Báo Suckhoedoisong.vn xin giới thiệu bài viết của BS Nguyễn Văn Tiến Trưởng khoa Ngoại I, Bệnh viện Ung bướu Thành phố Hồ Chí như một lời nhắn gửi đến các bậc cha mẹ có con trong độ tuổ vị thành niên liên quan đến vấn đề này.
Bệnh nhi là Trần thị Bích T 2005 ở Dĩ An, Bình Dương. Bé đang có kỳ kinh đầu tiên, kinh kéo dài 2 tuần, da xanh xao, đau bụng đến bệnh viện đa khoa tỉnh khám và siêu âm, bác sĩ phát hiện ung thư chuyển đến bệnh viện Từ Dũ sau đó chuyển Bệnh viện Ung bướu.
Tiến hành chuơ MRI phát hiện cổ tử cung rất to xâm lấn hoàn toàn cơ tử cung, lan ra chu cung 2 bên, xâm lấn bàng quang, xâm lấn xuống gần hết âm đạo trên 10cm, dãn niệu quản, thận ứ nước.
Bệnh nhi được tiến hành mổ khẩn vào ngày 16/4 tuy nhiên phẫu thuật thất bại vì bướu xâm lấn toàn bộ tử cung xâm lấn bàng quang vách chậu hạch chậu và hạch cạnh ĐMCB thành khối... nên chỉ sinh thiết.
Câu hỏi đặt ra là tại sao ung thư cổ tử cung lại xảy ra ở người nữ quá trẻ chưa quan hệ tình dục? Ung thư cổ tử cung trên 95% thường do lây nhiễm HPV do quan hệ tình dục ? Có phải do di truyền hay do một nguyên nhân gì khác...? Thật ra thì rất khó để trả lời các câu hỏi hóc búa này. Lần tìm y văn nhận thấy rằng:
Tại Mỹ, ung thư cổ tử cung trong độ tuổi 15 -19 là 14 trường hợp/năm (xuất độ 0,15/100.000 phụ nữ) và trong độ tuổi 20 - 24 tuổi là 125 trường hợp/năm (xuất độ 1,4/100.000 phụ nữ), nguyên nhân chính vẫn được cho là nhiễm HPV có thể là nhiễm từ mẹ lúc chu sinh.
Còn yếu tố di truyền thì rất hiếm, đến nay vẫn chưa xác định được yếu tố di truyền trong ung thư cổ tử cung. Người ta chỉ thấy một số người trong gia đình có vấn đề liên quan đến đào thải HPV (đào thải HPV là việc người nhiễm HPV nhưng không chuyển thành nhiễm mạn tính. Những người không đào thải được HPV sẽ bị nhiễm mạn tính và tăng nguy cơ ung thư cổ tử cung). Vậy, bệnh nhi này có bị đột biến gene liên quan đến việc đào thải HPV hay không thì vẫn chưa biết vì hiện nay các nhà khoa học vẫn còn đang trong quá trình tìm kiếm và xác định các gen có liên quan đến điều hòa miễn dịch và dung nạp miễn dịch với HPV.
Hiện nay rất nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới, Các nhà khoa học vẫn cho rằng tiêm ngừa vắc-xin HPV sẽ giảm đáng kể ung thư cổ tư cung, bằng chứng là ở các nước phát triển người ta chích ngừa trên 70% trẻ từ vài chục năm trước nên tỉ lệ ung thư giảm mạnh, hiện tại đang xuống hàng thứ 4,5.
Mới đây trên trang Medscape, vào ngày 04/04/2019, Tác giả Peter Russel đã đăng một bài báo đánh giá hiệu quả của vaccin ngừa HPV trong giảm nguy cơ ung thư cổ tử cung:
•Trong một nghiên cứu quan sát, việc tiêm vaccin HPV thường qui cho các em gái từ 12-13 tuổi đã làm giảm mạnh bệnh lý cổ tử cung tiền xâm lấn khi trưởng thành.
•Một nghiên cứu được đăng tại The BMJ cũng cho thấy ung thư cổ tử cung ở phụ nữ không tiêm vaccin cũng giảm, có thể đây là kết quả của “sự bảo vệ mở rộng” (herd protection).
