“Nếu không được phục hồi và bảo vệ từ sớm, đến khi bệnh gan đã chuyển sang giai đoạn di căn, xơ gan, ung thư gan thì việc điều trị gần như không có hiệu quả, chức năng gan không thể phục hồi. 90% người mắc bệnh gan tử vong sau 1-3 năm sau khi phát bệnh”. Đó là chia sẻ của PGS.TS Trịnh Thị Ngọc – Nguyên Trưởng khoa Truyền nhiễm Bệnh viện Bạch mai - Phó Chủ tịch hội Gan mật Hà Nội - Chuyên gia đầu ngành về các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là các bệnh lý về gan mật.
Tổn thương tế bào gan sớm - Nhất định không được coi thường
Gan là cơ quan quan trọng nhất của cơ thể, là nhà máy thải độc tự nhiên giúp bảo vệ cơ thể khỏi các độc tố nguy hiểm. Gan ngăn chặn các chất độc xâm nhập qua đường tiêu hóa, đồng thời làm giảm độc tính của các hóa chất độc hại, thải trừ các chất cặn bã ra khỏi cơ thể. Mỗi ngày, gan chịu sự tấn công của hàng nghìn tác nhân gây độc, điển hình là rượu bia, virus viêm gan B, C, thực phẩm bẩn, thuốc … khiến cho chức năng gan ngày càng suy giảm, tế bào gan bị tổn thương.
Ở giai đoạn đầu, dù bị tổn thương, gan vẫn có thể đảm nhiệm các chức năng của mình mà không có biểu hiện đặc trưng, rầm rộ khiến chúng ta dễ bỏ qua, nhầm lẫn. Đến khi người bệnh có biểu hiện rõ ràng thì thường bệnh đã ở giai đoạn nặng, nguy cơ dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm trên gan như xơ gan, ung thư gan… việc điều trị trở nên vô cùng khó khăn và không thể phục hồi hoàn toàn.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, nước ta có khoảng 7,8 triệu người mắc viêm gan B mạn tính, hơn 13.000 người bị xơ gan mất bù, gần 6.000 người bị ung thư tế bào gan và hơn 6.400 người tử vong do bệnh gan gây nên.
PGS.TS Trịnh Thị Ngọc cho biết: “Tỷ lệ mắc các bệnh lý về gan ở Việt Nam có xu hướng gia tăng, nhiều trường hợp khi phát hiện bệnh đã ở giai đoạn nặng, đến viện điều trị rất khó khăn, cơ hội sống cho người bệnh rất ít. Có đến 60% người dân hiện nay chưa biết cách bảo vệ tế bào gan từ sớm. Điều này sẽ rất đáng lo ngại khi các bệnh lý về gan đang ngày một nghiêm trọng như hiện nay”.
Cũng theo PGS.TS Trịnh Thị Ngọc chia sẻ: “Phục hồi chức năng gan ở giai đoạn nặng gần như là không thể bởi gan đã chịu quá nhiều tổn thương. Muốn gan khỏe mạnh và lâu dài cần có biện pháp hỗ trợ bảo vệ tế bào gan ngay lập tức, ngay từ ban đầu. Tuy nhiên ở Việt Nam, phần nhiều người dân vẫn chưa ý thức được việc cần phải bảo vệ và phục hồi tế bào gan từ sớm.”
Bệnh lý về gan ngày càng gia tăng
Phục hồi tế bào gan sớm – cần một giải pháp tổng thể và khoa học
Theo các chuyên gia gan mật, các tổn thương tế bào gan ở giai đoạn sớm nếu được quan tâm và điều trị đúng cách thì hoàn toàn có thể phục hồi. Một số giải pháp giải độc gan, hạ men gan đang được truyền tai sử dụng trong cộng đồng đôi khi chỉ là những giải pháp tạm thời, hạn chế một số triệu chứng của bệnh gan mà chưa đi sâu và cơ chế để duy trì sức khỏe lá gan một cách dài hạn. Để phục hồi và tái tạo tế bào gan và duy trì sức khỏe đường dài của lá gan cần dựa trên các nguyên tắc khoa học:
- Ngăn ngừa và hạn chế tổn thương gan gây ra bởi các tác nhân có hại (virus viêm gan, rượu bia, hóa chất độc hại, thuốc tây…) - Ức chế và kiểm soát các phản ứng viêm tại gan
- Ngăn ngừa việc hình thành các tế bào gan xấu: xơ gan, ung thư gan.
