Chiều 7/5, đại diện nhiều cơ quan báo chí lớn quốc tế như NHK, AP, DPA…đã đặt ra cho Bộ Ngoại giao nhiều câu hỏi xoay quanh việc Trung Quốc ngang ngược đặt giàn khoan dầu khổng lồ trong vùng lãnh hải của Việt Nam.
Cụ thể, đại diện của hãng NHK (Nhật Bản) đã đặt câu hỏi xem hiện nay Trung Quốc đã thực sự khoan thăm dò hay chưa và nếu Trung Quốc không rút thì Việt Nam sẽ có hành động gì tiếp theo?
Trả lời câu hỏi này, ông Ngô Ngọc Thu (Phó tư lệnh tham mưu trưởng, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam) cho biết: “Cho đến thời điểm này giàn khoan 981 đã được định vị ở các vị trí như đã xác định trên bản đồ. Hiện nay, sau định vị, giàn khoan đang tiến hành tác nghiệp chuẩn bị để tiến tới khoan thăm dò.
Như chúng tôi đã khẳng định Việt Nam chủ trương thông qua các biện pháp hòa bình để giải quyết các tranh chấp liên quan. Hiện nay và sắp tới, chúng ta sẽ tiếp tục kiên trì trao đổi với TQ để xử lý các vấn đề ở Biển Đông.
Nhưng một lần nữa, tôi khẳng định với các bạn rằng vì các quyền và lợi ích chính đáng của chúng ta ở Biển Đông, chúng ta sẽ sử dụng tất cả các biện pháp hòa bình quy định bởi Luật Biển, bởi Luật Pháp quốc tế cũng như hiến chương Liên Hợp Quốc để bảo vệ các quyền và lợi ích của Việt Nam”.
Trả lời các câu hỏi của phóng viên nước ngoài, ông Trần Duy Hải - Phó Chủ nhiệm Uỷ ban biên giới quốc gia, nói: “Chúng tôi chủ trương hoà bình, kiên trì trao đổi với Trung Quốc để xử lý các vấn đề ở Biển Đông. Sử dụng tất cả các biện pháp hòa bình được quy định bởi luật pháp quốc tế để bảo vệ quyền lợi của Việt Nam”.
Phóng viên của hãng AFP (Pháp) lại quan tâm tới thực hư việc Trung Quốc cho rằng tàu vũ trang Việt Nam khống chế ngư dân của họ.
Về việc này, Đại tá Ngô Ngọc Thu khẳng định hiện nay, chúng ta không hề bắt giữ đối tượng nào trên biển.
Đại diện hãng thông tấn lớn nhất nước Đức – DPA băn khoăn không biết liệu Việt Nam có thể theo gương Philippines đưa Trung Quốc ra tòa án quốc tế hay không?
Với câu hỏi này, Tổng giám đốc tập đoàn dầu khí quốc gia Việt Nam Đỗ Văn Hậu đã nói: “Khu vực lô 142, 143, chưa có phát hiện thương mại để khoan dầu khí. Tập đoàn Dầu khí thăm dò nhiều lần nhưng chưa khoan.
Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đã gửi thư phản đối của Công ty Dầu khí Hải Dương Trung Quốc, yêu cầu chấm dứt. Chúng tôi không cho phép tiếp cận đến các khu vực Việt Nam đang khai thác dầu khí.
Việt Nam sẽ thực hiện tất cả các biện pháp, tuỳ vào diễn biến thực tiễn tình hình sẽ có các biện pháp tiếp theo”.
Việt Nam sẽ đáp trả tương tự!
Đáng chú ý nhất có lẽ là câu hỏi của phóng viên Chris Brownmitt thuộc hãng tin AP (Mỹ) về con số thương vong và liệu Việt Nam có đâm tàu Trung Quốc như những gì họ đang làm để bảo vệ người của mình không.
Trả lời câu hỏi này, ông Ngô Ngọc Thu cho biết, mặc dù những ngày vừa qua, tình hình trên thực địa rất căng thẳng. TQ chủ động tiến hành đâm va và sử dụng các loại trang bị trên tàu để bắn, phun nước vào tàu VN. Nhưng cho đến thời điểm này chưa có người nào chết trên biển. Chỉ có khoảng 6 kiểm ngư viên VN bị mảnh kính vỡ văng vào gây thương ở các phần mềm.
“Như quý vị xem clip, các tàu hải cảnh và tàu bảo vệ của TQ chủ động đâm va vào các tàu VN gây hư hỏng và ảnh hưởng đến trang thiết bị của VN. Vừa qua, lực lượng Cảnh sát biển và kiểm ngư hết sức kiềm chế. Chúng tôi tiếp tục bám trụ và giải quyết mọi việc trên biển. Nhưng mọi sự chịu đựng đều có giới hạn. Nếu tiếp tục đâm vào chúng tôi thì chúng tôi cũng có những tự vệ tương tự để đáp lại”, ông Thu nói thêm.