Có thể tiêm chủng vaccin ngừa nhiễm HPV cho bé gái lứa tuổi từ 9- 26 tuổi. Tuy nhiên, thời điểm tốt nhất là từ 12-13 tuổi (gọi là tiêm chủng thường quy), nếu tiêm chủng ở lứa tuổi 16-17 (gọi là tiêm chủng “bắt kịp”) thì không tốt bằng và lúc này có thể người được tiêm chủng đã bị “phơi nhiễm” HPV.
Giáo sư Palmer, người đứng đầu chương trình tầm soát cổ tử cung ở Scotland cho biết: "Những gì chúng ta thấy trong nhóm tiêm chủng bắt kịp là hiệu quả thấp hơn so với trong nhóm tiêm chủng thường qui. Nguyên nhân một phần là do tỉ lệ tiêm chủng thấp và một phần khác là do một số trong số họ đã bị phơi nhiễm với HPV." Chính vì vậy nếu mọi người muốn cho con em mình tiêm ngừa vaccin HPV nên tiêm ở lứa tuổi 12-13, đừng để quá trễ mà làm giảm tác dụng của vaccin!
• Còn những người phụ nữ không tiêm chủng thì có ảnh hưởng gì không? Tại sao tỉ lệ ung thư nói chung của một quốc gia được tiêm chủng rộng rãi thì giảm một cách đáng kể? Theo GS Palmer thì là do có sự bảo vệ mở rộng!.
•Vậy, chứng cứ của “sự bảo vệ mở rộng” là gì ?
Các nhà nghiên cứu cho biết những phụ nữ chưa được tiêm chủng cũng có tỉ lệ mắc bệnh giảm, điều này gợi ý rằng những phụ nữ này đã được hưởng lợi từ “sự bảo vệ mở rộng”.
Tiêm ngừa HPV phòng ung thư cổ tử cung cho bạn nữ từ 9-26 tuổi, tốt nhất là bé 12-13 tuổi có thể giảm đáng kể ung thư cổ tử cung ở phụ nữ
Giáo sư Palmer nói: "Để HPV tiếp tục tồn tại, nó phải truyền từ người này sang người khác và nó lây truyền từ nam sang nữ và ngược lại; và nếu bạn phá vỡ được các mắc xích đó thì bạn sẽ ngừng sự lây truyền của HPV trong cộng đồng”. Ví dụ khi người nhiễm HPV lây qua người đã chích vaccin ngừa HPV rồi và người này đã có miễn dịch chống lại HPV thì chu trình lây bệnh qua người này đã bị chặn lại. Nếu việc này được nhân lên hằng triệu lần thì hàng triệu người sẽ không bị lây nhiễm HPV.
Giáo sư Palmer nói: "Chúng tôi biết rằng ở đây chắc chắn có sự hiện diện của miễn dịch mở rộng bởi vì những cô gái trước đây chưa được tiêm chủng vẫn có tỉ lệ mắc bệnh thấp hơn". "Điều đó có nghĩa là ngay cả những cô gái sau này không tiêm chủng cũng vẫn sẽ có nguy cơ mắc bệnh thấp hơn.”
Ông nói thêm: "Chúng tôi đang hướng tới việc tuyên truyền về vaccin ngừa HPV cho tất cả cô gái và gia đình của họ trên thế giới và hy vọng đa số họ sẽ chấp nhận tiêm vaccin HPV".
Căn bệnh ung thư đặc biệt là ung thư phụ khoa không chừa bất kỳ người phụ nữ nào và ở bất kỳ độ tuổi nào. Vì vậy, mọi người cần có một lối sống lành mạnh, cân bằng để giảm bớt nguy cơ bị ung thư. Bên cạnh đó, các chị em phụ nữ cũng cần trang bị kiến thức cho mình về việc phòng ngừa, chẩn đoán và phát hiện sớm căn bệnh ung thư phụ khoa; cần chích ngừa HPV. Khám tầm soát định kỳ và đi khám ngay khi có các triệu chứng báo động… để tự bảo vệ mình khỏi căn bệnh quái ác này.
Bác sĩ khuyên người dân, nhất là phụ huynh nếu thấy con em có những dấu hiệu như kinh nguyệt bất thường, rong kinh hoặc rong huyết, đau bụng, tiêu tiểu khó khăn, mệt mỏi, sụt cân... và nhất là bụng to dần thì phải đến cơ sở y tế tìm ra nguyên nhân để kịp thời xử lý.