Dây thần kinh ngoại biên là các dây thần kinh giúp truyền tín hiệu từ não và tuỷ sống đến các cơ, cơ quan và mô cơ thể khác. Bệnh viêm dây thần kinh ngoại biên rất phổ biến, thường gặp nhất là người già và trung niên.
Độc hoạt là vị thuốc trong bài “Độc hoạt ký sinh gia giảm” trị viêm dây thần kinh ngoại biên.
Người bệnh viêm dây thần kinh ngoại biên thường có biểu hiện đau tê bì, nóng rát ở tay chân, có thể mất cảm giác ở chân và cánh tay, yếu và co cứng cơ... Nguyên nhân phần nhiều là do nội nhân khí huyết suy kém, có khi do biến chứng bệnh đái tháo đường, nhiễm vi khuẩn, virut, thoái hoá cơ khớp... Ngoại nhân do nhiễm phong hàn thấp tý đều có thể dẫn đến tổn thương chèn ép thần kinh. Bệnh cần phối hợp nhiều phương pháp điều trị. Sau đây là 3 bài thuốc cổ phương có tác dụng bổ chính khí, trừ tà khí tăng cường máu nuôi dưỡng đến tứ chi giúp hệ kinh mau phục hồi, phòng trị viêm dây thần kinh ngoại biên, bạn đọc có thể tham khảo áp dụng:
Người bệnh đau ở phần dưới cơ thể, cảm thấy gặp lạnh bệnh tăng do hàn thấp tý. Dùng bài Độc hoạt ký sinh gia giảm: nhân sâm, quế chi, ngưu tất mỗi vị 12g; sinh địa 20g, độc hoạt 8g, tang ký sinh 16g, tế tân 6g, tần giao10g, phòng phong 10g, cam thảo 6g, đại táo 3quả; phục linh, đương quy, xuyên khung, xích thược, đỗ trọng, tam thất mỗi vị 14g. Sắc uống ngày 1 thang. Tác dụng: ích can thận, bổ khí huyết, thông kinh lạc trừ phong hàn thấp. Bài thuốc vừa bổ chính khí vừa khu tà, rất thích hợp với người viêm dây thần kinh ngoại biên, biểu hiện đau phần dưới cơ thể, đau cố định một chỗ, ít di chuyển nơi khác.
Người bệnh đau ở vai tay phần trên cơ thể, do khí hư huyết trệ. Dùng bài Quyên tý thang gia vị: xích thược16g, đương quy 16g, hoàng kỳ 14g, phòng phong 8g, cam thảo 6g, khương hoạt 10g, đại táo 10g, đỗ trọng 14g, khương hoàng 12g, tục đoạn 12g. Sắc uống ngày 1 thang. Tác dụng: ích khí hoạt huyết khu phong trừ thấp. Trị vai gáy tay đau, tê mỏi tay chân, rất thích hợp người bệnh viêm dây thần kinh ngoại biên, biểu hiện đau mỏi vai tay do nội nhân khí huyết hư, ngoại nhân phong hàn ứ trệ.
Người bệnh viêm dây thần kinh ngoại biên kèm theo có bệnh đái tháo đường, bệnh gút, do huyết hư ứ trệ.Dùng bài Tứ vật gia giảm: đương quy, xích thược, tô mộc mỗi vị 16g; sinh địa 20g, uất kim 12g; ngưu tất, xuyên khung, đơn sâm, quế chi mỗi vị 14g. Sắc uống ngày 1 thang. Tác dụng: bổ huyết, hoạt huyết, điều kinh... Để bổ gan thận, mạnh gân xương, gia ngưu tất, tục đoạn; để thanh thấp nhiệt, gia thương truật hoàng bá; để thông kinh hoạt huyết, giảm đau tê, gia tô mộc 16g, đơn sâm 14g, uất kim 12g. Các vị hợp thành bài thuốc vừa bổ vừa thông, rất thích hợp với người nội tạng can tỳ thận âm hư sinh khí huyết ngưng trệ gây viêm dây thần kinh ngoại biên.
Lưu ý: Viêm dây thần kinh ngoại biên có nhiều nguyên nhân, bệnh mạn tính làm khí huyết suy kém. Ngoài uống thuốc, cần ăn uống bổ dưỡng và tập luyện nâng cao thể lực, tránh thức khuya, lao động nặng nhọc, hút thuốc lá, ăn mặn, thức ăn cay, nóng. Nếu do biến chứng đái tháo đường hoặc do viêm nhiễm, thoái hoá cơ khớp..., cần điều trị nguyên nhân. Có thể giảm đau tê bằng châm cứu, vật lý trị liệu. Nếu bệnh cấp, bệnh nặng, phải đi khám điều trị chuyên khoa.