Trao đổi riêng với PV báo điện tử Trí Thức Trẻ, PV Chris Brownmitt của hãng tin AP cho biết: "Tôi nghĩ Trung Quốc có những hành động gây hấn như vậy là muốn để xem người Việt Nam sẽ phản ứng thế nào, các bạn sẽ làm gì? Rõ ràng đó là những hành động trái luật. Cá nhân tôi không ủng hộ các hành động trên của Trung Quốc".
Phóng viên AP đang tác nghiệp tại buổi họp báo quốc tế chiều 7/5 của Bộ Ngoại giao Việt Nam
Bình luận về các phản ứng từ phía Việt Nam trước sự việc trên, ông Chris nói: "Người Việt Nam nên làm gì đó để Trung Quốc rút giàn khoan về, chấm dứt các hành động trái luật, quy tắc quốc tế, thế nhưng các bạn nên cẩn trọng hơn với tình huống này".
"Tôi không biết chính xác Việt Nam nên làm gì vào lúc này, nhưng theo tôi, các bạn nên tìm kiếm sự ủng hộ của cộng đồng thế giới để Trung Quốc buộc phải rút giàn khoan về", ông Chris nêu quan điểm khi được hỏi Việt Nam nên làm gì vào thời điểm này.
Ông Chris cũng cho biết thêm, thời gian qua các chuyên gia quốc tế rất quan tâm tới vấn đề này. Họ đặc biệt quan tâm tới các hành động của Trung Quốc với các quốc gia nhỏ hơn trong khu vực Đông Nam Á.
Trong bài viết có tiêu đề "Việt Nam nỗ lực ngăn Trung Quốc triển khai giàn khoan", hãng tin AP nhận định động thái đặt giàn khoan ở khu vực trên thềm lục địa Việt Nam cuối tuần trước là một trong những bước đi khiêu khích nhất của Trung Quốc trong việc khẳng định chủ quyền ở biển Đông.
Diễn biến này, cùng sự lớn mạnh về quân sự và kinh tế của Bắc Kinh, khiến những quốc gia trong khu vực đang có tranh chấp với Trung Quốc như Philippines lo ngại. Mỹ hôm qua lên tiếng bày tỏ sự lo ngại về tình hình hiện tại ở biển Đông. Bà Jen Psaki, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ, gọi hành động của Trung Quốc là "khiêu khích và không giúp gì trong duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực".
Hiện Trung Quốc đã huy động đến 80 tàu, trong đó nhiều tàu quân sự, máy bay yểm trợ quanh giàn khoan trái phép trên biển VN, đâm rách tàu cảnh sát biển VN.
Tối qua (7/5), sau cuộc họp báo quốc tế của Bộ Ngoại giao Việt Nam, hàng loạt hãng thông tấn lớn đã đưa ra nhận định về sự việc này.
Tờ New York Times cho hay tranh chấp ở khu vực biển Đông không phải là vấn đề mới. Tuy nhiên, việc sức mạnh quân sự Trung Quốc ngày càng tăng trong thời gian qua đã làm xuất hiện một số lo ngại trong khu vực.
Reuters nhận định căng thẳng giữa Việt Nam và Trung Quốc xảy ra trong bối cảnh hai nước đang trong quá trình cải thiện quan hệ, bỏ qua một số vấn đề trong quá khứ. Hãng tin dẫn lời một quan chức trong ngành công nghiệp dầu khí Trung Quốc, đăng tải trong bài viết có tựa đề "Việt Nam và Trung Quốc đối đầu trên biển Đông", nói rằng việc triển khai giàn khoan của Tổng công ty Dầu khí Hải Dương Trung Quốc (CNOOC) tới vùng biển gần Việt Nam dường như mang tính chính trị nhiều hơn là thương mại.
The Economist nhận định đây không phải là hành động bình thường. Bắc Kinh nhấn mạnh rằng giàn khoan đang hoạt động trên vùng biển của Trung Quốc. Điều này dường như là để tuyên bố khu vực nằm trong thềm lục địa của Việt Nam thuộc vùng đặc quyền kinh tế của quần đảo mà Trung Quốc gọi là Tây Sa (tức quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam).
Tuy nhiên, cơ sở của những tuyên bố trên là mơ hồ, cũng giống như bản đồ "đường chín đoạn", khẳng định chủ quyền với phần lớn diện tích biển Đông Trung Quốc từng công bố. Trang tin cho rằng điều này không có cơ sở luật pháp quốc tế và Trung Quốc cũng chưa bao giờ làm rõ những tuyên bố của mình.
BBC cho rằng đây là thời điểm căng thẳng giữa hai quốc gia láng giềng ở châu Á đạt mức cao nhất. Theo Financial Times, căng thẳng trong khu vực biển Đông leo thang đáng kể sau khi Việt Nam thông báo tàu Trung Quốc cố ý đâm vào tàu Việt Nam ở khu vực gần quần đảo Trường Sa, đồng thời Philippines thông báo bắt 11 thuyền viên trên một tàu cá Trung Quốc.
