Hiểu được nhu cầu chính đáng này, Trung ương Hội NCT Việt Nam đang nỗ lực nhằm mục tiêu 100% NCT Việt Nam có thẻ bảo hiểm y tế vào năm 2020. Để hiểu rõ hơn về ý nghĩa của việc làm này, phóng viên báo Sức khoẻ & Đời sống đã phỏng vấn TS. Đàm Hữu Đắc - Phó Chủ tịch thường trực Trung ương Hội NCT Việt Nam.
TS. Đàm Hữu Đắc.
PV: Thưa ông, xin ông cho biết trong công tác chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, bảo hiểm y tế có vai trò và ý nghĩa như thế nào?
TS. Đàm Hữu Đắc: Thực tế hiện nay cho thấy chi phí cho các dịch vụ khám, chữa bệnh ở nước ta ngày càng tăng và sát theo cơ chế thị trường, có dịch vụ tăng 3, 4 lần so với trước, trong khi đó thu nhập của người dân nói chung, người cao tuổi (NCT) nói riêng cũng có hạn. Do vậy, mỗi khi ốm đau, bệnh tật là vấn đề nan giải với nhiều người, trong đó có NCT. Bản thân NCT đều biết rõ chi phí cho khám chữa bệnh ngày càng nhiều và việc ốm đau, đi bệnh viện, mua thuốc chữa trị bệnh tật đã ảnh hưởng rất nhiều đến chi tiêu trong gia đình. Đặc biệt đối với những người bị bệnh hiểm nghèo phải điều trị dài ngày, phải dùng nhiều loại thuốc đặc trị thì hết sức tốn kém nếu như không có thẻ bảo hiểm y tế (BHYT). Theo quy định hiện hành: “BHYT là hình thức bảo hiểm bắt buộc được áp dụng đối với các đối tượng theo qui định của Luật để chăm sóc sức khỏe, không vì mục đích lợi nhuận do Nhà nước tổ chức thực hiện”. Mức hưởng BHYT theo mức độ bệnh tật, nhóm đối tượng trong phạm vi quyền lợi và thời gian tham gia BHYT. Nhiều gói dịch vụ y tế cơ bản do quỹ BHYT chi trả không ngừng tăng có lợi cho NCT. Do vậy tham gia BHYT sẽ mang lại nhiều lợi ích cho NCT trong chăm sóc sức khỏe, bớt đi rất nhiều khó khăn khi bị ốm đau bệnh tật mà điều này lại là quy luật tất yếu của tạo hoá đối với con người là sinh - lão - bệnh - tử, có già tất có ốm đau bệnh tật.
PV: Theo lộ trình của Bộ Y tế và Bảo hiểm xã hội Việt Nam thì phải đến năm 2025 chúng ta mới phổ cập BHYT cho mọi NCT. Tuy nhiên Trung ương Hội NCT Việt Nam đang kêu gọi các mạnh thường quân để rút ngắn lộ trình này đến năm 2020. Vậy ý nghĩa và giải pháp của việc làm này là gì, thưa tiến sĩ?
TS. Đàm Hữu Đắc: Già hóa dân số ở nước ta có tốc độ nhanh nhất thế giới, thậm chí nhanh hơn Nhật Bản và Trung Quốc đã đặt ra nhiều thách thức trong sự nghiệp chăm sóc sức khỏe NCT. Tuổi thọ trung bình ở nước ta là 73,4 tuổi nhưng tuổi thọ khỏe mạnh lại chưa cao (66 tuổi). Trung bình mỗi NCT phải chịu tới 17 năm bệnh tật trong tổng số 73,4 năm cuộc sống của mình. NCT đang phải chịu “gánh nặng bệnh tật kép” khi mô hình bệnh tật thay đổi từ các bệnh lây nhiễm sang các bệnh không lây nhiễm và mạn tính. Trung bình một NCT mắc gần 3 bệnh mạn tính. Theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, tỷ lệ NCT tham gia BHYT đạt 80,9% (năm 2016), tỷ lệ NCT trong nhóm 60-79 tuổi không thuộc hộ nghèo, cận nghèo mua thẻ BHYT tự nguyện còn thấp, chỉ khoảng 5-10 %. Theo lộ trình trong đề án Chăm sóc sức khỏe NCT của Bộ Y tế đến năm 2025 mới đạt 100% NCT có thẻ BHYT. Như vậy, từ nay đến 2025 có một bộ phận NCT không có thẻ BHYT nên gặp rất nhiều khó khăn khi ốm đau bệnh tật. Trung ương Hội NCT Việt Nam kêu gọi các cấp, các ngành, các tổ chức đoàn thể, các nhà hảo tâm, các tổ chức cá nhân kể cả con cháu trong gia đình dòng họ có nhiều hình thức ủng hộ, giúp đỡ NCT có được thẻ BHYT, phấn đấu chậm nhất đến năm 2020 có 100% NCT có thẻ BHYT, để họ bớt đi những khó khăn khi ốm đau bệnh tật.
Khi có BHYT, NCT được chăm sóc sức khỏe tốt hơn.