Dược liệu quý cho bảo vệ và phục hồi tế bào gan
Nhận rõ được tầm quan trọng của việc bảo vệ, phục hồi tế bào gan sớm, các nhà khoa học Việt Nam đã nghiên cứu thành công việc ứng dụng nguồn dược quý ngàn năm Ưng Bất Bạc trong việc hỗ trợ trị các bệnh lý liên quan đến gan như các tổn thương gan do rượu, bia, viêm gan virus B, C, men gan cao, xơ gan...
Theo ghi chép trong các tài liệu cổ, Ưng Bất Bạc (tên khoa học là Zanthoxylum avicennae) hay còn gọi là Điều Bất Túc, Lạc giao, Thích đảo thụ… Cây mọc nhiều ở Trung Quốc, Việt Nam, Camphuchia, Lào. Ở nước ta, Ưng Bất Bạc có phổ biến ở các vùng núi phía Bắc như Lạng Sơn, Hòa Bình, Huế…
PGS. TS Nguyễn Thượng Dong – nguyên Viện trưởng viện Dược liệu cho biết: “Theo Y văn cổ của Việt Nam và Trung Quốc, Ưng bất bạc có vị cay, tính ấm, quy vào các kinh can, tỳ, vị, dùng để chữa trị các chứng viêm gan vàng da, viêm gan mạn, viêm thận phù thủng, thấp khớp, tổn thương do đòn đánh, eo lưng đau mỏi, hoạt huyết, giảm đau, lá chữa viêm tuyến vú, đinh nhọt… Trong “Lĩnh Nam Thảo dược chí” thì ghi, rễ Ưng bất bạc có công năng hóa thấp, khu phong, tiêu thủng, hư vàng, dùng để trị các chứng bệnh cổ chướng, viêm gan vàng da. Đây còn là một vị thuốc chữa bệnh gan rất được ưa chuộng của dân tộc Tày”.
Các nhà khoa học đã khẳng định, trong dịch chiết Ưng Bất Bạc có chứa nhiều các alkaloid và flavonoid quý như: Diosmin, Hesperidine, avicin, avicenin, magnoflorin …. Hesperidine có trong Ưng Bất Bạc có tác dụng phục hồi và tái tạo tế bào gan, ngăn ngừa hình thành và phát triển các tế bào gan xấu như xơ gan, ung thư gan… Các nhà nghiên cứu Ai Cập và Thái Lan chứng minh có khả năng chống oxy hóa tế bào gan, chống gốc tự do, ngăn ngừa tổn thương gan do hóa chất và thuốc tân dược.
Trong khi đó, Diosmin trong Ưng Bất Bạc đóng vai trò quan trọng trong chống viêm gan, chống oxy hóa và các gốc tự do, ngăn ngừa bệnh gan tiến triển thành các biến chứng nguy hiểm. Nghiên cứu tại Thổ Nhĩ Kỳ chứng minh rằng Diosmin có tác dụng làm giảm tổn thương thế bào gan, tăng cường chuyển hóa và đào thải ethanol, hạ men gan, cải thiện các chỉ số glucose máu, cholesterol, ure máu và hạ men gan AST, ALT...
Trước thực trạng tỉ lệ người mắc bệnh gan ngày càng tăng cao, nhu cầu bảo vệ và phục hồi sức khỏe ngay từ những tổn thương gan sớm đang được nhiều người chú trọng, Ưng Bất Bạc hiện đang là dược liệu quý được tập trung nghiên cứu và phát triển để bảo vệ và duy trì sức khỏe đường dài của gan. Các chuyên gia đầu ngành về gan mật đánh giá rằng đây chính là hướng đi mới trong phát triển các sản phẩm chất lượng từ dược liệu Việt giúp bảo vệ gan, nâng tầm nhận thức của người bệnh trong chăm sóc sức khỏe toàn diện, giảm tỉ lệ tử vong do các bệnh lý về gan.
