Bệnh nhi 17 tháng tuổi, quê ở Yên Sơn – Tuyên Quang được bố mẹ đưa đến bệnh viện khám trong tình trạng ho thành cơn, mặt tròn phính như mặt trăng. Mẹ bé cho biết 2 tháng gần đây bé tăng 3 cân, mặt béo tròn lên rất nhiều nhưng thường xuyên ho, chảy nước mũi. Bé thường xuyên bị tiêu chảy, ho, viêm họng nhiều lần gia đình tự mua thuốc ngoài hiệu thuốc gần nhà điều trị cho bé và không đưa đến bệnh viện.
Tuy nhiên phụ huynh không biết thuốc cho bé uống là thuốc gì, không biết tên thuốc mà chỉ mô tả viên hình tròn có màu hồng, uống với liều 4 viên/ngày, mỗi tháng bé uống 2 đến 3 đợt và sau uống khỏi ngay nên mỗi khi bị ho gia đình lại tiếp tục mua điều trị cho bé.
Gần đây thấy tình trạng của bé bất thường tăng cân nhanh nhưng vẫn thường xuyên ho và viêm họng nên gia đình đưa bé đến viện khám.
Qua thăm khám cùng kết quả định lượng cortisol trong máu lúc 9h sáng của bé giảm cực thấp: 0,1nmol/L (mức bình thường: 140 – 700 nmol/L). Bé được các bác sĩ chẩn đoán bị suy thượng thận cấp cần nhập viện điều trị.
Bác sĩ trực tiếp khám và điều trị cho bé cho biết: Bệnh nhi nhập viện với biểu hiện của suy thượng thận cấp như định lượng cortisol giảm rất thấp, mặt phù,.. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do bé điều trị bằng thuốc có chứa corticoid kéo dài dẫn đến biến chứng suy thượng thận.
Sau một thời gian điều trị, hiện tại sức khỏe của bé đã ổn định và có thể ra viện.
Bệnh nhi bị hội chứng cushing - suy tuyến thượng thận mặt phù nề, tròn to.
Thuốc uống khỏi bệnh "thần tốc" , coi chừng hại sức khỏe
Theo các bác sĩ, corticoid có tác dụng chống viêm, giảm đau, trị các bệnh xương khớp, các bệnh tự miễn, các bệnh dị ứng ngoài da và hệ hô hấp (biểu hiện là hen suyễn nặng). Tuy nhiên nếu lạm dụng và sử dụng không đúng liều lượng, theo sự hướng dẫn của bác sĩ sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm, tác dụng không mong muốn. Một số biến chứng phải kể đến đó là gây ra tình trạng phù cushing, suy thượng thận.
Tác dụng lên sự tăng trưởng của trẻ em: Dùng quá liều sẽ gây chậm lớn ở trẻ em (do giảm hoocmon tăng trưởng, ức chế tạo xương, giảm hoạt động hoocmon tuyến giáp). Làm tăng quá trình tiêu xương, xốp xương, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh và người cao tuổi.
Các dạng thuốc bôi ngoài da, nhỏ mắt, nhỏ mũi có chứa corticoid rất nhiều và đa dạng. Nếu sử dụng không đúng cách sẽ gây ra cấc tác dụng không mong muốn như: Teo da, thường gặp nhất ở da vùng quanh miệng. Thuốc bôi có tác dụng giảm bệnh nhanh nhưng tái phát nhanh hơn và khi tái phát trở lại nặng hơn tổn thương ban đầu.
Da ửng đỏ, mất sắc tố da từng phần, xơ cứng bì, viêm da ửng đỏ, mụn trứng cá hoặc bội nhiễm nấm. Chậm liền sẹo. Đục thủy tinh thể hoặc tăng nhãn áp khi sử dụng chế phẩm nhỏ mắt.
Theo ThS.BS Đỗ Gia Nam - BV Nội tiết Trung ương, các thuốc corticoid nếu được dùng đúng chỉ định, đúng liều lượng và thời gian có thể góp phần cứu sống người bệnh với rất nhiều loại bệnh lý nguy hiểm như cơn hen phế quản ác tính, sốc phản vệ, lupus ban đỏ hệ thống, thấp tim, suy tuyến thượng thận, Viêm khớp dạng thấp, xơ cứng rải rác…
Tuy nhiên, nếu dùng với liều lượng cao, kéo dài không có những biện pháp hỗ trợ điều trị để giảm bớt các độc tính của thuốc, corticoid có thể gây ra rất nhiều các tai biến nguy hiểm cho người bệnh.
Cũng theo cảnh báo từ BS. Đỗ Gia Nam, trong thời gian gần đây, ngày càng có nhiều trường hợp tự ý sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc, tên chế phẩm corticoid tại phòng khám tư nhân, đông y gia truyền không đúng liều, không đúng chỉ định trong thời gian dài để chữa các bệnh Xương khớp, Gout, hen phế quản, bệnh hệ thống…. Đa số người dân không biết rằng việc lạm dụng quá liều lượng sẽ gây ra những hậu quả vô cùng nghiêm trọng như: suy tuyến thượng thận, xuất huyết tiêu hóa, loãng xương, xẹp đốt sống, gù vẹo cột sống, tăng đường máu, tăng huyết áp, teo cơ, rối loạn tâm thần, trầm cảm, đục thủy tinh thể, suy giảm chức năng miễn dịch gây nhiễm trùng cơ hội… Đặc biệt khi việc lạm dụng corticoid lại xảy ra ở trẻ em sẽ làm chậm quá trình phát triển trí tuệ và tinh thần của trẻ.
Ở nước ta người dân có thói quen tự mua thuốc tại quầy thuốc để điều trị tại nhà và không theo hướng dẫn cụ thể của bác sĩ, chính vì vậy tình trạng nhập viện do biến chứng do sử dụng corticoid khá cao.
Các bác sĩ khuyến cáo, mọi người cần hết sức lưu ý với các sản phẩm thuốc gắn mác thuốc đông y với tác dụng giảm nhanh các triệu chứng viêm họng, ho, viêm da, giảm đau, sưng khớp,… hay các sản phẩm tăng cân nhanh cũng có thể bị trộn lẫn corticoid.
Khi thấy các dấu hiệu bất thường trong cơ thể cần đến kiểm tra tại các cơ sở y tế uy tín và theo đúng chuyên khoa, không nên dễ dàng nghe theo những lời mách bảo thiếu căn cứ
