Gánh nặng bệnh tật do UTCTC
Các chuyên gia cho rằng, UTCTC tiếp tục là một trong những nguyên nhân chính gây tử vong đối với phụ nữ. Nhiễm HPV là nguyên nhân tiên phát gây UTCTC, cướp đi sinh mạng của hơn 300.000 phụ nữ mỗi năm trên toàn cầu, trong đó 85% sống ở các quốc gia đang phát triển.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, ước tính đến năm 2030, số ca tử vong do UTCTC dự kiến sẽ tăng lên 443.000 người trên toàn cầu, nhiều hơn gấp đôi số ca tử vong dự đoán do các biến chứng liên quan đến thai kỳ. UTCTC có chi phí điều trị cao và có thể gây ảnh hưởng lớn đến các nguồn lực kinh tế gia đình. Chi phí toàn cầu để chữa trị UTCTC dự kiến sẽ tăng từ 2,7 tỷ đô la Mỹ mỗi năm trong năm 2010 lên 4,7 tỷ đô la mỗi năm vào năm 2030.
Tại Việt Nam, theo con số ước tính về UTCTC được thực hiện năm 2018, mỗi ngày có 12 trường hợp mắc mới và có 7 phụ nữ tử vong do UTCTC. Con số tử vong này cao gấp 2 đến 3 lần số ca tử vong do các biến chứng liên quan tới thai sản (mang thai và sinh con). Trên phạm vi toàn cầu, số ca tử vong do UTCTC lớn hơn nhiều so với số ca tử vong do các nguyên nhân như HIV, lao và sốt rét kết hợp lại.
Tuy nhiên theo các chuyên gia, UTCTC là một trong những dạng ung thư có thể phòng ngừa và điều trị nếu được phát hiện sớm và được xử lý hiệu quả. Phòng ngừa và điều trị sớm cũng có hiệu quả cao về mặt kinh tế.
Hiệu quả của vắc xin HPV đạt mức cao nhất khi tiêm cho trẻ từ 9-15 tuổi. Ảnh minh hoạ.
Phòng UTCTC hiệu quả bằng vắc xin
TS. Nguyễn Minh Hằng - Phó Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết, sử dụng vắc xin là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất trong dự phòng các bệnh truyền nhiễm có vắc xin phòng bệnh và đã được sử dụng rộng rãi ở tất cả các quốc gia trên thế giới. Nhờ có vắc xin và chương trình TCMR nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm được thanh toán, loại trừ hoặc khống chế.
Tiêm chủng phòng bệnh được coi là biện pháp phòng bệnh mang tính nhân văn trên phạm vi toàn cầu đã góp phần tích cực bảo vệ sức khoẻ của trẻ, ngăn ngừa dịch bệnh, đảm bảo an ninh y tế toàn cầu – TS. Hằng cho hay.
Theo WHO, bệnh UTCTC do virut HPV gây ra đứng thứ 7 tuy nhiên trong nhóm phụ nữ 15-44 tuổi, tỉ lệ UTCTC đứng thứ 3. Ngoài gây ra UTCTC, HPV còn là nguyên nhân gây ra các bệnh ung thư khác như ung thư hậu môn, bộ phận sinh dục và ung thư hầu miệng.
Hiện nay chưa có thuốc điều trị nhiễm HPV đặc hiệu, chi phí điều trị UTCTC rất tốn kém. Tuy nhiên đã có vắc xin hiệu quả để phòng ngừa nhiễm HPV cũng chính là phòng ngừa UTCTC và các bệnh do HPV gây ra. Hiệu quả của vắc xin HPV đạt mức cao nhất khi tiêm cho trẻ từ 9-15 tuổi.
Ký kết hợp tác kỹ thuật hỗ trợ Bộ Y tế triển khai chương trình tiêm chủng HPV tại Việt Nam, giai đoạn 2019-2021.
Tại Việt Nam, vắc xin phòng ngừa UTCTC đã được sử dụng trong tiêm chủng dịch vụ với mức giá khá cao và chưa được đưa vào chương trình TCMR miễn phí cho trẻ em nên việc tiếp cận vắc xin này vẫn còn khá hạn chế.
Vì vậy việc Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc, Quỹ Nhi đồng LHQ, WHO và các nhà sản xuất vắc xin thông nhất chương trình hỗ trợ VN để cung ứng vắc xin HPV với giá bằng khoảng 1/10 giá vắc xin dịch vụ trong 5 năm (2021-2015) là cơ hội tốt để người dân VN tiếp cận được với vắc xin HPV, góp phần kiểm soát bệnh UTCTC ở phụ nữ.
Bộ Y tế dự kiến trong 5 năm tới sẽ triển khai tiêm vắc xin HPV cho trẻ em gái tại 5 tỉnh thành gồm Cần Thơ, Đồng Tháp, Hà Nội, Khánh Hoà và Quảng Ninh.
Vắc-xin papilloma (HPV) được công bố lần đầu tiên năm 2006. Các kết quả nghiên cứu đã chứng minh rằng tiêm chủng vắc-xin HPV cho trẻ em gái mang lại chi phí hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa UTCTC – đây là thực tế ở 156 quốc gia, trong đó có Việt Nam và 10 quốc gia khác tại khu vực Đông Nam Á.
Đồng thời, tiến hành truyền thông vận động dựa trên bằng chứng nhằm khuyến khích các bên có liên quan cấp quốc gia và địa phương trong việc giải quyết gánh nặng bệnh tật liên quan đến HPV, bao gồm tạo điều kiện và hỗ trợ mở rộng quy mô tiêm chủng vắc-xin HPV. Hỗ trợ xây dựng lộ trình quốc gia về tiêm chủng vắc -xin HPV tại Việt Nam.
Bà Astrid Bant, Trưởng Đại diện Quỹ Dân số LHQ tại Việt Nam cho biết: "Kết quả từ các nghiên cứu quốc tế cũng khẳng định rằng nếu chúng ta có thể kết hợp tốt giữa việc đảm bảo cung cấp đủ các liều vắc-xin HPV cho trẻ em gái vị thành niên; đồng thời đảm bảo cung cấp đầy đủ các dịch vụ sàng lọc UTCTC và áp dụng các biện pháp điều trị thích hợp cho tất cả phụ nữ và trẻ em gái, thì hoàn toàn có thể loại bỏ UTCTC - một vấn đề nổi cộm trong chăm sóc sức khỏe công cộng ra khỏi cuộc sống của con người".