Toàn cảnh Hội thảo.
Hội thảo có sự tham dự của các nhà khoa học, chuyên gia dược liệu, thầy thuốc y học cổ truyền cùng đại diện các cơ quan quản lý, đơn vị nghiên cứu trong lĩnh vực y dược. Đây là diễn đàn quan trọng nhằm đánh giá thực trạng công tác điều tra, bảo tồn nguồn gen cây thuốc và tri thức bản địa về sử dụng các bài thuốc y học cổ truyền; đồng thời trao đổi kinh nghiệm, đề xuất giải pháp bảo tồn và phát huy hiệu quả giá trị của nguồn tài nguyên quý báu này trong bối cảnh hiện nay.
Phát biểu khai mạc hội thảo, TS Trần Minh Ngọc, Viện trưởng Viện Dược liệu, nhấn mạnh: Trong xu thế hội nhập và phát triển, việc bảo tồn nguồn gen cây thuốc và tri thức y học cổ truyền không chỉ góp phần chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cộng đồng mà còn mở ra hướng đi mới cho phát triển kinh tế dược liệu, gắn với bảo tồn đa dạng sinh học và các giá trị văn hóa truyền thống.
TS.DS Trần Minh Ngọc, Viện trưởng Viện Dược liệu phát biểu khai mạc Hội thảo.
Theo TS. Trần Minh Ngọc, từ năm 1998 đến nay, dưới sự chỉ đạo của Bộ Y tế và Viện Dược liệu là đơn vị chủ trì, dự án bảo tồn nguồn gen cây thuốc cổ truyền và tri thức bản địa đã được triển khai rộng khắp từ Bắc vào Nam. Sau gần ba thập kỷ, Viện Dược liệu đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng.
“Chúng tôi đã điều tra, khảo sát và ghi nhận hơn 1.500 loài cây thuốc cùng gần 2.000 bài thuốc dân gian của cộng đồng 30 dân tộc; xây dựng hệ thống vườn bảo tồn cây thuốc tại nhiều địa phương, từ các vườn do các Vườn Quốc gia quản lý như Hoàng Liên, Bạch Mã, Ba Vì, Tam Đảo, Phong Nha – Kẻ Bàng đến các vườn thuốc của Hội Đông y và hộ gia đình. Riêng tại Viện Dược liệu, hiện đang duy trì 6 vườn cây thuốc y học cổ truyền với tổng diện tích 3.820 m², lưu giữ, bảo tồn 340 nguồn gen cây thuốc tại các trung tâm đặt ở Sa Pa, Tam Đảo, Hà Nội, Thanh Hóa, TP Hồ Chí Minh và Lâm Đồng”, TS Trần Minh Ngọc thông tin.
Các nhà khoa học, chuyên gia dược liệu, thầy thuốc y học cổ truyền đã trình bày nhiều tham luận tại Hội thảo.
Tại hội thảo, các nhà khoa học, chuyên gia dược liệu, thầy thuốc y học cổ truyền đã trình bày nhiều tham luận có giá trị nghiên cứu và tính ứng dụng cao, như: Công tác bảo tồn cây thuốc cổ truyền và tri thức bản địa giai đoạn 2021–2025, định hướng giai đoạn 2026–2030; vai trò của việc bảo tồn tri thức nguồn gen cây thuốc trong phát triển y dược cổ truyền.
Nhiều nội dung cụ thể được chia sẻ như: Kết quả số hóa các bài thuốc, cây thuốc của một số cộng đồng dân tộc thiểu số trong Chương trình mục tiêu quốc gia theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg; tri thức bản địa về sử dụng cây thuốc của một số cộng đồng dân tộc Tây Nguyên; kinh nghiệm sử dụng cây thuốc, bài thuốc y học cổ truyền của cộng đồng người Mường tại tỉnh Thanh Hóa; tắm thảo dược của người Dao Sìn Hồ – từ điều tra đến nghiên cứu, bảo tồn và phát triển sản phẩm; thực trạng sử dụng thuốc đông dược tại Bệnh viện Y dược cổ truyền Thanh Hóa giai đoạn 2023–2025…
Bên cạnh đó, các đại biểu đã tập trung trao đổi, thảo luận, chỉ ra những khó khăn, thách thức trong công tác bảo tồn cây thuốc cổ truyền và tri thức sử dụng các bài thuốc y học cổ truyền trong bối cảnh hiện nay.
Các đại biểu tham dự Hội thảo.
Trên cơ sở đó, hội thảo đã thống nhất những định hướng trọng tâm trong thời gian tới, gồm: Tập trung mở rộng điều tra tại các vùng sâu, vùng xa; tăng cường phối hợp với các Hội Đông y, lương y gia truyền nhằm hệ thống hóa tri thức; đẩy mạnh nghiên cứu, hiện đại hóa quy trình bào chế, số hóa dữ liệu để gắn công tác bảo tồn với phát triển bền vững y học cổ truyền.
TS Trần Minh Ngọc cho biết: “Trong thời gian tới, Viện Dược liệu sẽ tiếp tục mở rộng phạm vi khảo sát tới nhiều vùng sâu, vùng xa – nơi còn lưu giữ những tri thức đặc sắc; đồng thời hợp tác chặt chẽ với các Hội Đông y và lương y gia truyền để hệ thống hóa tri thức sử dụng cây thuốc. Cùng với đó là hiện đại hóa quy trình bào chế, phát triển các sản phẩm từ cây thuốc và bài thuốc dân gian đưa vào phục vụ chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Tôi tin tưởng rằng, với sự tham gia của các nhà khoa học hàng đầu và các chuyên gia giàu kinh nghiệm, hội thảo sẽ thu thập được nhiều kiến nghị xác đáng gửi tới các cấp quản lý, góp phần hoạch định chính sách phát triển bền vững cho ngành dược liệu và y học cổ truyền Việt Nam”.
