Cá nóc là loại sinh vật có xương sống độc thứ 2 trên thế giới, chỉ đứng sau ếch độc phi tiêu vàng. Theo y học, độc tố tetrodotoxin có trong cá nóc là chất độc cực mạnh, gấp hằng trăm lần so với xyanua.
Cá nóc, thường được người dân gọi là "cá tử thần", chứa độc tố tetrodotoxin cực mạnh, gấp hàng trăm lần xyanua và tập trung nhiều ở gan, thận, tụy, cơ bụng, buồng trứng… Chỉ cần ăn phải lượng nhỏ cũng có thể nguy hiểm đến tính mạng.
Nhiều năm qua, UBND tỉnh Nghệ An ban hành chỉ thị cấm đánh bắt, thu mua, chế biến, kinh doanh và sử dụng cá nóc làm thực phẩm cho người và gia súc nhằm ngăn ngừa ngộ độc.
Tuy vậy, vào cao điểm mùa cá (tháng 10 - 11 hằng năm), cá nóc vẫn xuất hiện công khai tại các chợ đầu mối và chợ dân sinh. Ở nhiều xã ven biển, người dân vẫn vô tư mua về làm món ăn hàng ngày, bất chấp cảnh báo nguy hiểm từ cơ quan chức năng.
Chợ đầu mối Đức Thịnh, xã Hải Châu (Nghệ An) được cơ quan chức năng xác định là "điểm nóng" buôn bán và chế biến cá nóc, mặt hàng xuất hiện với số lượng lớn mỗi ngày.
Cá nóc nguyên con và cá nóc đã sơ chế (lột da, bỏ nội tạng) được bày bán công khai tại chợ Đức Thịnh.
Ở các chợ miền biển Diễn Châu, Hải Châu, cá nóc vẫn được bày bán công khai với giá 30.000 - 45.000 đồng/kg tùy loại.
Khay nhôm chứa hàng chục con cá nóc được bày ngay bên đường dân sinh tại chợ xóm Xuân Châu, xã Hải Châu.
Khi cá nóc bị ươn hoặc dập nát, tiền độc tố tetrodomin chuyển thành tetrodotoxin - chất cực độc. Việc sơ chế tùy tiện tại chợ làm tăng nguy cơ nhiễm độc từ các bộ phận gan, thận, tụy, buồng trứng...
Người dân mua cá nóc đã mổ sẵn, đựng trong túi nilon mang về chế biến.
Do cá nóc bán chạy, nhiều tiểu thương sơ chế ngay tại chợ dân sinh ở các xã ven biển để kịp cung ứng cho người mua.
Tại cảng cá Lạch Vạn (xã Diễn Châu), cá nóc cũng xuất hiện thường xuyên, được bán tràn lan với số lượng lớn.
Cá nóc thường được người dân miền biển Nghệ An sử dụng thành món ăn khoái khẩu.
Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế khuyến cáo cách phòng tránh ngộ độc cá nóc:
1. Tuyệt đối không ăn cá nóc, dù là cá tươi hay cá khô.
2. Không mua hoặc tiêu thụ cá có hình dạng giống cá nóc, kể cả ở chợ hải sản.
3. Ngư dân cần nhận diện đúng cá nóc để tránh đánh bắt nhầm.
4. Tuyên truyền về tác hại của cá nóc, đặc biệt ở các vùng ven biển.
5. Luật pháp cấm buôn bán, chế biến cá nóc, do đó cần tuân thủ nghiêm ngặt.
Ngộ độc cá nóc là rất nguy hiểm, có thể gây tử vong nhanh chóng nếu không cấp cứu kịp thời. Để bảo vệ sức khỏe, cách tốt nhất là không ăn cá nóc dưới bất kỳ hình thức nào. Nếu thấy cá có dấu hiệu giống cá nóc, tuyệt đối không chế biến hay tiêu thụ, và thông báo với chính quyền địa phương nếu phát hiện cá nóc được bày bán.
