêm gan tự miễn, bệnh nhân cần phát hiện sớm, đi khám và điều trị.

Nếu không may phát hiện mắc bệnh gan, người bệnh cần phải điều trị đúng, hợp lý, không sử dụng thuốc  bừa bãi, cần có chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý và không nên uống rượu bia.