Các đối tượng này thông qua mạng xã hội, kết nối những người mua và bán rồi ra giá hưởng chênh lệch sau mỗi ca ghép thận. Những vụ việc này đã thêm một lần cảnh báo về hoạt động mua bán tạng “chui” vẫn đang ngấm ngầm diễn ra.
Liên tiếp phát hiện các vụ môi giới mua bán thận
Ngày 18/10, thông tin từ Cơ quan CSĐT - Công an quận Long Biên cho biết, vừa bắt giữ Dương Văn Lộc (31 tuổi, quê Vĩnh Bảo, Hải Phòng) để điều tra về tội “Mua bán mô hoặc bộ phận cơ thể người”. Theo điều tra, Lộc thuê trọ tại quận Long Biên rồi thuê người sử dụng tài khoản facebook đăng thông tin tìm người bán thận. Đầu tháng 8, qua người dẫn mối, một người phụ nữ tên Nga gặp Lộc hỏi mua thận để cấy ghép cho chồng. Lộc đã môi giới cho một thanh niên sinh năm 1987, ra giá 450 triệu đồng cho một quả thận. Hai bên thỏa thuận giao tiền khi người mua thận lên bàn mổ. Ngày 17/8, Lộc đưa nam thanh niên đến bệnh viện làm các thủ tục xét nghiệm để ghép thận cho chồng bà Nga. Người bán thận được Lộc trả 260 triệu đồng như cam kết trước đó. Trừ các khoản chi phí xét nghiệm và đi lại để gia đình thanh niên bán thận làm thủ tục pháp lý, Dương Văn Lộc được hưởng lợi 60 triệu đồng. Kiểm tra phòng trọ của Lộc, cảnh sát phát hiện 5 người ngoại tỉnh đang làm thủ tục xét nghiệm chờ bán thận. Bước đầu, Lộc thừa nhận từ đầu năm đến nay đã môi giới bán thận cho 3 trường hợp khác, hưởng lợi hàng trăm triệu đồng
Đối tượng Lộc khai nhận hành vi phạm tội tại CQĐT
Trước đó, Phòng CSHS - Công an TP. Hà Nội cho biết đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam Trần Văn Phương (29 tuổi, trú tại huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang) về hành vi “Mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người”. Liên quan đến vụ án này còn có ba đối tượng gồm: Lê Thùy Linh (22 tuổi, “bồ” của Phương, trú tại huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương); Hoàng Ngọc Tiến (30 tuổi, trú tại TP. Đông Hà, tỉnh Quảng Trị) và Phan Văn Hùng (27 tuổi, trú tại huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An).
Lợi dụng nhu cầu ghép thận của người bệnh, Trần Văn Phương đã sử dụng tài khoản facebook “Trần bụi” đăng thông tin tìm người mua - bán thận đồng thời huy động các đàn em lập thành đường dây để tìm kiếm người cần mua và bán thận. Khi gặp được người có nhu cầu mua - bán thận, Phương yêu cầu người bán thận và người mua thận gặp nhau, làm hồ sơ giả dưới dạng tự nguyên hiến tạng cho nhau, nhưng bản chất là giao dịch mua bán và thỏa thuận giá cả.
Trong thời gian từ tháng 1 đến tháng 9/2018, Phương chủ mưu cùng các đàn em thực hiện trót lọt 3 vụ mua bán thận với giá mua vào từ 250 - 320 triệu đồng/quả thận, bán ra từ 340 - 360 triệu đồng/quả thận. Phương hưởng chênh lệch từ 40 - 100 triệu đồng/quả thận.
Trong đường dây này, Phương giao nhiệm vụ cho Hùng và Tiến đưa đón người mua bán thận đi xét nghiệm xem có hợp hay không. Mỗi một ca mua - bán thận ghép thành công, Phương trả cho Hùng và Tiến mỗi đối tượng 5 triệu đồng, hàng ngày nuôi cơm ăn. Đối tượng Linh được giao lo cơm nước cho nhóm đối tượng và những người chờ bán thận tại nơi trọ.
Người có nhu cầu ghép thận cần hết sức cảnh giác
Do nhiều lý do, đặc biệt là xuất phát từ tâm lý, tập tục nên số người tình nguyện hiến tạng đến nay vẫn rất ít, dẫn tới tình trạng luôn luôn thiếu tạng để cứu người. Lợi dụng thực tế đó, những kẻ thiếu lương tâm đã tìm cách trục lợi, bất chấp hành vi mua bán tạng là vi phạm pháp luật. Theo Điều 4 “Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác” năm 2006, thì điều đó phải diễn ra một cách tự nguyện đối với người hiến, người được ghép; không nhằm mục đích thương mại. Còn tại Điều 11 Luật này quy định các hành vi bị nghiêm cấm bao gồm: Mua, bán mô, bộ phận cơ thể người; mua, bán xác (Khoản 3); Lấy, ghép, sử dụng, lưu giữ mô, bộ phận cơ thể người vì mục đích thương mại (Khoản 4); Quảng cáo, môi giới việc hiến, nhận bộ phận cơ thể người vì mục đích thương mại (Khoản 8).
Các đối tượng trong đường dây môi giới mua bán thận của Trần Văn Phương.
Theo Bộ luật Hình sự 2015 có quy định tội danh: Tội mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người - tại Điều 154. Theo đó, người nào mua bán, chiếm đoạt mô hoặc bộ phận cơ thể người khác thì bị phạt tù từ 3 năm đến 7 năm tù. Trường hợp phạm tội thuộc khung tăng nặng thì bị phạt tù từ 7 đến 15 năm hoặc từ 12 đến 20 năm.
Hành vi môi giới, mua bán thận cũng như tiếp tay thực hiện việc ghép thận nói riêng và các bộ phận khác nói chung đều vi phạm pháp luật và đã có chế tài. Tuy nhiên, tình trạng môi giới mua bán thận vẫn đang ngầm diễn ra. Thông qua mạng xã hội, các đối tượng đã công khai đăng tải, ghép nối thông tin “liên tỉnh” để thực hiện hành vi mua bán nội tạng trái phép trên phạm vi rộng. Đặc biệt, do việc ghép tạng được chấp nhận khi được cho là tự nguyện, lợi dụng điều này, tội phạm mua bán tạng đã hợp thức hóa hành vi vi phạm pháp luật, để trục lợi.
Theo Thượng tá Nguyễn Bình, Trưởng phòng CSHS - Công an TP. Hà Nội, tội phạm đã lợi dụng nhu cầu được ghép thận của nhiều người trong xã hội để trục lợi dưới hình thức môi giới ghép thận. Không những thế, hiện nay, tội phạm lừa đảo với phương thức thủ đoạn mới, lợi dụng việc bệnh nhân và người nhà của họ không nắm được quy trình khám chữa bệnh, xét nghiệm và tâm lý không muốn mệt mỏi chờ đợi ghép thận làm mất thời gian, dẫn đến tin tưởng mù quáng để nhờ người môi giới được tìm thấy trên facebook, rồi thực hiện hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Do vậy, bệnh nhân và người nhà bệnh nhân mắc bệnh thận cần cảnh giác không tự ý làm quen, thực hiện việc khám và xét nghiệm thông qua dịch vụ và các đối tượng không phải là cán bộ, y tá, bác sĩ thuộc các bệnh viện chuyên khoa thận.