Để thực hiện mục tiêu này cần thực hiện một số giải pháp như Trung ương Hội NCT Việt Nam có Chương trình phối hợp với Bộ Y tế, Bảo hiểm xã hội Việt Nam về phủ 100% BHYT cho NCT; Đẩy mạnh công tác tuyên truyền vận động cộng đồng xã hội quan tâm hỗ trợ giúp đỡ NCT mua thẻ BHYT; Tổ chức các Chương trình giao lưu nghệ thuật để vận động, tôn vinh các tổ chức, cá nhân ủng hộ, tặng thẻ BHYT cho NCT
PV: Với tư cách là Phó Chủ tịch thường trực Trung ương Hội NCT Việt Nam, ông có thông điệp gì gửi tới NCT trong việc chăm sóc sức khỏe của mình?
TS. Đàm Hữu Đắc: Với tư cách là Phó chủ tịch Thường trực Trung ương Hội NCT Việt Nam và nhiều năm công tác trong lĩnh vực an sinh xã hội, qua khảo sát nghiên cứu từ địa phương, cơ sở, xin được gửi tới NCT cả nước 3 thông điệp quan trọng liên quan đến cuộc sống của NCT.
Thứ nhất, có thể khẳng định rằng nước ta hiện nay có đủ điều kiện để chăm sóc sức khỏe, chữa trị bệnh tật, phục hồi sức khỏe, kéo dài tuổi thọ cho NCT bởi nước ta có đội ngũ thầy thuốc giỏi đông đảo không thua kém các nước, kể cả đông, tây y, ở các bệnh viện nhà nước, tư nhân, cơ sở y tế tư nhân. Nhiều thầy thuốc nước ta được các nước mời ra nước ngoài khám chữa bệnh và nhiều người nước ngoài đã đến nước ta để khám chữa bệnh. Trang thiết bị y tế, công nghệ khám, chữa bệnh ở nước ta ngày càng tiên tiến hiện đại không thua kém nhiều nước. Nước ta đã có rất nhiều bệnh viện, phòng khám đa khoa được trang bị những thiết bị y tế, công nghệ hiện đại tương đương khu vực và thế giới. Trong những năm qua nhờ có đội ngũ thầy thuốc giỏi cùng trang thiết bị y tế, công nghệ tiến tiến đã cứu sống hàng vạn người do tắc nghẽn mạch máu. Đặc biệt từ khi nước ta hội nhập sâu vào kinh tế thế giới thì các loại thuốc chữa bệnh, thực phẩm chức năng nâng cao sức khỏe con người không thiếu, kể cả thuốc đặc trị, thuốc tốt nhất, góp phần kéo dài sự sống của con người từ 5 - 7 năm đến hàng chục năm. Do vậy vấn đề quan trọng nhất đối với người dân nói chung, NCT nói riêng phải duy trì khám bệnh định kỳ hàng năm, khắc phục tình trạng chỉ khi nào mắc bệnh nặng mới đến bệnh viện, cơ sở y tế, khi đó nhiều người đã không qua khỏi do bệnh đã quá nặng, đang ở giai đoạn cuối, không còn thời gian để cứu chữa. Riêng đối với các chỉ số huyết học, NCT có điều kiện thì tốt nhất 6 tháng một lần nên xét nghiệm tổng thể để biết các chỉ số tăng giảm so với chỉ số cho phép, để chủ động điều chỉnh chế độ ăn, uống, sinh hoạt, vận động…
Thứ hai, giáo dục con cháu trong gia đình, dòng họ hãy tiết kiệm chi tiêu để chuẩn bị cho tuổi già ngay từ khi còn trẻ, để khi về già có cuộc sống tốt hơn, có điều kiện chăm sóc sức khỏe tốt hơn.
Thứ ba, người cao tuổi cần hăng hái tham gia các hoạt động công tác xã hội, các hoạt động văn hóa, văn nghệ thể thao, các hoạt động giao tiếp để cuộc sống tinh thần của NCT ngày càng tốt đẹp hơn. Các nhà khoa học trong nước và quốc tế đã dày công nghiên cứu vấn đề này và khẳng định đây là biện pháp cơ bản để phòng ngừa bệnh sa sút trí tuệ, suy giảm trí nhớ, thậm chí nếu chúng ta hăng hái, tích cực hoạt động, giao tiếp còn giúp phục hồi trí nhớ.
PV: Thưa tiến sĩ, được biết Tháng hành động vì Người cao tuổi năm nay (tháng 10/2017) lấy chủ đề là “Chung sức vì người cao tuổi cô đơn không nơi nương tựa, người cao tuổi có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn”, tiến sĩ có thể cho biết lý do Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam chọn chủ đề này?
TS. Đàm Hữu Đắc: Do nhiều nguyên nhân nước ta vẫn còn hàng triệu NCT trong hoàn cảnh khó khăn, ngoài ốm đau bệnh tật, do tuổi cao sức yếu, hàng năm nước ta có hàng chục cơn bão, do hạn hán kéo dài đã tác động ảnh hưởng đến cuộc sống NCT; còn gần 20% NCT sống trong gia đình nghèo, cận nghèo, còn hàng trăm ngàn NCT sống cô đơn không nơi nương tựa. Để giúp họ bớt đi những khó khăn trong cuộc sống, ngoài trợ giúp của nhà nước cần huy động sự chung tay giúp đỡ của cộng đồng; đây cũng là sự kế thừa, tiếp nối truyền thống quí giá của cha ông ta “Thương người như thể thương thân”, “Lá lành đùm lá rách”. Đó cũng là một lý do chủ yếu mà Trung ương Hội NCT lấy chủ đề này cho năm nay.
PV: Xin trân trọng cảm ơn tiến sĩ!
